Genişletilmiş Bağışıklama Programı Eğitimi Kahramanmaraş Halk Sağlığı Müdürlüğü Bulaşıcı Hastalıklar Kontrol Programları Şubesi
Genişletilmiş Bağışıklama Programı ve Türkiye’nin Bağışıklama Hedefleri
Dünya’da her yıl yaklaşık iki milyon çocuk aşı ile korunulabilen hastalıklar nedeniyle ölmektedir. 90 000 çocuk ise polio nedeniyle sakat kalmaktadır.
Genişletilmiş Bağışıklama Programı
Genişletilmiş Bağışıklama Programı Aşı ile korunulabilir hastalıkların ve bu hastalıklardan kaynaklanan sakatlık ve ölümlerin engellenmesi için Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülen program GBP bilim insanlarından oluşan Bağışıklama Danışma Kurulu’nun (BDK) bilimsel desteği ve önerileri doğrultusunda yürütülmektedir.
Tarihçe - Türkiye 1981: Genişletilmiş Bağışıklama Programına katılış 1985: Türkiye Aşı Kampanyası 1995: Ulusal Polio Aşı Günleri 1996: Kızamık Hızlandırma Kampanyası 1997: Mop-up 1998: Hepatit-B 2002: DSÖ Avrupa Bölgesinin Poliodan Arındırılmış Bölge İlan Edilmesi 2003: Kızamık Aşı Günleri
AMAÇ Doğan her bebeğin aşı takvimine uygun olarak programda yer alan hastalıklara karşı bağışık kılınmasıdır. Genişletilmiş deyimi ise aşısız veya eksik aşılı bebek ve çocukların tespit edildiği anda aşılanmasının sağlanması ve bu uygulamanın ülke genelinde her yerde eşit olarak yapılması anlamını vurgulamak için kullanılmaktadır.
Hedef hastalıklar Poliomyelit, Boğmaca Hepatit B, Difteri Hemofilus influenza tip b’ye bağlı hastalıklar Streptokokus pnömoniya’ya bağlı invaziv pnömokokal hastalıklar Hepatit A Su çiçeği Boğmaca Difteri Tetanoz Kızamık Kızamıkçık Kabakulak Tüberküloz
Tam aşılı çocuk 1’er doz BCG ve KKK, 3’er doz DaBT/DBT, Polio, Hep B, Hib aşılarının tamamını almış çocuk olarak tanımlanmaktadır.
GBP Hedefleri - Türkiye Her bir antijen için etkinliği korunmuş aşı ile ülke genelinde %95 aşılama hızına ulaşmak ve devamlılığını sağlamak, 12–23 aylık bebeklerin %90’ını tam aşılı hale getirmek, 5 yaş altı (0–59 aylık) aşısız ya da eksik aşılı çocukları tespit edip aşılamak, Okul çağı çocuklarının rapel aşılarını tamamlamak, Tespit edilen tüm gebelere uygun tetanoz difteri aşısı dozunu uygulamak,
GBP Hedefleri - Türkiye Ülkenin poliomyelitten arındırılmış durumunu sürdürmek, Maternal ve Neonatal Tetanozu elimine etmek, Yerli kızamık virüsünü elimine etmek, Kızamıkçık ve Konjenital Rubella Sendromunu kontrol altına almak,
GBP Hedefleri - Türkiye Aşı güvenliğini sürdürmek, Kayıt bildirim sistemini güçlendirmek, Toplumun katılımını sağlamak olarak belirlenmiştir.
KAÇIRILMIŞ FIRSATLAR Bir sağlık kurumuna gelen veya gezici hizmet sırasında karşılaşılan bir çocuk veya gebe bir kadın, kendisi için uygun olan aşıların tümünü veya herhangi birini almazsa, bağışıklama için kaçırılmış fırsat doğar
45 ülkede yürütülen 79 kaçırılmış fırsat çalışmasında, kaçırılmış fırsatların en önemli nedenleri olarak aşağıdakiler belirtilmiştir Uygun olan bir çocuk için tüm aşıların aynı anda uygulanmasındaki ihmal, Bağışıklama için yanlış kontendikasyonlar, Sağlık personelinin aşı zayisini önlemek amacıyla, az sayıda kişi için çok dozluk bir aşı şişesini açmaması, Aşı olmaması gibi lojistik problemler, kötü organizasyon ve hizmetin uygun olmayan zamanlarda verilmesi.
Kaçırılmış fırsatları azaltmak için Kadınların ve çocukların başvurduğu tüm sağlık kurumlarında uygun aşılama takvimi ile mümkün olduğunca sık aşılama hizmeti verilmelidir. Hedef yaş grubundaki tüm çocukların aşılanma durumları rutin olarak sorgulanmalı ve her fırsatta aşılanmaları sağlanmalıdır. Bir daha gelemeyecek ise, bir bebek, çocuk ya da gebe için bir ampul ya da şişe açılmalıdır.