İŞLETMELERİN KURULUŞ SÜRECİ VE AMAÇLARI A. KURULUŞ YERİ VE KURULUŞ YERİ SEÇİMİ Kuruluş yeri, diğer kuruluş yerleriyle karşılaştırılarak seçilen en uygun(optimum) yer olmalıdır. Optimum kuruluş yeri, maliyetin en düşük, kârın ise en yüksek olmasını sağlayan yerdir. 1. Pazar Araştırması ve Talep Tahmini Pazar araştırması; hedeflenen pazarla ilgili bilgilerin doğru ve sistemeatik biçimde elde edilmesini, tasnifini, analizini ve yorumunu içeren tarafsız bir çalışmadır.

Talep tahmini, ilgili pazarda üretilmesi düşünülen mal veya hizmetin ne kadar talep edileceğinin önceden kestirilmesini ifade eder. Talep iki şekilde incelenir: Potansiyel Talep Fiili Talep 2.KURULUŞ AŞAMALARI 2.1.Proje Yatırım Düşüncesi Girişimci açısından yatırım, parasal(nakdi) sermayenin, bina, arazi, makine ve stoklar gibi maddesel ve patent veya imtiyaz şeklindeki maddi olmayan değerlere dönüştürülmesidir.

AMAÇLAR AÇISINDAN İŞLETMELERİN YAPTIKLARI YATIRIMLAR İKİYE AYRILIR. Üretim amaçlı Sabit sermaye yatırımları Kuruluş yatırımları Rasyonelleştirme yatırımları Tevsi yatırımları Yenileme yatırımları Stok yatırımları Mali amaçlı yatırımlar

2.2 FİZİBİLİTE (Yapılabilirlik) ÇALIŞMALARI Fizibilite etüdü, yatırım kararından önce, başta hukuki, teknik, ekonomik ve finansal analizler olmak üzere, karlılık, vergi vb. verileri içeren, yatırım fikrinin rasyonel olup olmadığı konusunda bilgi veren kapsamlı bir çalışmadır. Fizibilite etüdü dört temel çalışmayı kapsar. Ekonomik etüt Pazar araştırması ve talep tahmini, İşletme büyüklüğünün ve kapasitesinin belirlenmesi, İşletmenin kuruluş yerinin seçimi.

Teknik etüt Finansal etüt İşletmenin kurulacağı arazi seçimi, Üretimde kullanılacak teknolojinin seçimi, Kullanılacak makinelerin etüdü ve seçimi, Hammadde ve yardımcı malzeme etütleri ve seçimi, Enerji etütleri ve kullanılacak enerji türünün seçimi, Donatım araçlarının seçimi Finansal etüt Yatırım tutarının hesaplanması, İşletmenin gelir ve gider tahminlerinin yapılması Finansal kaynakların hesaplanması, İşletmenin karlılık durumuyla ilgili analizler, Organizasyon durumu.

Etüt ve proje giderleri, Patent ve know-how (teknik bilgi) giderleri, Gelir ve gider kalemlerine ilişkin bazı tahminleri gösteren finansal etüt aşamasında gözönünde bulundurulacak bazı gider kalemleri şunlardır: Etüt ve proje giderleri, Patent ve know-how (teknik bilgi) giderleri, Arazi bedeli ve inşaat işlerine ilişkin giderler, Ulaştırma yatırımları, Demirbaş ve taşıt alımları, Beklenmeyen giderler ve faizler. Hukuki etüt Hukuki etüt ile kurulması planlanan işletme için, hukuki yapının seçimi, kuruluş ve üretim için gerekli izinlerin (ruhsatlarının) alınması için yerine getirilmesi gereken yasal koşulların belirlenmesi gibi konularda çalışmalar yürütülür.

2.4. Yatırım Kararı ve Yatırım Projesi 2.3. Fizibilite Raporu Fizibilite Raporu, bir yatırım düşüncesinin ne kadar rasyonel olduğunu anlayabilmek için yapılan, pazar, işletme, finansal göstergeler ve maliyeye ilişkin uygulamalar ile teknik ekipmana yönelik incelemeleri içeren, böylece karlılık durumunu ortaya koyan bir rapordur. 2.4. Yatırım Kararı ve Yatırım Projesi Yatırım kararından sonra yatırım projesi hazırlanır ve fiziki yapının oluşturulmasına karar verilir. 2.5. Uygulama ve Denetim Planlanan projeler yetkili kişilerce yürütülür ve yatırım fikri uygulamaya dönüşmüş olur. 2.6. Fizibilite Raporu Örneği Sayfa 78-79-80. İnceleyiniz.

3. Kuruluş Dosyası Hazırlama 4. Kuruluş Yeri Seçimi 4.1 Kuruluş Yeri Kavramı Kuruluş yeri; bir işletmenin tedarik, üretim, depolama ve dağıtım gibi temel fonksiyonlarını ve bunlara bağlı ekonomik amaçlarını gerçekleştirebileceği yerdir. Konumluk yer; genişlik, derinlik, yükseklik, eğim gibi fiziksel olarak ölçülebilir boyutları olan ve bu özellikleri ile açıklanabilen arsa veya arazi parçası ya da bina veya binanın belli bir bölümü anlamına gelmektedir.

