Anestezide Hasta Güvenliği Dr. Volkan Hancı

1846 – W. Morton İlk eter anestezisi

Anestezi kaynaklı riskler Anestezi tarihi boyunca güvenlik tehlikesi riski. Minör sekel Major sekel Ölüm Bir dönem, anestezi: ölüm tehlikesi Anestezi uygulamalarının sınırlandırılması ??

Anestezi kaynaklı riskler

Anestezi kaynaklı riskler Günümüzde gelişen teknoloji Bilgi-deneyim ile donanımlı anestezi uzmanları Anestezi kaynaklı ölüm yüz binde bir Anestezi uygulamaları sırasında hasta güvenliği

Anestezi kaynaklı riskler

Anestezi Beyin fonksiyonlarının geçici olarak yavaşlatılması & azaltılması Kontrollü koma Kas gevşemesi Hasta olayları algılamaz, etrafından kopuk, algılama durmuş Kalp atımı gibi bazı “otonom fonksiyonlar” ve otomatik kontrol devam eder.

Anestezi Hastanın tüm yaşamsal fonksiyonları anestezi boyunca takip edilir ve bozulma olursa düzeltilir. Hasta kendi solumaz: yapay solunum Cerrahi işlem bitince anestezik madde kesilir, etkisi döndürülür, kas gevşemesi düzeltilir Diğer yaşamsal fonksiyonların da normale dönmesi ardından hasta tamamen derlenir

Anestezi Genel anestezi yaygın ancak etki mekanizması? Hastanın vücudunun bir bölgesinin uyuşturulması: Rejyonel anestezi Anestezi tipi ne olursa olsun, anestezi sırasında ve sonrasında bazı problemler yaşanabilir: Hasta kaynaklı Uygulanan anestezi kaynaklı Cerrahi işlem kaynaklı Çevresel faktörler nedeniyle

Hasta Güvenliği Bu sorunların hepsi hasta güvenliği ile doğrudan ilişkilidir Hastanın güvenliğini tehdit eden sonuçlar doğurabilirler. Yeterli-doğru tedbirler alınması Sorunları azaltır Hasta güvenliği sağlar.

Hasta Güvenliği Hasta güvenliği - anestezi güvenliği ASA 1984; “Closed Claims Project” Anesteziye bağlı komplikasyonlar - hasta güvenliği DSÖ; “güvenli cerrahi hayat kurtarır” Eylül 2009 “cerrahi güvenlik kontrol listesi” Anestezi açısından uyulması gereken bazı prensipler

Hasta Güvenliği

Anestezide hasta güvenliği En önemli noktalardan biri: anestezi uzmanının hastayı ameliyata girmeden önce görmesi Hem kendisini hem de hastayı anesteziye hazırlaması Preanestezik vizit Anestezi uzmanı hastayı tanır, Mevcut hastalığının durumunu öğrenir, Diğer hastalıklar, allerjiler hakkında bilgi alır,

Anestezide hasta güvenliği Preanestezik vizit Hastanın daha önce anestezi alıp almadığını, Anestezi aldıysa daha önce sorun yaşanıp yaşanmadığını kayıt eder, Tam ve ayrıntılı fizik bakı Hastanın tıbbi ve psikolojik açıdan anesteziye tam olarak hazır hale gelmesi Anestezi açısından risklerin tespiti Cerrahiye özgü risklerin, olası kanama miktarının belirlenmesi

Anestezide hasta güvenliği Cerrahi gradelemesi - Olası kanama miktarı Grade I cerrahiler: 30 dk kısa süren, vital fonksiyonlara etkisiz Örnek: Abse drenajı, lipom eksizyonu, meme biyopsisi, Grade II cerrahiler: 30 dk -1 saat süren, vital fonksiyonlara minimal etki Örnek: İnguinal herni onarımı, tonsillektomi, artroskopi, sistoskopi Grade III cerrahiler: 1-4 saat arası süren, kanama, transfüzyon gereksinimi olabilecek, vital fonksiyonlara orta düzeyde etkili Örnek:mide rezeksiyonu, abdominal histerektomi Grade IV cerrahiler: 4 satten uzun süren, büyük kan kayıpları beklenen veya vital organları direkt etkileyecek girişimler Örnek: Radikal boyun diseksiyonu, total kalça protezi, KVC: Kalp ameliyatları, büyük damar cerrahi girişimleri NRŞ: İntrakranial girişimler

