METODOLOJİK ARAŞTIRMALAR   Hastalıkların Tanısında   * Fizik Muayene * Laboratuvar Yöntemleri - Gözlem - Hematolojik - Palpasyon - Mikrobiyolojik - Perküsyon - Radyolojik - Oskültasyon - Nükleer teknikler   Bu yöntemlerin tanı koymadaki - Geçerliliği ve - Gözlem / ölçüm hatalarının boyutunu belirlemeye yönelik araştırmalardır.

Bu grupta: * Validite: Tanı yönteminin ne kadar doğru tanı koyduğunu belirleme, * Güvenilirlik-Tutarlılık: Ölçüm yapan kişilerin birbiriyle olan tutarlılıkları araştırmaları yer alır.

Yöntemin Validitesi Gözlemin / Ölçümün Tutarlılığı     Gözlemin / Ölçümün Niteliği   Yöntemin Validitesi Gözlemin / Ölçümün Tutarlılığı     Sensitivite Spesifite Gözlemciye Bağlı Biyolojik Varyasyon Varyasyon   Gözlemci-içi Gözlemciler arası

Validite (Geçerlilik): Gözlem veya ölçüm yapılırken kullanılacak test-yöntem kimin gerçekten hasta veya sağlam olduğunu saptayabilmelidir. Geçerliliğin iki bileşeni vardır:  Sensitivite (Duyarlılık)  Spesifite (Seçicilik)     Sensitivite (Duyarlılık, Hassasiyet): Validitesi belirlenecek olan ölçüm yönteminin gerçekten hasta olanlardan ne kadarını hasta olarak saptayabildiğini gösterir. Spesifisite (Seçicilik): Validitesi saptanacak olan yeni ölçüm yönteminin, sağlam olanlardan ne kadarını doğru (sağlam) olarak saptayabildiğini gösterir.

Duyarlılığın Yüksek Olması İstenen Durumlar * Taranan hastalık erken teşhis edildiğinde yeterli tedavisi varsa, * Yalancı pozitiflerin kesin tanıları için gereken tetkikler ucuz ve fazla işgücü kaybına neden olmuyorsa, * Toplumda sık tarama imkanı yok veya sınırlıysa.

Seçiciliğin Yüksek Olması İstenen Durumlar * Taranan hastalığın tedavisi sınırlı veya yoksa, * Şüpheli vakaların ileri tetkikleri pahalı ve zor ise, * Yanlış tanı konması kişiyi sosyal yönden rahatsız edecekse, * Erken tanının tedavi ve prognoza etkisi yoksa, * Tanı ve tedavi çalışmaları için yeterli personel yoksa.

Güvenilirlik-Tutarlılık Bir araştırmada yapılan - Ölçümler, - Gözlemler, - Muayeneler; - Aynı kişilerde, - Aynı koşullarda, - Aynı gözlemcilerce tekrarlandığında aynı sonuçları elde etme boyutlarının saptanması.

Güvenilirliği Etkileyen Faktörler * Ölçme için kullanılan araç-gereçlerin doğruluğu. * Ölçülen değişkenin biyolojik olarak veya fizik koşullara göre varyasyon gösterip göstermemesi. * Gözlemciden kaynaklanan varyasyon. İki şekildedir: a- Gözlemciler-arası tutarlılık b- Gözlemci-içi tutarlılık

Tutarlılık- Güvenilirliği Arttırmak İçin 1- Kullanılan araç-gereçler bozuk olmamalıdır. 2- Kullanılan muayene ve ölçme yöntemleri standart olmalı, yani aynı teknikler kullanılmalıdır. 3- Kullanılacak araç-gereçlerin ön muayenesi yapılmalıdır. 4- Gözlemcilerin çalışma öncesi eğitimi ve ön denemeleri yapılmalıdır. 5- Gözlemcilerin uygulama sırasında denetimleri yapılmalıdır.