ANORMAL JİNEKOLOJİK KANAMALAR’a Birinci Basamak Sağlık Kurumlarında Yaklaşım Dr. Filiz ALBAYRAK

ANORMAL UTERUS KANAMASI NEDENLERİ Anovulasyon yada oligo-ovulasyon Menoraji/hipermenore Koagulasyon bozuklukları İlaç tedavileri Reprodüktif sistemin organik patolojileri

ANORMAL UTERUS KANAMASI NEDENLERİ Koagulasyon bozuklukları İlaç tedavileri Öykü Gerekli Tedavi/ muayeneler Sevk

REPRODÜKTİF SİSTEM HASTALIKLARI GEBELİK Düşük tehdidi İnkomplet abortus Ektopik gebelik Gestasyonel trofoblastik hastalık

GEBELİKTE KANAMA YÖNETİMİ-1 Gebenin kanamasını değerlendirme basamaklarını uygulayınız Hastanın kanama miktarını ve genel durumunu değerlendiriniz. * Hafif kanama: 5 dakikadan daha uzun sürede temiz ped veya giysinin ıslanmaması. **Şiddetli kanama: 5 dakikadan daha kısa sürede temiz ped veya giysinin ıslanması Vital bulguları hızla değerlendiriniz. Doğurganlık öyküsünü alınız.

GEBELİKTE KANAMA YÖNETİMİ-2 Gebelik haftasına göre erken veya geç gebelik kanaması olduguna karar veriniz: İlk 22 hafta içerisinde meydana gelmişse erken gebelik kanaması 22 haftadan sonra meydana gelmiş ise geç gebelik kanaması

GEBELİKTE KANAMA YÖNETİMİ-3 Mevcut semptomlar ve tipik olarak bulunan diğer semptom ve bulgular Bazen bulunan semptom ve bulgular Muhtemel tanı Hafif kanama Kapalı serviks Uterus beklenen büyüklükte Kramp tarzında ağrı, Alt karın ağrısı, Uterus beklenenden daha yumuşak, Adet gecikmesi Düşük tehdidi Karın ağrısı, Kapalı serviks, serviks hareketleri ağrılı, Uterus normalden az büyük, Uterus normalden yumuşak, Baygınlık, Hassas adneksiyel kitle, Karında yaygın hassasiyet, Adet gecikmesi, Şok tablosu Serviks hareketleri ağrılı Dış gebelik Kapalı serviks, Uterus beklenenden küçük, Hafif kramp/Alt karın ağrısı, Parça düşürme öyküsü, Adet gecikmesi, Tam düşük

GEBELİKTE KANAMA YÖNETİMİ-4 Mevcut semptomlar ve tipik olarak bulunan diğer semptom ve bulgular Bazen bulunan semptom ve bulgular Muhtemel tanı Aşırı kanama Dilate serviks, Uterus beklenen büyüklükte, Kramp/alt karın ağrısı, Parça düşürme öyküsü yok, Adet gecikmesi, Önlenemeyen düşük Uterus beklenenden küçük, Kısmi parça düşürme serviksde gebelik materyali parçaları var, Adet gecikmesi Tam olmayan düşük Dilate serviks, Uterus beklenenden büyük olabilir, Uterus normalden yumuşak, Üzüm benzeri parça düşürme, Bulantı/kusma, Kendiliğinden düşük, Kramp/alt karın ağrısı, Over kisti, Adet gecikmesi, Erken başlayan pre-eklampsi, Fetusa ait USG bulgusu yok Molar gebelik

GEBELİKTE KANAMA YÖNETİMİ-5 22 haftadan sonra olan kanama Vital bulguları hızla değerlendiriniz. Fundus yüksekliği, uterin kontraksiyon varlığı ve fötal kalp atımını belirleyiniz. Kanla karışık mukus var ise doğum takibi yapınız. (Sevk mümkün değilse!) Plasenta Previa, plasenta dekolmanı, uterus rüptürü kaynaklı olabileceği düşünülüyorsa: Acilen bir üst basamağa sevk ediniz. (SEVK KURALLARI)

Düşük komplikasyonları: (Sok, Ağır kanama, Sepsis) Anne ölümlerinin yaklaşık % 13 ünden sorumludur. Acil müdahalelerin birinci basamaktan başlaması, bu amacın başarılmasında esastır. En önemli komplikasyonlara yönelik hayat kurtarıcı önlemler birinci basamakta alınmalı ve sevk zincirindeki diğer merkezlerdeki hizmetler bunun üzerine kurulmalıdır.

Birinci basamakta verilen hizmetler: Kadının durumunu değerlendirmek, stabilize etmek için gerekli önlemleri almak, şok açısından tedaviye başlama gibi temel işlemlerdir. Personelin bu konuda bilgi sahibi olması, hastayı gerekli bir sevk için hazırlayabilmesi ve uygun şekilde nakil edilmesini sağlayabilmesi birinci basamak hizmet biriminin başlıca görevleridir.