Anestezide hasta güvenliği Tüm bunlara göre, uygulayacak anestezi planı Bu sırada hasta da; Anestezi doktorunu tanımış olur, Tedirginliği azalır, Kendisine uygulanacak anestezi hakkında bilgi alır. Ameliyat olacak hastalar: genelde tedirgin. Bu tedirginlik ölüm korkusuna kadar varabilir. Aşırı tedirginlik hastanın güvenliğini tehdit eder. Preanestezik vizit: anksiyetenin azalması

Anestezide hasta güvenliği Preanestezik vizit Anestezi açısından çok önemli Mortalite, Morbidite açısından risk azaltıcı Tedirginliği azaltır Ayrıca; Anestezi-ameliyata hazırlamaya ve Komplilasyonları önlemeye yönelik ilaçların verilmesi: Premedikasyon Anestezi güvenliği açısından gerekli ve önemli

Anestezide hasta güvenliği

Anestezide hasta güvenliği Hasta ameliyathaneye alındığında; Anesteziye başlamadan önce anestezi güvenlik kontrolünü Anestezi ekipmanı, Cihazlar, İlaçlar, Hastanın adının ve Anestezi riskinin not edildiği evrakın Anestezi onamının Operasyon ve operasyon yerinin kontrolü

Anestezide hasta güvenliği

Anestezide hasta güvenliği Anestezi ekipmanı;

Anestezide hasta güvenliği Anestezi ekipmanı, Cihazlar; Teknik alt yapı Merkezi Gaz Sistemleri DISS korumalı çap uygunluğuna dayalı güvenlik sistemi Pin-indeks sistemi Oksijen yetersizlik güvenlik valfi Oksijen orantılayıcı sistem Oksijen ve gaz monitörü Acil ventilasyon araçları Anestezi cihazı gün başı ve cerrahi öncesi rutin kontrolleri

Anestezide hasta güvenliği

Anestezide hasta güvenliği Oksijen yetersizlik güvenlik valvi

Anestezide hasta güvenliği Oksijen orantılayıcı sistem: Hipoksik karışımı önler N2O ve O2 kontrol valfleri eklemli O2 konsantrasyonu minimum %25

Anestezi Cihazı Güvenliği En önemli 3 preoperatif kontrol (1) Oksijen analizatörünün kalibrasyonu %21 Alarm kontrolü Flush ile %90 üzeri değer (2) Düşük basınç sistemi kaçak testi Pozitif basınçlı kaçak testi Negatif basınçlı kaçak testi (3) Halka sistemi testleri Valv kontrol testleri Manuel-otomatik ventilasyon testleri Self test

ASA Closed Claims Project 3791 olgu içinde 72 (% 2) olgu: Gaz sisteminden kaynaklanan ekipman hatası Anestezi cihazı, solutma sistemi, oksijen tüpü, merkezi gaz sistemi, vaporizatör, ventilatör En sık; ekipmanın hatalı kullanılması Ekipman problemleri çoğu defa ölüm ya da beyin hasarı (olguların % 76’sı)

ASA Closed Claims Project

Anestezide hasta güvenliği

Anestezide hasta güvenliği Yaşamsal fonksiyonlarının operasyon boyunca izlemi Monitörizasyon  Elektrokardiyografi (EKG), DII, V5 Kan basıncı (İnvaziv – Non İnvaziv) Puls oksimetre monitörizasyonu ASA, TARD ve DSÖ kılavuzları Mutlaka uyulması gereken kurallar

