ÜNİVERSİTELER SAĞLIK MERKEZLERİ 2. SEMPOZYUMU GENÇLER VE SAĞLIK 15 ARALIK 2006 ANKARA Dr. Mehmet Rifat KÖSE

Her anne ve bebek değerlidir. Gençler de…

Neden Gençler?

Adolesanların Genel Nüfusa Oranları Azalma Eğiliminde Olsa Bile, Sayısal Olarak Artışı Zaman İçinde Devam Edecektir.

CİNSEL AKTİVİTE VE EVLİLİK 15-19 yaş grubunun % 15.5 i, 20-24 yaş grubunun ise % 60.7 si cinsel deneyim yaşamış 15-19 yaş grubunun % 15.2i, 20-24 yaş grubunun % 59.3 ü evlenmiştir. TNSA 2003

15-19 YAŞ GRUBU EVLİ ADOLESANLARDA ÇOCUK DOĞURMAYA BAŞLAYANLARIN YÜZDESİ KIR % 7,6 KENT % 7,2 TNSA 2003

15-19 yaş grubu kadınlarda EĞİTİM DURUMU TNSA 2003

EĞİTİM ve FERTİLİTE DURUMUNA GÖRE ADOLESANLAR TNSA 2003

AİLE PLANLAMASI YÖNTEM KULLANIMI

DÜŞÜKLER 15-19 yaş grubundaki kadınların % 4.5i ve 20-24 yaş grubundaki kadınların % 4,2si enaz bir düşük yapmışlar. TNSA

Neden Adolesanlara Yöneliyoruz ? Adolesanlar nüfusun önemli bir grubunu oluşturuyor ve sayıları giderek artıyor. İlk cinsel deneyim yaşı giderek küçülüyor. İlk doğum yaşı çok düşük, bu durum kadın eğitimi ile paralellik gösteriyor. Kontraseptif kullanım sıklığı istenen düzeyde değil. Adolesanların üreme sağlığı açısından riskli davranışta bulunma eğilimi fazla.

Neden Adolesanlara Yöneliyoruz ? Adolesanların cinsel üreme sağlığı bilgi düzeyleri yeterli düzeyde değildir. Hizmet sunucular ve adolesanlar arasında iletişim sorunu halen vardır. Danışmanlık ve hizmet birimleri, adolesanlar için yeterli değildir Sağlık hizmet sunucuları adolesanlara hizmet vermek üzere eğitim almamışlardır.

NÜFUS VE KALKINMA KONFERANSI +5 SONUÇLARI Hükümetler ve sivil toplum örgütlerini, Adolesanların en yüksek sağlık düzeyine ulaşabilmeleri, Üreme sağlığı ve cinsel sağlık gereksinimlerinin etkin olarak karşılanması için; Eğitim Bilgilenme Danışmanlık Sağlığı geliştirme stratejileri Özgün ve dostça düzenlenmiş, kolay ulaşabilecekleri sağlık hizmetlerinin sunulması hususunda göreve çağırmaktadır.

VIII. BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI ÜREME SAĞLIĞI VE AİLE PLANLAMASI ÖZEL İHTİSAS KOMİSYONU RAPORU’NA GÖRE ADOLESANLARDA CS/ÜS STRATEJİLERİ: Sosyal gelişmeyi sağlayabilmek için her iki cinste okullaşma oranının yükseltilmesi, Adolesan üreme sağlığını iyileştirebilmek için yenilikçi programlar geliştirilmesi, “Akran Eğitimi” modeli gibi özel eğitim tekniklerinin kullanılması Sağlık kurumlarında adolesanların hizmet alabilecekleri özel bölümlerin olması,bu bölümlerde bilgilendirme , danışmanlık ve hizmet sunulabilmesi, Adolesan ÜS göstergelerinin belirlenmesi ve rutin bilgi sistemi içinde yer almalarının sağlanması

Sektörler Arası İşbirliği Çözüm Sağlık Eğitimi Adolesan Sağlık Hizmeti Ebeveyn Danışmanlığı Adolesan Danışmanlığı Öğretmen Eğitimi Psikososyal Destek Programları Sektörler Arası İşbirliği

TEMEL SAĞLIK HİZMETLERİNDE ADOLESAN SAĞLIĞI Toplum ve medya desteği sağlanmalı Strateji ve Hizmet modeli oluşturulmalı Mevcut sağlık hizmetlerine entegre edilmeli

