Kardiyak Belirteçler Dr. Gülçin Eskandari
Amaç Akut koroner sendromlarda laboratuvar testlerini kullanabilecekler.
Öğrenim hedefleri Dönem III öğrencileri bu dersin sonunda Kardiyak risk faktörlerini hatırlayacak, Miyokardiyal iskemi nedenlerini sayabilecek, Kardiyak belirteçleri sayabilecek, Göğüs ağrısından sonra geçen süreye uygun kardiyak belirteci kullanabilecek,
Koroner Arter Hastalıkları Her yıl dünyada milyonlarca insan akut kalp atağı geçirmekte Bunların birçoğu bu nedenle yaşamlarını yitirmekte Birçok insan göğüs ağrısı ile hekime başvurmakta
Kardiyak Risk Faktörleri Geçirilmiş KKH’ına dair aile öyküsü Sigara içimi Hiperkolesterolemi Hipertansiyon Obesite Sedanter yaşam biçimi Diyabet Agresif kişilik
Miyokardiyal İskemi Nedenleri Ateroskleroz Koroner arter inflamasyonu Tromboz Koroner vazospazm
Miyokardial İskemi Belirtileri REVERSIBL DÖNEM (15-20 dakika): Aerobik glikolitik yol yerine anaerobik yolun kullanılması Laktat birikimi Kreatin-P ve glikojen rezervlerinin aşırı kullanılması ATP konsantrasyonunda düşme Asidoz
Miyokardial İskemi Belirtileri İRREVERSIBL DÖNEM Hücre membran hasarının oluşması Hücre içeriğinin dışarı salınması Başta küçük moleküler yapılı enzimler olmak üzere diğer yapısal proteinlerin de dışarı sızması
MI Tanısal Kriterleri MI tanısı koymak için: Tipik yükselme ve kademeli düşüş (kardiyak troponin) ya da çok daha hızlı yükselme ve düşüş (CK-MB) gösteren bir biyokimyasal marker ile aşağıdakilerden biri İskemik semptom (karakteristik göğüs ağrısı) EKG’de patolojik Q dalgası EKG’de ST yükselmesi ya da depresyonu
Koroner Arter Hastalıkları EKG ilk tanısal test Tanısal özgüllük yaklaşık %100 (yükselmiş ST segmenti) Tanısal duyarlılığı %63-82 Zedelenmiş miyokard hücrelerinden dolaşıma geçen biyokimyasal serum kardiyak belirteçlerin kullanımını gerektirir Sensitivite: Hastalıkta pozitiflik (Bit testin bir hastalıkta hasta olanları yakalama yeteneği) (TP/TP+FN)x100 Spesifisite: Sağlıkta negatiflik (Bir testin sağlıkta sağlıklı olanları yakalama yeteneği) (TN/TN+FP)x100
Kardiyak Belirteç Özellikle EKG bulgusu tanısal olmadığında Kalbin işlevini çabuk ve doğru yansıtacak tek bir tanısal laboratuvar testi şu anda yok Bunlarla ilgili araştırmalar sürmekte İdeal bir kardiyak belirteç için bazı koşullar gerekli Tanısal duyarlılık ve özgüllüğünün yüksek olması Serum düzeyinin hızlı yükselip, çabuk düşmesi Acil çalışmaya uygun bir yöntemi olmalı…
Kardiyak Belirteçler Enzimler Proteinler CK, CK-MB LD AST Miyoglobin Troponin T, I MLC, MHC FABP
Enzimler Kardiyak enzimler hasarlanmış hücrelerden kana geçer Enzim aktiviteleri dokuda plazmadakinden daha fazladır, ancak çok küçük bir doku hasarında plazma düzeyinde göreceli olarak artış görülür Enzimler kanda yavaşça ve değişen hızlarda azalır
Kreatin Kinaz Kas metabolizmasında enerji transferinde İki subünit içerir (B, M), dimer yapıda ve üç izoenzime sahip Normal dağılıma uymaz, sağa yatık Enzim aktivitesindeki patolojik artış referans sınırları içinde oluşabilir Anormal sonuçlar normal bireylerden de elde edilebilir Seri enzim ölçümleri gerekir