Anestezide hasta güvenliği Hastada oluşan olumsuzluklar erken tespit edilir Gerekli girişimlerle düzeltilir. Fonksiyonların algılanması Anormal durumda alarm, uyarı. İyi monitörizasyon anestezide hasta güvenliğinin önemli unsurlarından Hasta mortalitesi ile doğrudan ilişkili Monitörizasyonun gelişmesi: anestezi kaynaklı ölümlerin yüzbinde birlere kadar düşmesi

ASA Closed Claims Project 1975 yılından 2000 yılına: Ölüm ve beyin hasarında anlamlı azalma Puls oksimetri End-Tidal Karbondioksit monitörizasyonu

Anestezide hasta güvenliği Monitörizasyon

Anestezide hasta güvenliği İlaçlar Anestezi uygulamasında kullanılan ilaçlar IV anestezikler Propofol, tiopental, etomidat, ketamin, midazolam Opioidler Fentanil, sufentanil, alfentanil, remifentanil, morfin Kas gevşeticiler Süksinilkolin, atrakuryum, sis-atrakuryum, rokuronyum, vekuronyum, pankuronyum Lokal anestezikler Lidokain, Prokain, Klorprokain, Bupivakain, Levobupivakain Diğer Atropin, Neostigmin, Metoklopramid, Feniramin, Ondansetron, Dolasetron, Dopamin, Dobutamin, Adrenalin, Elektrolitler, İnsülin, IV sıvılar …..

Anestezide hasta güvenliği İlaç güvenliği İlaç hataları: Sağlık çalışanları, kontrolündeyken ilaçların uygun olmayan kullanımı ile hastaya zarar vermesine yol açabilen önlenebilir herhangi bir olay Anestezi uygulamaları sırasında ilaç hataları İlacın verilmemesi İlaç dozunun tekrarlanması Yanlış ilacın verilmesi İlacın uygun olmayan dozda verilmesi İlacın hatalı yoldan uygulanması

Anestezide hasta güvenliği İlaç hataları için risk oluşturan durumlar Aynı ilacın birden fazla veya konsantrasyondaki formları Görünümü birbirine benzeyen ilaçlar İsmi birbirine benzeyen ilaçlar Acil durumlar Dikkatin dağılması İş yükünün artması Konsantre elektrolit solüsyonları Yazılımı birbirine benzeyen ilaçlar

Anestezide hasta güvenliği Sağlık personelinin sık hata yaptığı ilaçlar İnsülin Morfin Potasyum Heparin Vankomisin Sefazol Parasetamol Tümü ameliyathane ortamında kullanılmakta

Anestezide hasta güvenliği İlaç hatalarının önlenmesi için Hastaların allerjileri belirlenmeli Bir hastadan diğerine ödünç ilaç devam ettirilmemeli Formülleri sınırlandırılmalı IV infüzyon hesaplamaları doğruluğundan emin olmak için iki yolla onaylanmalı Yüksek riskli ilaçlara giriş sınırlandırmalı ve yüksek riskli ilaçların uygulanması için kullanılan protokoller detaylandırılmalı İlaç uygulamadan önce ilaç etiket ve dozajı, hastanın adı her zaman üç kere karşılaştırılmalı

Anestezide hasta güvenliği Ameliyathanede ayrıca, Enjektöre çekilen tüm ilaçlar, enjektöre çeken kişi tarafından etiketlenmeli Etiketsiz ilaçlar atılmalı İlaçlar için standart enjektörler Örnek: Fentanil(2cc), IV anestezik(20cc), Kas gevşetici(5cc) İlaçlar için renk kodlu etiket İlaç hastaya uygulanmadan önce, jenerik, konsantrasyon, uygulama yolu ve hasta kimliğinin doğrulanması için en az üç teyit alınmalı

