Gelişimsel Açıdan OTİZM Yrd. Doç. Dr. Şaziye Senem Başgül HKÜ, Yüksek Lisans 1. Sınıf, 2. Dönem 2103-2014

TANIM Toplumsal etkileşim ve iletişimde problemlere neden olan nörobiyolojik bir bozukluktur. Tarihçe: Leo Kanner,1943 Asperger, 1944 Tanılama, 1980

OTİZM/ Çekirdek belirtiler 1. Toplumsal karşılılıkta ve etkileşimde bozulma 2. Sözel ve sözel olmayan iletişimde bozulma 3. Sınırlı ilgi alanı ve tekrarlayıcı davranışlar

Otizm/İlave sorunlar Hiperaktivite Uyku Probemleri Anormal duygusal tepkiler Kendine zarar verici davranışlar Ajitasyon Duygudurum değişkenliği Depresyon

GELİŞİMİN HANGİ NOKTASINDA YOLLAR AYRILIYOR? Her çocuk gibi bakan, işiten, dokunan otistik çocuğun bu deneyimlerden aldığı ve anladığı ne zaman farklılaşıyor? GELİŞİMİN HANGİ NOKTASINDA

Otistik olan Otistik olmayan “Sinyal” Otistik olan Otistik olmayan Algı farkı; Nerede? Ne zaman?

Yüze Bakma Yeni doğan bir bebek annesinin yüzünün daha ziyade şekline bakar. Belli bir yere bakmaz, rastgele göz gezdirir. 4 aylıkken bebeğin annesinin gözlerine ve ağzına bakıyor olması gerekir (Yüzün “hareket” merkezleri) Otistik bebeklerde de gelişim böyle mi?

“Doğduğundan beri bir tuhaflık olduğunu anlamıştım, göz göze gelemiyorduk” Bazı bebeklerde, insan yüzünün temel sinyal kaynakları olan gözler ve ağzı fark etmeye yarayan beyin sistemleri en baştan beri çalışmıyor. Bazıları ise, başlangıçta göz teması kurabiliyorken, bu becerileri azalıyor ya da kayboluyor.

OTİZMDE yüz ve yüz ifadesi algısı NASILDIR? Yüzdeki duyguları tanımada zorluklar yaşarlar. Gözlere daha az dikkat ederken, ağza daha çok odaklanırlar. Normalde nötral yüz gösterildiğinde fusiform girus aktivasyonu olurken otistiklerde aktivasyon olmaz.

Toddler at risk of having autism Typically-developing toddler

İşitilen Sesi İşlemleme ve Ses Üretme Otizm tanısı alan bazı çocukların ebeveynleri, çocuklarının baştan beri pek ses çıkarmadığını söyler. (İşitme kaybı?) Bazı bebekler de önceleri ses çıkarıyorken, bu becerileri kaybolur ve çevrede konuşulan dile uygun sesler hiçbir zaman çıkmaz. Her çocuk için işitilen sesin işlemlenmesi ve ses üretimi süreci aynı değil…

“Birincil eksiklikler” ve bunlarla ilişkili Atipik Gelişim!!! “Birincil eksiklikler” ve bunlarla ilişkili “atipik biyolojik gelişim sırası” oluyor….

“insan sesine önem vermeme” Otizmde saf bir dil bozukluğu yok… Dil ve konuşma ile ilgili birincil eksikliklere eşlik eden; “Sosyal beceri eksikliği” “insan sesine önem vermeme”

Birincil eksiklikler İkincil Eksiklikler Üçüncül Eksiklikler İşlemleme eksikliği Konuşmama, anlaşılmaz sesler çıkarma Üçüncül Eksiklikler İrritabilite, öfke patlaması (adaptasyon mekanizması sonucu, reaktif etki) Başka faktörler

Tanılama: Aileler 18. ay civarı bir şeylerin yolunda gitmediğini fark ediyorlar. Genelde 2 yaşında yardım aramaya başlıyorlar. Klinik muayene Tarama testleri Gelişim testleri

İLETİŞİM İsmine tepki vermeme İstediklerini söyleyememe Konuşma gecikmesi Komutları yapmama Bazen duyuyor gibi görünse de duymuyor gibi davranma İşaret etmeme, bay bay yapmama Kelimelerinde gerileme

TOPLUMSALLAŞMA: Anlamlı gülmesi yok Tek başına oynamayı tercih eder Çok bağımsız Erken yaptığı şeyler var Göz teması zayıf Kendi dünyasında bizi umursamaz Diğer çocuklarla ilgilenmez

DAVRANIŞLAR: Yoğun tutturmalar Aşrı hareketli/işbirliği kurmaz veya karşıt davranır Oyuncaklarla oynamayı bilmez Gittikçe eşyalarla daha çok zaman geçiriyor Oyuncaklara bağlanır; devamlı yanında taşımak ister Eşyaları sıralar Belirli ses ve dokulara aşırı duyarlı Riskli hareketleri var

Otizmin görüldüğü genetik hastalıklar Frajil X sendromu (FMR-1) Tuberokleroz (chr. 16) Fenilketonüri (otozomal resesif) Down Sendromu Williams sendromu Cornelia de Lange sendromu Joubert sendromu Moebius sendromu Smitt-Lemli-Opitz sendromu Nörofibromatozis (chr. 17) Sotos sendromu Hipomelanozis Ito Aarskog sendromu