Nöroleptik Malign Sendrom
NOROLEPTİK MALiGN SENDROM İlk kez Delay tarafından 1960 yılında tanımlanmıştır Sıklığı %0.02 ile %3.2 arasında değişmektedir. Mortalite %15-50'tir. Antipsikotik tedavinin ilk 2 gününde sıktır. Hastaların %90’ında ilk 10 günde ortaya çıkar. Ortalama tedavi başlangıcından 4-14 gün içinde ortaya çıkar. Fakat nöroleptik tedavi sürecinde tedavi başladıktan yıllar sonra da ortaya çıkabilir. Bir noroleptiğe başlama veya ilaç değişiminde ilk iki haftalık dönemde risk yüksektir Ateş,otonomik değişikler,bilinç değişiklikleri antikolinerjik ilaçlardan yararlanılamayan kas rijiditesi nöroleptik malign sendromun ilk belirtisi olabilir.
BELİRTİLER Ateş,otonomik değişikler,bilinç değişiklikleri antikolinerjik ilaçlardan yararlanılamayan kas rijiditesi ilk belirti olabilir Ateş,olguların yüzde 98'inde görülür. Distoni, akinezi, mutizm,diaforez, disfaji, tremor, inkontinans, labil kan basıncı, lökositoz, CPK artışı olabilir. . 3
RİSK FAKTÖRLERİ Dehidratasyon, Erkek cinsiyet, Aşırı hareket, Lityumla kombinasyon, Alkolizm NMS nöropsikiyatrik tanılara özgü olmayıp hipodopaminerjik tüm durumlar NMS yatkınlık yapabilirler : Metoklopramid, dopamin antagonistleri.. Parkinson hst, LBD diğer bazal ganglia bozukluklarında antipsikotik kullanıldığında ya da dopamin agonistleri kesildiğinde risk artar.
RF (antipsikotikler açısından) AP potensi Parenteral enjeksiyon, Yüksek doz kullanım, Hızlı doz arttırımı,
Nöroleptik Malign Sendromun Tanı Kriterleri Nöroleptik Malin Sendromun Tanı Kriterleri Major bulgular ateş rijidite ve diğer ekstrapiramidal semptomlar Kreatin fosfokinaz yüksekliği Minör bulgular taşikardi anormal arteriyel kan basıncı takipne bilinç değişiklikleri lökositoz diaforezis
Nöroleptik Malign Sendromun Tanı Kriterleri A. Nöroleptik ilaç kullanırken (son 1-4 hafta içinde nöroleptik kullanımının başlaması) rijidite ve ısı artışı + B. >=2 adet kriter; a. diaforez b. disfaji c. tremor d. inkontinans e. bilinç değişikliği f. mutizm g. taşikardi h. tansiyonun yükselmesi ve ani değişiklikleri i. lökosiztoz j. kas yıkımı belirtileri (CK yükselmesi) C. Tıbbi nedene veya başka ilaçlara bağlı değil. D. Akıl hastalığının belirtileriyle açıklanamayan belirtiler olmalı
Değerlendirirken… Rutinde; CBC, Biyokimya, Kan kültürü, Arteriel kan gazları, CK, PT, aPTT, INR, idrar myoglobülin seviyesi LP ateş ve bilinç bulanıklığı olan hastalarda endike.
Ayırıcı tanı · Feokromasitoma · Serotonin sendromu · Parkinsonizm · Striknin toksikasyonu · Distonik reaksiyon · Letal katatoni
Letal Katatoni Klasik tanımlama Hipertermi ve yorgunluk ya da stuporu izleyen motor ekzitasyon Sıklıkla prodromal dönemde insomnia, anoreksiya, labil duygudurum Katatonik belirtiler gözlenebilir ya da delirium benzeri olabilir (dezorganize düşünme, psikoz, yıkıcı davranışlar) Terminal dönemlerde rijidite, flaksidite??? olabilir. Bazı kişilerde akrosiyanoz %75-100 fatal seyreder.
NMS – Katatoni Farkları Katatonide kurşun boru tarzı rijidite nadirdir NMS’de katatoni belirtilerinden olan stereotipik belirtiler beklenmez. lethal katatonili hastaların çoğunda öncül davranışsal belirtiler ve ateş prestupor dönemde NMS de ise stupor döneminde çıkar.
Tedavi Hastane öncesi Acil servis şartlarında o ABC o Tiamin, dekstroz o İyi bir hikaye al o Hastayı monitörize et o BDZ veya tesbit işe yarayabilir. o Rabdomiyolizis olduğunda idrari alkali hale getirmek için sodyum bikarbonat verilebilir
Tedavisi Kullanılan antipsikotik ajan kesilmelidir. Hasta beraberinde SSRI ya da lityum alıyorsa onlar da kesilmelidir. Hidrasyon sağlanılmalıdır, soğutma için heparin verilmelidir. Bromokriptin(7.5-40 mg),amantadin, dantrolen(2.5 mg/kilo) verilebilir. Tedavi sonrası antipsikotik ilaç en az iki hafta sonra verilmelidir Aynı antipsikotiğe devam edilebilir mi???