Anestezide hasta güvenliği Genel anestezi uygulaması, Hastanın uyutularak cerrahiye hazır hale getirilmesi (indüksiyon), Cerrahi işlemin yapıldığı sürede anestezinin sürdürülmesi (idame) Uyandırma (derlenme) İndüksiyon dönemi: risk-güvenlik açısından dikkat, en fazla hasta kaybı En sık sebep, solunumu durdurulan hastanın solutulamaması

Anestezide hasta güvenliği Normalde; Solutma ventilasyon önce maske ile, Devamında endotrakeal entübasyon Zor entübasyon Hasta güvenliği açısından büyük bir risk Preanestezik vizit sırasında bazı ölçümler Zor entübasyon için gerekli hazırlığın yapılması (Algoritma – Ekipman)

ASA Closed Claims Project 1,541 olgu Yetersiz ventilasyon (196 olgu; %38) Özefagus entübasyonu (94 olgu; %18), ve Güç entübasyon (87 olgu; %17). Özefagus entübasyonu grubunda %48 olguda oskültasyonda AKC sesleri !!!

Anestezide hasta güvenliği

Anestezide hasta güvenliği

Anestezide hasta güvenliği

Anestezide hasta güvenliği Anestezi sırasnda farkında olma Acil hastalar, C/S operasyonları Kadın cinsiyet Nitröz oksit-opioid-kas gevşetici “Bispektral indeks” (BİS) Postoperatif ağrı kontrolü Ağrıya bağlı komplikasyonları azaltır Hasta güvenliği için gereklidir. 

Anestezide hasta güvenliği

Anestezide hasta güvenliği Anestezi uygulamasına bağlı ölüm iddiası bulunan olgular Tıbbi uygulama hatası kararı verilen 19 olgu 12'sinde preoperatif hazırlık eksik veya yok 4 olguda mevcut hastalıklara yönelik inceleme yapılmadığı ve müdahale acil olmadığı halde olgular stabil hale getirilmediği, 3 olguda zor entübasyon tespit edilmesine rağmen gereken önlem alınmadığı, 5 olguda ise hiçbir preoperatif hazırlık yapılmadığı Turkiye Klinikleri J Foren Med 2004, 1:67-71

Anestezide hasta güvenliği Kalan 7 olgu 1 olguda anestezi sırasında oksijen yerine yanlış gaz bağlandığı, 1 olguda ameliyat sırasında %50 dekstroz takıldığı, 1 olguda yüzüstü pozisyonda entübasyon tüpünün yerinden çıktığı ve farkedilmediği, 1 olguda özefagus entübasyonu yapıldığı ve farkedilmediği, 1 olguda cerrahi tarafından infiltratif adrenalin uygulaması sırasında EKG monitörizasyonunun yapılmadığı, 1 olguda ameliyat sonrası takibinin yapılmadığı, Turkiye Klinikleri J Foren Med 2004, 1:67-71

Anestezide hasta güvenliği Sonuç: Çalışmada tıbbi uygulama hatası Preoperatif dönemde hastaların yeterli hazırlanmaması (%63.1) ve İntraoperatif dönemde uyulması gereken temel kurallara uyulmaması (% 31.5) Turkiye Klinikleri J Foren Med 2004, 1:67-71

Anestezide hasta güvenliği Yapılması gerekenler Hasta güvenliği farkındalığının arttırılması Kalite kültürü Hasta güvenliği kültürü Kritik olay raporlama sistemi (Lokal-Ulusal) Raporlama-öğrenme

Anestezide hasta güvenliği Hasta güvenliği anestezi pratiğinin önemli bir konseptidir. İyi bir altyapısı olan, Gelişmiş cihazlar ile donatılmış ameliyathanede, Bilgili-deneyimli ekip tarafından, Ameliyattan önce görülmüş ve Gerekli hazırlık yapılmış olan hastaya, Standartlara uygun şartlarda Standartlara uygun bir anestezi verildiğinde Hasta güvenliği maksimum düzeyde sağlanır.