Sihirli Mermi Kuramı (Hipodermik Şırınga)

Sihirli Mermi Kuramının ya da Hipodermik İğne Modelinin iletişim süreçlerine uygulanmasının kuramsal ve yorumsal çerçevesinin siyaset bilimci Harold Lasswell’e ait olduğu görüşü yaygındır. Lasswel’in bu yaklaşımı geliştirmesinde I. Dünya Savaşı sırasında uygulanan propaganda teknikleri etkili olmuştur. Burada özellikle iletişimde gönderilen mesajların, alıcıları anında ve doğrudan etkilediği anlayışı ortaya çıkmıştır.

Medya ve İletişim-Sihirli Mermi Kuramı Medya ve İletişimin etkileri konusundaki çalışmaların tarihi 1920’li yıllara kadar gider. Bu konudaki önemli ilk çalışmalardan birisi Walter Lipmann’ın 1921 yılında yazdığı “Kamuoyu” (Public Opinion) isimli kitabıdır. Lipmann; bu kitabında, medyanın, insanların zihinlerini ve düşünce haritalarını şekillendiren bir araç olduğu görünüşünü dile getirmektedir. Medya ve İletişim-Sihirli Mermi Kuramı

Medya ve İletişim-Sihirli Mermi Kuramı Onun bu görüşüne dayanan ve Kitle İletişim araçlarının etkileri üzerinde çalışma yapan Amerikalı siyaset bilimci Harold Laswell siyasi iktidarların sadece fiziksel güç kullanmadıklarını bunun yanında kamuoyunun kitle iletişim araçları vasıtasıyla oluşturulduğunu belirtmişti. Laswell’in yaklaşımı; kitle iletişim araçlarının propaganda amaçlı kullanıldığını ve kamuoyunun etkilendiğini görüşüdür. Medya ve İletişim-Sihirli Mermi Kuramı

Medya ve İletişim-Sihirli Mermi Kuramı Laswell’e göre kitleler propagandaya karşı direnecek eleştirel akıldan ve bilgi birikiminden yoksundur. Kitleler yönlendirilen bir sürüdür.Seçkin insanlar kitle iletişim araçlarıyla insanları yönlendirirler.Bu yaklaşıma getirilen ilk kuram Hipodermik Şırınga (Sihirli Mermi) modelidir. Ana iletişim çalışmalarının temelini oluşturan bu akım doğrusal bir nedensellik anlayışına dayanır. Medya ve İletişim-Sihirli Mermi Kuramı

Medya ve İletişim-Sihirli Mermi Kuramı Gönderici ileti ve alıcı basit nedensellik anlayışına bağlıdır. Kitle iletişim araçlarıyla kitlelere gönderilen mesajlar deri altına enjeksiyon yapan bir iğne gibi direk etki eder. Bu kurama göre mesajlar uyarıcı bir etken gibi doğrudan etki eder ve kitleler pasif alıcılardır. Medya ve İletişim-Sihirli Mermi Kuramı

Medya ve İletişim-Sihirli Mermi Kuramı Bir başka ifadeyle; burada verilmek istenen mesajlar aynı hastalık anında kişiye damardan verilip etki etmesi beklenilen ilaç gibi direkt olarak hedeflerin zihninde etki etmek için verilir ve bu doğrultuda verilen mesajlarla hedef kitleler etki altına alınıp, medyaları yöneten güçler gibi düşünüp, bu düşünceyle amel etmesi beklenir. Medya ve İletişim-Sihirli Mermi Kuramı

Medya ve İletişim-Sihirli Mermi Kuramı “Sihirli Mermi Kuramı” (Hipodermik Şırınga Modeli) tamlaması ilk başta insana gülünç bir sözcük öbeği gibi gelse de önemli bir detaya vurgusunu yapar. Hipodermik Şırınga iğnesi, medya ve diğer kitle iletişim araçları vasıtasıyla, verilen bilgilerin dinleyici ve izleyiciler tarafından sorgusuz sualsiz kabul edilmesi esasına dayanır. Medya ve İletişim-Sihirli Mermi Kuramı

Medya ve İletişim-Sihirli Mermi Kuramı Bilhassa, belli bir ihtiyaç içerisinde olan insanların hedef alındığını söyleyen bu model anlayışında, bir arayış içerisindeki kişi verilen bilgileri sorgusuz olarak kabul eder, medya tarafından tam da ihtiyaçlar odak alınarak hazırlanan dahiyane reklam paketleri ve görselleriyle, alıcısını can evinden vurarak, gerekli tüm şartlar sağlanmış olunur. Medya ve İletişim-Sihirli Mermi Kuramı