SAĞLIK BAKANLIĞININ ADOLESAN SAĞLIĞI PROGRAMI Adolesan Sağlığı Hizmet Modeli oluşturma Adolesanların Eğitimi Ebeveynlerin Öğretmenlerin adolesan cinsel ve üreme sağlığı ve hakları konusunda eğitimi Adolesan Sağlığı ve ihtiyaçları için toplum eğitimi

SAĞLIK BAKANLIĞININ ADOLESAN SAĞLIĞI PROGRAMI Adolesan Sağlığı Hizmet Modeli Oluşturma Fiziki Alt Yapı Sağlık Kuruluşlarında Gençlik Danışma Birimlerinin Oluşturulması Üniversite Gençlik Danışma Birimlerinin Oluşturulması Hizmet Sunucuların Eğitimi (mezuniyet öncesi-sonrası) Danışmanlık için eğitim materyali geliştirme

Gençlere hizmet verecek birimin tercihen ayrı bir girişinin olması, Adolesan güven duyacağı bir ortam ister GENÇLİK DANIŞMA VE HİZMET MERKEZLERİNİN SEÇİMİ İÇİN FİZİKSEL KRİTERLER: Birimin, bekleme odası, danışmanlık odası ve muayene odası olarak kullanılmak üzere en az 3 odadan oluşması Gençlere hizmet verecek birimin tercihen ayrı bir girişinin olması, Birimin ayrı bir tuvaletinin olması, Bina mülkiyetinin tercihen Sağlık Bakanlığı’na ait olması.

Adolesan güvendiği kişiyle konuşur. ADOLESAN ÜNİTESİNDE ÇALIŞAN PERSONELİN DAĞILIMI         ( ADOLESANLARA YÖNELİK EĞİTİM ALMIŞ ) 2 hekim (muayene ve danışmanlıkta dönüşümlü olarak çalışabilirler)     2 hemşire (bilgilendirme ve adolesanı ünitede karşılaşama yerlerinde dönüşümlü 1 psikolog 1 diyetisyen

1.BASAMAKTA ADOLESANLARA YÖNELİK HİZMETLER (GENÇLİK DANIŞMA MERKEZLERİ) Danışmanlık Hizmetleri Eğitim ve bilgilendirme Tanı Hizmetleri Tedavi Hizmetleri Referans Merkezlerine sevk

DANIŞMANLIK KONULARI Fiziksel-Cinsel Büyüme ve Gelişme Psikososyal gelişme Kişisel Hijyen Beslenme Fizik Egzersiz Sigara,Alkol ve madde Kullanımı Güvenli Cinsel Yaşam Güvenli Davranışlar

Sağlık personeline yönelik klinik uygulamalarda kullanılmak üzere bir KAYNAK KİTAP ile klinik uygulamalarda kullanılmak üzere bir CEP KİTABI HAZIRLANDI

Gençlik Danışma ve Sağlık Hizmet Merkezleri için kurumu tanıtıcı broşür, posterler ve Bilgilendirme -Danışmanlık hizmeti verilen konularla ilgili broşürler hazırlandı.

TÜRKİYE ÜREME SAĞLIĞI PROGRAMI Öncelikli Program Müdahale Alanları: Güvenli annelik (Acil obstetrik bakım dahil), Aile planlaması, CYBE, HIV/AİDS, Gençlere yönelik danışmanlık ve klinik hizmetler Destekleyici Faaliyet Alanları: Tanıtım-savunuculuk, Davranış Değişikliği İletişimi, Araştırmalar yürütülecek, STK Projeleri desteklenecektir.

TÜRKİYE ÜREME SAĞLIĞI PROGRAMI Beklenen Sonuç: 10-24 yaş grubundaki gençler için CSÜS hizmetlerinde artmış arz ve talep Bu amaçla hızlı göç alan ve genç nüfusun yoğun olduğu illerde Gençlere Yönelik Danışma ve Hizmet Merkezleri açılması planlanmaktadır. Birinci basamak sağlık kuruluşlarında gençler için altyapı ve sağlık hizmetleri geliştirilecek, sağlık personelinin duyarlılığı artırılacaktır.