4.2. Kuruluş Yeri Seçiminin Aşamaları Kuruluş yeri seçimi üç aşamadan oluşmaktadır. Tesisin kurulacağı bölgenin seçimi: Doğu Anadolu Bölgesi,Karadeniz Bölgesi gibi. Bölgenin belirli bir yerinin seçimi. Belirlenen yer içerisinde tesisin kurulacağı arazi parçasının seçimi. 4.3 Kuruluş Yeri Faktörleri Hammadde Pazar Enerji ve Su kaynakları İklim koşulları ve ulaşım İşgücü Teşvikler ve altyapı

4.4. En Uygun Kuruluş Yeri En uygun kuruluş yeri, işletmelerin maliyetleri ile geliri arasındaki farkı maksimum düzeyde gerçekleştirdiği yerdir.En uygun kuruluş yerinin hesaplanmasında kullanılan kâr maksimizasyonu yöntemi, gelirden giderler düşüldükten sonra sonra kârın en yüksek düzeyde gerçekleştiği yerin en uygun kuruluş yeri olarak tespit edilmesidir. Yatırımın geri dönüş oranı, finansal bir teknik olup, yatırımın maliyeti içerisinde kazancın oranını ifade eder. Simülasyon yöntemi ise istatistiksel bir araç olup, taşıma süreçlerindeki malzeme nakli gibi bütün işlemlerin değerlendirilmesi sonucu, kârı maksimum kılan kuruluş yerinin belirlenmesini kapsar.

4.5. Organize Sanayi Bölgesi Genel anlamda Organize Sanayi Bölgeleri elektrik, yol, su, kanalizasyon, haberleşme, banka, postane, ilk yardım istasyonu,eğitim ve araştırma merkezleri, destek hizmeti gibi kolaylıklara sahip olan ve işletmelere uygun bir konumda işyeri sağlayan yerlerdir. Daha çok orta ölçekli sanayi işletmelerinden oluşur. 4.6. Küçük Sanayi Sitesi Küçük Sanayi siteleri, Sanayi ve Ticaret Bakanlığının görüşü alınarak seçilen ve planlanan yerlerde, küçük sanayiciler için yol, su, elektrik gibi alt yapı tesisleri ile genel hizmetleri karşılmaya yetecek ortak idari ve sosyal tesisleri içeren işyerleri anlamına gelir. Daha çok küçük sanayi işletmeleri kapsar.

4.7. Teknopark (Yeni Teknoloji Merkezi) Teknoparklar, elinde Pazar değeri olan bir ürünü geliştirme becerisine sahip girişimcilere, ürününü geliştirmesi için teknik hizmet, bir işletme kurnası için gerekli mekan, sekreterya ve yönetim ve işletme becerisini belli bir kira karşılığında sağlayan fiziki ve teknik birimlerdir.

B. KAPASİTE KULLANIMI VE BAŞABAŞ NOKTASI ANALİZİ 1. Kapasite Kavramı Kapasite kavramı, bir işletmenin belli bir dönemde (çoğunlukla bir yıl olarak alınır) mevcut kaynaklarını kullanarak elde edebileceği maksimum üretim miktarını ifade eder. 2. Kapasite Türleri 2.1 Teorik ( Maksimum) Kapasite Bir işletmenin üretimde bulunacağı makine, araç, gereç veya fiziki imkanlarının hiç durmadan, belirli bir dönemdeki, en yüksek üretim hacmini ifade etmektedir. 2.2 Normal (Pratik) Kapasite Normal kapasite, gerek işgücünden, gerekse diğer üretim faktörlerinden kaynaklanacak kabul edilebilir aksamalar göz önüne alınarak hesaplanan kapasitedir.

2.3. Gerçek (Fiili) Kapasite İşletmenin belli bir dönemde ürettiği mal veya hizmet miktarını yani gerçekleşmiş üretim miktarını gösteren kapasitedir. 2.4. Atıl (Boş) Kapasite Normal kapasitenin yararlanılmayan kısmı veya kullanılmayan kapasitedir. 2.5. Zorlanmış Kapasite Üretim miktarını geçici de olsa normal sayılan kapasitenin üzerine çıkarabilmek amacıyla, izinlerin iptali, makine bakımlarının üretim zamanı dışında gerçekleştirilmesi gibi zorlamalarla ulaşılabilecek olan kapasitedir.

3. Kapasite Kullanımı ve Sorunları Kapasite Kullanım Oranı= (Gerçek kapasite/Normal kapasite)*100 Şeklinde formüle edilir. KKO’nun düşük olması, birim maliyetleri yükseltir. Bir an önce yeni pazarlar bulunarak üretim miktarı artırılmalı ve birim maliyetler düşürülmelidir. 4. Başabaş Noktası Analizi Başabaş Noktası Analizi, işletme kapasitesinin veya ölçeğinin belirlenmesinde yararlanılan, kullanışlı ve yararlı bir grafik araçtır. Bu analiz hangi üretim veya kapasite düzeyinde işletmenin karsız (başabaş), hangilerinde ise zar ve kar durumunda olacağını ortaya koyan bir kapasite belirleme aracıdır.

5. Optimum Kapasite ve Uygun Kuruluş Ölçeğinin Seçimi Optimum kapasite, bir işletmenin üretebileceği ürün miktarını yani kuruluş ölçeği ile ulaşabileceği üretim düzeyini, en düşük maliyetle elde edebileceği kapasitedir. C. İŞLETMELERİN AMAÇLARI Uzun dönemde kâr etme Topluma hizmet sunma Bağımsız olma ve Prestij sağlama Ömrünü sürekli kılma D. İŞLETMELERİN SORUMLULUKLARI İşletmelerin Toplumsal Sorumlulukları İşletmelerin Ekonomik Sorumlulukları