1.Basamakta Düşük Hizmeti Verenler: Düşük ve komplikasyonları tanıma Temel muayenelerle hastanın genel durumunun ilk değerlendirilmesi Düşük safhasının belirlenmesi Yaşam destek becerileri Sevk için hazırlama Hastaya durumu hakkında ve gideceği sağlık kuruluşunda yapılacaklar hakkında gerekli bilgiler verilir Antibiotik tedavisi

İLK YARDIM/SEVK KURULUŞLARI Tanımı Personel Verilen hizmetler -AÇSAP Merkezi -Sağlık Ocağı -Sağlık Evi -TSM -AHM -Pratisyen hekim -Ebe/Hemşire -Lab. Tek. -Sağlık Tek. -İdari görevli -Hizmetli -Doğum öncesi ve sonrası bakım -Bazen doğum -Aile Planlaması -Acil hizmet -Bağışıklama

TEMEL AOYB KURULUŞLARI Tanımı Personel Verilen hizmetler -İl Hastanesi -İlçe Hastanesi -KDU -Genel Cerrahi Uzm -Pediatrist -Anestezi Uzm/teknis -Aile hekimi -Halk Sağlığı Uzm -Pratisyen hekimler -Ebe/Hemşireler -Lab/diğer teknisyenler -İdari görevliler -Hizmetliler -Doğum öncesi ve sonrası bakım -Normal doğum -Elle halas -Forseps -Yeni doğan bakımı

KAPSAMLI AOYB KURULUŞLARI Tanımı Personel Verilen hizmetler -Doğumevi -Yoğun Bakım Ünitesi olan İl hastanesi -Üniversite hastanesi -KDU -Genel Cerrahi Uzm -Pediatrist -Anestezi Uzm/teknis -Aile hekimi -Halk Sağlığı Uzm -Pratisyen hekimler -Ebe/Hemşireler -Lab/diğer teknisyenleri -İdari görevliler -Hizmetliler -Tüm komplikasyonlu doğumlar -Sezaryen -Güvenli Kan nakli -Yenidoğan Yoğun Bakımı

POSTPARTUM KANAMA YÖNETİMİ-1 1-Hastanın genel durumunu hızlıca değerlendir Hafif kanama: Şiddetli kanama: 2-Durumu stabilize edecek ilk müdahaleleri yap ve vital bulguları düzenli olarak kontrol et ve kaydet. 3-Uterusu değerlendir. Rüptür varsa doktor eşliğinde sevk et.

POSTPARTUM KANAMA YÖNETİMİ-2 4-Plasentayı değerlendir. A-Plasenta çıkarılmamış ise; Plasentayı çıkar B-Plasenta çıkarılmış ise plasentayı muayene et; Eğer plasenta ve ekleri tam ise kanama açısından takip et. Eğer plasenta ve ekleri tam değilse müdahale ile çıkar. 5-Perine, serviks ve vajen yırtıklarını kontrol et. 6-Tüm müdahalelerden sonra 1 saat kanamayı kontrol et.

REPRODÜKTİF SİSTEM HASTALIKLARI Serviks Vagina Uterus Over

ANORMAL UTERUS KANAMASI Adet Düzensizliği Adetlerin artması Adetlerin azalması

Evet Şiddetli kanamaya bağlı Derin anemi, şok bulguları Durumu stabilize et Hayır Evet Perimenopoz Patolojik araştırma İçin sevk et Hayır Evet RİA kullanıyor mu? RİA komplikasyonu

Hormonal Kontrasepsiyon Kullanıyor mu? İlaç Yan etkisi? Pozitif Gebelik Testi Gebelik İzlemi Negatif Evet Hormonal Kontrasepsiyon Kullanıyor mu? İlaç Yan etkisi? Hayır Evet Sistemik Hastalığı var mı? Sevk açısından değerlendir Hayır

Uterus normal büyüklükte Evet İlaç kullanıyor mu? İlaç Yan etkisi? Serviks Sevk açısından değerlendir Kanamanın Yeri Uterus Evet Uterus normal büyüklükte Ağrılı, hassas Endometrit Hayır

Uterus normalden büyük Evet İleri tetkik için (Myom, neoplazi) sevk Uterus normalden büyük Hayır Disfonksiyonel Kanama

ANORMAL UTERUS KANAMASI Adet Düzensizliği Adetlerin artması Adetlerin azalması

Evet Hiç Adet Görmemiş 16 Yaş üstü; primer Amenore Sevk et Hayır Evet Galaktore Sevk et Hayır Evet Hirsutizm Sevk et Hayır

Evet Obezite Obezite izlemi Hayır Disfonksiyonel Kanama

TEŞEKKÜR EDERİM