CS/ÜS KAPSAMINDA GENÇLER İÇİN PLANLANAN SAĞLIK HİZMETLERİ-I- Toplumu tanıma, hedef nüfusun belirlenmesi ve hizmetlerin tanıtılması, Fiziksel büyüme ve cinsel gelişmenin izlenmesi, Fiziksel büyüme, cinsel ve psikososyal gelişim konusunda bilgilendirme/ danışmanlık,

CS/ÜS KAPSAMINDA GENÇLER İÇİN PLANLANAN SAĞLIK HİZMETLERİ -II- Cinsel sağlık ve üreme sağlığı danışmanlığı, Sık görülen hastalıkların tanı ve tedavisi, CYBE, HIV/AIDS korunma, tanı ve tedavisi,

CS/ÜS KAPSAMINDA GENÇLER İÇİN PLANLANAN SAĞLIK HİZMETLERİ -III- Kontraseptif hizmetler, Adolesan gebeliği yönetimi, Bağışıklama (tetanos, hepatit B vb), Madde bağımlılığından korunma ve kontrol, Cinsel istismar ve şiddetin yönetimi,

Gençlik Danışma ve Sağlık Hizmet Merkezlerine Başvuran Adolesanların Sayısı Artmaya Devam Ediyor *ilk 7 ay

SAĞLIK BAKANLIĞININ ADOLESAN SAĞLIĞI PROGRAMI Adolesanların Eğitimi Cinsel Sağlık ve üreme sağlığı, sağlık hizmeti arama davranışı ve Üreme hakları konularında: Sağlık kuruluşlarına başvuranlar ile okullarda gençlere yönelik eğitim çalışmaları sürdürülüyor. Gençten- Gence Akran Eğitimi çalışmaları sürdürülüyor.

SEKTÖRLERARASI İŞBİRLİĞİ Ebeveynlerin ve Öğretmenlerin adolesan cinsel sağlık ve üreme sağlığı ve hakları konusunda eğitimi

• Türkiye Aile Sağlığı Aile Planlaması Vakfı

• Fethiye Sağlık Vakfı

• Semiha Şakir Sarıgöl Sağlık Eğitimi ve Sosyal Yardım Vakfı

• Yeniden Sağlık ve Eğitim Derneği Marmara Sağlık Eğitim ve Araştırma Vakfı

ÜREME SAĞLIĞI HİZMETLERİNE ERKEKLERİN KATILIMI Sağlık Bakanlığı ve Türk Silahlı Kuvvetleri arasında da üreme sağlığı ve aile planlamasında erkeklere yönelik eğitim çalışmaları konusunda işbirliği başlatılmıştır (Nisan 2004) Bu program kapsamında Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde görev yapan 3150 askerî sağlık personeline özel eğitici eğitimi verilmiştir. Eğitilen bu personel kanalıyla da bütün birliklerde üreme sağlığı eğitimlerine başlanmıştır. Er ve erbaş eğitimlerine başlanan Nisan 2004’den Ağustos 2006 sonuna kadar bir milyon 25 bin er ve erbaşa bu eğitim verilmiştir. Vatanî görevini yapan her gencimizin bu eğitimleri alarak terhis olması hedeflenmektedir. Böylece her yıl 500.000 genç erkek üreme sağlığı eğitimini almış olarak evine dönecektir.

SAĞLIK BAKANLIĞININ ADOLESAN SAĞLIĞI İÇİN YÜRÜTTÜĞÜ PROGRAMLAR Adolesan Sağlığı Ve Gelişimi Projesi – UNICEF Adolesanların Üs Bilgi ve Hizmet Gereksinimlerinin Karşılanması İçin Strateji Geliştirilmesi Projesi – UNFPA Adolesan Sağlık Programları - AB

SB’nca Açılan ve Açılması Planlanan Merkezler

SAĞLIK İÇİN ORTAK ÇALIŞMALIYIZ.

FARKLI GÖRÜŞLERE ALIŞMAK GEREKİYOR.

WORKING TOGETHER FOR HEALTH SAĞLIK İÇİN BİRLİKTE ÇALIŞALIM

SAĞLIK BAKANLIĞI AÇSAP GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TEŞEKKÜRLER SAĞLIK BAKANLIĞI AÇSAP GENEL MÜDÜRLÜĞÜ