CK Doku İzoenzim Dağılımı MM MB BB İskelet kası (%) 99 1 Miyokard (%) 75 25 Beyin 100
CK-MB MI için özgüllüğü yüksek Göğüs ağrısının başlangıcından 4 saat sonra kanda yükselmeye başlar Pik düzeyleri ilk 24 saatte oluşur 2-3 günde normal düzeyine döner Yalancı pozitiflik nedenleri: Kas hastalıkları ve zedelenmeleri Makro CK
Aspartat Aminotransferaz (AST) MI lab. tanısında kullanılan ilk belirteç Kalp özgüllüğü düşük
Laktat Dehidrogenaz (LD) Tüm hücrelerde bulunan sitoplazmik bir enzim Özgüllüğü düşük Göğüs ağrısının başlangıcından 6-12 saat sonra artmaya başlar, 3. günde pik, 8-14 günde normale döner H ve M subünitlerinden oluşan tetramer yapıda, 5 izoenzimi var Miyokard zedelenmesi olan bir hasta LD2 aktivitesinden daha çok artmış LD1 aktivitesi gösterir
Proteinler Miyoglobin Troponin T ve I
Myoglobin Bir heme proteini, kas sitoplazmik proteinlerinin %5-10’u, kalp kasına özgül değil Göğüs ağrısı başlangıcından sonraki ilk saatler için daha duyarlı Göğüs ağrısı başlangıcından sonraki 2 saat içinde artmaya başlar, 6-10 saat sonra AMI’lı tüm hastalarda ölçülebilir “Miyoglobin konsantrasyonu göğüs ağrısı başlangıcından 8 saat sonra hala referans sınırları içinde ise AMI düşünülmez” Serumdan hızla kaybı reinfarktüste kullanımını sağlar
Troponinler Kas fibrilleri ATP’nin kimyasal enerjisini mekanik işe çevirir Aktomiyozin, ATPaz, kalsiyum, aktin, miyozin ve troponinler bu dönüşümde rol oynar Troponinler, asimetrik globüler protein olan troponin T, globüler protein troponin I ve troponin C’dir
Toponin T ve I Troponin C tüm kaslarda aynı izoform, troponin T ve I iskelet ve kardiyak izoformları Troponin I 31-a.a. posttranslasyonel olarak eklenen kısmı kalbe özgü Troponin T 11 a.a. amino terminal kısmı kalbe özgü, ancak muskuler distrofi, polimyozit, dermatomyozit, son dönem böbrek yetmezliğinde de
Troponin T ve I Az miktarda sitoplazmada serbest AMI’ın erken ve geç tanısında kullanılır Göğüs ağrısı başlangıcının birkaç saati içinde artmaya başlar, 2. gün pik, 2-5 günde sonlanan bir plato ve referans değerlere dönmesi 7 gün kadar sürer
Serum Kardiyak Belirteçleri
Dün gece yarısından itibaren göğüs ağrısı yakınması olan 55 yaşında erkek hasta, bugün sabah 9’da acil servise getiriliyor. EKG’si normal. İstenen laboratuvar tetkiklerinde Üre 140 mg/dL (Normal değeri 15-50 mg/dL) Kreatinin 2.9 mg/dL (Normal değeri <1.2 mg/dL) Troponin T 0.15 ng/mL CK-MB 4.75 ng/mL Myoglobin 36 ng/mL olarak saptanıyor.
Göğüs ağrısı yakınması ile acile başvuran hastadan EKG ve laboratuvar testleri isteniyor. Yapılan biyokimyasal analizlerde; Troponin T 0.3 ng/mL, CK-MB 73 U/L, Myoglobin 136 ng/mL olarak saptanmıştır. Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? Hastanın troponin T’si yüksek, yüksekliğin kaynağı kardiyak hasar olabilir. Hastanın myoglobini yüksek, yüksekliğin kaynağı kardiyak hasar olabilir. Hastanın CK-MB’si yüksek, AMI’nün ilk saatleri için tanısal özgüllüğü oldukça yüksektir. Böbrek yetmezliğinde kardiyak markerlar kardiyak hasara rağmen yükselmez. Hastanın kardiyak markerlarını EKG bulgusuyla birlikte değerlendirmek gerekir.