Medya ve İletişim-Sihirli Mermi Kuramı İnsan Beyni Girdi Çıktı Etki (Uyarıcı ) Süreç (İşlem) Davranış (İşlem) Uyarıcı bireylerin göreceği veya duyacağı bir ses, söz ve uzun bir konuşma olabileceği gibi bir şekil, simge ya da sembol şeklinde bir etkende olabilir. Bireyler bu mesajları algılar, içsel dünyasında değerlendirir ve bu uyarıdan hareketle bir tepki gösterir. Medya ve İletişim-Sihirli Mermi Kuramı

Medya ve İletişim-Sihirli Mermi Kuramı İnsan Beyni Girdi Çıktı Medya mesajlarının insanlar üzerindeki etkileri, insanların tutumlarını istendik yönde etkileme ve yönlendirme… Eskiden, televizyon, radyo ve gazete gibi kitle iletişim araçları tehlikeli bulunurken, şimdi internet ve sosyal ağlar tehlikeli bulunmaktadır. Etki (Uyarıcı) Süreç (İşlem) Davranış (İşlem) Medya ve İletişim-Sihirli Mermi Kuramı

Medya ve İletişim-Sihirli Mermi Kuramı İnsan Beyni Girdi Çıktı Etki (Uyarıcı ) Süreç (İşlem) Davranış (İşlem) Kuramı savunanlara göre, medyanın güçlü bir etkileme ve yönlendirme gücüne sahip olması ve onu tüketenlerin hayli savunmasız kaldığı düşüncesindeler. Yapılan iletişim faaliyetleri ile medya sahipleri ile siyasi iktidarın istediği yönde tutum değişikliğine rahatlıkla yaptırabileceği düşüncesi hakimdir. Medya ve İletişim-Sihirli Mermi Kuramı

Medya ve İletişim-Sihirli Mermi Kuramı “Sihirli mermi kuramı”, kitle toplumu teorisi ile oluşturulmuş bir yaklaşımdır. Bireyler arasındaki sosyal bağlar çok güçlü olmadığı ve bunların yerine kitle iletişim araçlarının geçtiği günümüzde bu kurama göre tasarlanan iletiler kitle iletişim araçlarıyla kamuoyuna ulaştırılır ve böylece ikna süreci başlar. Bu kurama göre hedef kitleye düşünce kalıpları, tutumları, hiç dirençle karşılaşılmadan aktarılabilir. Gönderici ileti ve alıcıyı basit bir nedensellik ilişkisine dayalı olarak birbirinden yalıtır. Etkileyicilerin kitle iletişim araçlarını kullanarak kitlelere gönderdikleri mesajların onlar doğrudan ve anında bir etkisi olduğu düşünülmektedir. Medya ve İletişim-Sihirli Mermi Kuramı

Medya ve İletişim-Sihirli Mermi Kuramı Medya okur-yazarlığını iyi bir şekilde kavramamız gerekiyor ki bu durum, medyanın bize vermek istediği mesajların hem doğruluk nedenlerini hem de hangi amaca hizmet ettiklerini anlamamız açısından çok önemlidir. Medya tarafından, medyayı takip edenlerin, izleyicilerin pasif tüketici olarak görülmesi ve manipüle edilebilen, birbirinin benzeri insanlar olarak ele alınmasına “kitle anlayışı” demiştik. Burada medya tarafından kitleye verilmek istenen obje, öyle güçlü bir konuma getirilir ki okuyucu veya izleyici manipüle edilerek enjekte edilen şeyi reddedemez. Medya ve İletişim-Sihirli Mermi Kuramı

Medya ve İletişim-Sihirli Mermi Kuramı Pasif beyinler, bu bilgilerin anlamlarını kolaylıkla beyinlerine kazırlar. Hülasa bazı metotlar kullanarak bizim algılarımızı yönetmek isteyen medya, pasif düşürdüğü kitleleri birey olmaktan çıkarır, sürü psikolojisine dâhil eder. Medya; sadece toplumun haber alma hakkına yönelik değil de küresel ve yerel güçlerin, parasal eğilimlerinin etkisiyle hareket etmekte; insanları birey olmaktan ziyade “kitle” olarak görmesi sonucu, çeşitli yöntemler kullanarak yönlendirebilecekleri hale dönüştürmektedir Medya ve İletişim-Sihirli Mermi Kuramı

Medya ve İletişim-Sihirli Mermi Kuramı Kitle İletişim Kuramları- Levent Yaylagül Toplumsal İletişim - Nurçay Türkoğlu Armand ve Michele Mattelart- İletişim Kuramları Tarihi Eyvah Medya Beni Korkutuyor - İlker Çağatay Anahtar Kelimeler: İletişim Kurmları, Sihirli Mermi Kuramı, (Hipodermik Şırınga), Harold Leswell, Kitle İletişim Medya ve İletişim-Sihirli Mermi Kuramı

Teşekkürler Medya ve İletişim-Sihirli Mermi Kuramı