9.SINIF KİMYA BÖLÜM-5 HAYATIMIZDA KİMYA

KİMYA HERYERDE Temizlik Malzemeleri Yaygın Malzemeler Biyolojik Sistemlerde Kimya Çevre Kimyası

TEMİZLİK MALZEMELERİ SABUNLAR DETERJANLAR ÇAMAŞIR SODASI ÇAMAŞIR SUYU

Eski çağlarda insanlar temizlenmek için süt,bitki özleri,kül ve kili kullanmışlardır. Sabunun tarihi insanlık tarihi kadar eskidir.Pompei deki lav örtüsü altında kalan toprakta sabun kalıpları bulunmuştur. Modern sabun imalı 19.yy da Fransız kimyageri, Eugene Chevereul’un sabunun bir yağ asidi tuzu olduğunu göstermesinden sonra gelişmiştir.

-SABUN- Katı ve sıvı yağların bazik ortamda hidrolizi ile oluşan tuzlara sabun ,bu olaya sabunlaşma denir.

Sabun;Bitkisel veya hayvansal yağların NaOH(kostik) veya KOH ile tepkimesi sonucu elde edilen üründür.

SABUN YAPIMI

Hidrofil kısım:(suyu seven) Sabun moleküllerinin suda çözünmesini sağlar Hidrofob kısım:(suyu sevmeyen) Sabun moleküllerinin yağda veya kirlerde çözünmesini sağlar

Sabunun en büyük dezavantajı sert sularda köpürmemesidir. Bu yüzden sabuna alternatif olarak deterjanlar üretilmiştir…

SABUN

-DETERJANLAR- Kir sökücü anlamına gelen deterjan, petrol ve türevlerinden elde edilir. En çok bilinen deterjan, sodyum lauril sülfattır. Deterjenlar da genellikle benzen halkası bulunur.

Deterjanlar da hidrofob ve hidrofil olmak üzere 2 kısımdan oluşur. Ancak deterjanlar sabunların aksine sert sularda iyi köpürürler. Deterjanlar yüzey aktif maddelerdir.

SABUN VE DETERJAN ARASINDAKİ FARKLAR Doğal kaynaklardan elde edilir Vücuda ve çevreye zararı yok denecek kadar azdır Sert sularda köpürmezler DETERJAN Petrol kaynaklı elde edilir Vücuda ve çevreye oldukça zararlıdır Sert sularda iyi sonuç verir

Soru: Bitkisel yağ Yağ asidi X+su Yukarıdaki şematik gösterimdeki X maddesi için; I-Hidrofil ve Hidrofob uç bulundurur II- ile çökelek oluşturur III-Sert sabundur Yargılarından hangileri doğrudur?

Cevap: I ve II

-ÇAMAŞIR SODASI- genel formülüne sahip iyonik bir bileşiktir Sert sularda iyi sonuç verir Suyun sertliğini giderir Kirleri yumuştır

-ÇAMAŞIR SUYU- NaOCl formülüne sahip iyonik bir bileşiktir Temizlik ve hijyen amaçlı,aynı zamanda ağartma işleminde kullanılır Klorlu ve oksijenli olmak üzere 2’ye ayrılır

Soru: I-Beyazlatma ve ağartma amaçlı kullanılır Çamaşır suyu hakkında ; I-Beyazlatma ve ağartma amaçlı kullanılır II-Mikrop öldürücüdür III-Asitlerle kullanımı daha yararlıdır Verilen yargılardan hangileri doğrudur?

Cevap: I ve II