Takvim VE SAAT ÇEŞİTLERİ MUSTAFA BIÇKICI 838 4/A

TAKVİM NEDİR? Takvim zamanı günlere, aylara ve yıllara bölmeye yarayan metottur. Geçmişte insanlar zamanı ölçmek için güneşi ve ayı zaman ölçer olarak kullanmışlardır. Güneşi kullanan insanlar dünyanın güneş etrafındaki bir dönüşü esas almışlardır. Yani 365 gün 6 saat. Bu tarzda oluşturulan takvimlere güneş takvimi adı veriliyor. Her toplum takvim oluştururken kendileri için çok önemli kabul ettikleri bir günü başlangıç olarak kabul ederler. Örnek olarak : Müslümanlar hicreti, Hristiyanlar Hz. İsa’nın doğumunu başlangıç olarak kabul etmişlerdir.

Ay’ı zaman ölçer olarak kullananlar ise ayın dünya etrafında 12 dönmesini esas almışlardır. Buda 12 x 29.5 =354′dir. Bu tarzda oluşturulmuş takvimlere ay takvimi isimi veriliyor. İlk güneş takvimi mısırlılar tarafından, ilk ay takvimi ise Sümerler tarafından yapılmıştır

Her toplum takvim oluştururken kendileri için çok önemli kabul ettikleri bir günü başlangıç olarak kabul ederler. Örnek olarak : Müslümanlar hicreti, Hristiyanlar Hz. İsa’nın doğumunu başlangıç olarak kabul etmişlerdir.

TÜRKLERİN KULLANDIKLARI TAKVİMLER

12 Hayvanlı Türk Takvimi : Bu takvim Türklerin kullanmış oldukları en eski takvimdir. Güneş yılı esas alınmıştır. 12 hayvanlı takvimde her yıl bir hayvan ismiyle anılmaktaydı.

Celali Takvim :  Bu takvim Büyük Selçuklular zamanında hazırlanmıştır. MELİHŞAHIN hazırlattığı bu takvimde güneş yılı esas alınmıştır.

Hicri Takvim : Bu takvimde ay yılı esas alınmıştır. Başlangıcı ise Hz. Muhammed’in MEKKEDEN Medine’ye hicreti olan 622 yılını esas alır.

Rumi Takvim : Bu takvimde güneş yılı esas alınmıştır. Osmanlı devletinde resmi ve mali işlerde kullanılmak üzre 19. yy başında yürürlüğe giren bir takvimdir.

Miladi Takvim : Miladi takvimde güneş yılı esas alınmıştır. 1926 yılından bu yana kullanılan bir takvimdir. Bu takvimin temeli mısırlılara dayanır.

SAAT NEDİR? Bir günlük sürenin yirmi dörtte birine eşit, altmış dakikalık zaman dilimi, zaman parçası ve Günün hangi anı olduğunu gösteren alete saat denir. 24 saat esaslı saatler en az 15. yüzyıldan bu yana kullanıla gelmiştir. Saatlerin zaman göstermek dışında da işlevleri bulunmaktadır. Bir aracı zamana göre ayarlamak bunlardan birisi olarak gösterilebilir. Böyle bir kullanılışın örneği bombalarda ve fırınlarda görülebilir. İlk çağlarda bir tahtaya dikili üçgen bir tahta formunda karşımıza çıkmış olan saat,teknolojinin gelişmesi ile biçim değiştirmiş, gelişmiş akrepli, yelkovanlı Mekanik saatlerin yapılmasına imkan vermiştir. Teknolojinin daha da gelişmesi ile Dijital saatlerin üretimi mümkün hale gelmiş, ardından teknolojinin daha da hızlanmasıyla, gelişim hızına paralel olarak analog görünümlü akrepli yelkovanlı dijital saatler dizayn edilmiştir.

İlk çağlarda bir tahtaya dikili üçgen bir tahta formunda karşımıza çıkmış olan saat,teknolojinin gelişmesi ile biçim değiştirmiş, gelişmiş akrepli, yelkovanlı Mekanik saatlerin yapılmasına imkan vermiştir. Teknolojinin daha da gelişmesi ile Dijital saatlerin üretimi mümkün hale gelmiş, ardından teknolojinin daha da hızlanmasıyla, gelişim hızına paralel olarak analog görünümlü akrepli yelkovanlı dijital saatler dizayn edilmiştir.

GÜNEŞ SAATLERİ: Özel olarak hazırlanmış bir milin gölgesinin, güneşin görünen hareketine uygun olarak yine özel olarak hazırlanmış mermer, taş veya madeni bir zemin (kadran) üzerindeki hareketine göre zamanın ölçülmesine yarayan araçlardır.

SU SAATLERİ: Tek çanaktan oluşan su saatlerinde, içi su dolu ve altında bir delik olan çanağın içinden dışarı su boşaldıkça içindeki işaretler zamanın geçişini gösterirdi. birkaç çanaktan oluşan türlerde ise, su bir çanaktan diğerine doluyordu.  güneş saatleri belirli bir zamanı gösterirken, su saatleri ne kadar zaman geçtiğini de gösteriyordu. bu yüzden su saatinin icadı zaman ölçümünün gerçek başlangıcı sayılabilir. 

KUM SAATLERİ: Yumurta biçiminde bir cam kaptan diğer bölüme akan kum,iyice kırılıp pudra haline getirilmiş yumurta kabuğu, cına ya da mermer tozu akması ilkesine dayanan saatlerdir. daha çok kısa zaman dilimlerinin ölçülmesinde kullanılırlardı.

ATEŞ SAATİ: Petrol lambasının alevi ile çalışan saat mekanizmasında, tüketilen yağın bölmeli bir saydam kapta izlenmesi ya da kısalan mumun gölgesinin, arkadaki bir cetvel üzerindeki boyuna göre saatler belirleniyordu.

MEKANİK SAATLER: Mekanik saatler için bulunan mekanizma, ağırlığın asılı olduğu ipi ya da zinciri kısa aralıklarla tutan ve bırakan bir vargel düzenidir ve tüm modern saatlerin de ortak özelliğidir 

KUVARS SAATLER: Enerjisini bir yıl ya da daha uzun ömürlü pilden sağlayan saat türüdür.

ATOM SAATLERİ:  Hidrojen veya sezyum atomunun potansiyel birer sarkaç olarak kullanıldığı saatlerdir.

  SON