DISTRIBUTION OF METALS Cu, Fe, Zn and Mn in SOILS NEAR THE GÖKTAŞ (Murgul) SMELTING AREA Murgul Çayı ve Çoruh Nehri aracılığıyla Batum'a taşınan toprakların uydudan görüntüsü,Landsat 400,1974. Uydu görüntüsünde kahverengi alanlar orman,beyaz alanlar kar örtüsüdür.Murgul Bakır Fabrikasının gaz etkisi nedeniyle bitki örtüsü kaybolmuş, Murgul Çayı çevresi açılmış.Murgul Çayı ve Çoruh Nehrinin taşıdığı topraklar Batum'da Karadeniz'e gidiyor. Uydu görüntüsünde kahverengi alanlar orman, beyaz alanlar kar örtüsüdür.Murgul Bakır Fabrikasının gaz etkisi nedeniyle bitki örtüsü kaybolmuş, çevresi açılmış. Murgul Çayı ve Çoruh Nehrinin taşıdığı topraklar Batum'da Karadeniz'e gidiyor.

Murgul Bakır Fabrikası, Flotasyon ve İzabehane Tesisleri1974, (N.ORUÇ) Dar ve çok dik bir vadinin tabanına kurulmuş olan Murgul Bakır Fabrikası 1951 yılında işletmeye açılmış ve uzun yıllar boyunca Damar ve Çakmakkaya maden sahalarından getirilen Kalkopirit (yaklaşık %1 Cu)cevherinin flotasyon ve kavurma işlemleri sonucu % 97-98 Cu içeren Bilister Bakır üretilmiştir.Çeşitli ağır metaller de yıkama sularıyla Murgul Çayına verilmiştir.

Murgul Çevresinde Çok Şiddetli Oyuk Erozyonu. 1974. (N.Oruç) Ay Yüzü Değil, Murgul..İzabehaneden salınan SO2 Gazının ve Asit yağışların Etkisiyle Bitki Örtüsünün Kaybı ve Neticede Toprak Erozyonu, 1974(N.Oruç)

Araştırmacılara göre, baca gazlarının(yaklaşık SO2 salınımı 80-100ton/gün)etkisiyle kısa sürede yaklaşık 1800 Ha. orman alanı, 4000 Ha.orman sahası da zamanla değişik oranlarda zarar görmüştür.En fazla etkilenen topraklarda(Damar) ortanca değerler olarak pH 4.4 iken,daha az etkilenen bölgede(Özmal)5.6 ve kontrol bölgesinde(Başköy) ise 6.2 olarak belirlenmiştir. Murgul Vadisi, 1974, (N.Oruç)

Murgul(Göktaş) Bakır Fabrikası etki alanı dışında, Doğu ladini (Picea orientalis) 1974, (N.ORUÇ)

Murgul(Göktaş) Bakır Fabrikası etki alanı dışında, orman ve yerleşim alanı 1974, (N.ORUÇ)

Baca gazları nedeniyle normalde nötr-çok zayıf asidik arası olması gereken yağmur suyu tesis yakınlarında kuvvetli asidik karakterdedir. k Kimya Müh.S.Akbay (Etibank) tarafından Mayıs 1976 içerisinde yapılan yağmur suyu pH ölçümlerinde İzabehane önünde 4.2,Usta Mah.de 4.6 ve Küre Mah.de 6.2 değerleri bulunmuştur. Baca gazları nedeniyle normalde nötr-çok zayıf asidik arası olması gereken yağmur suyu tesis yakınlarında kuvvetli asidik karakterdedir.

Murgul'da Baca gazları nedeniyle: Bitkiler Ölmüş, Toprak Gitmiş, Yerine Kamyonla Kars'tan Ot gelirmiş. 1974.(N.Oruç Murgul'da Baca gazları nedeniyle: Bitkiler Ölmüş, Toprak Gitmiş, Yerine Kamyonla Kars'tan Ot gelirmiş. 1974.(N.Oruç)

Yağmur sonrası Murgul Çayı,1974, (N.ORUÇ)

Murgul Baca Gazlarının Çevrede Yaptığı Tahribat Dolayısıyla Etibank Tarafından Yıllarca Ödenen Tazminat Örnekleri,(1978-1979 ve 1980) )

Murgul(Göktaş) Bakır Fab. İşçilerde solunum hastalıkları, 1974,(N Murgul(Göktaş) Bakır Fab. İşçilerde solunum hastalıkları, 1974,(N.ORUÇ) Murgul(Göktaş) Bakır Fab. İşçilerde solunum hastalıkları, 1974,(N.ORUÇ)

BASINDA MURGUL BAKIR FABRİKASI BASINDA MURGUL BAKIR FABRİKASI HABERLERİ BASINDA MURGUL BAKIR FABRİKASI

Murgul'da Çevreye, İnsana ve Kamuya Verilen Zararları Önlemek İçin Yıllar Sonra 1986’da Kurulan Sülfürik Asit Fabrikası, SO2 gazının etkisini gidermek üzere 1960 öncesi planlanan ancak çok büyük zararlar verdikten ve uzun yıllar geçtikten sonra kurulan sülfürik asit fabrikası, verimli bir şekilde çalıştırılamadığı için 1994 yılında devre dışı bırakılmış. 1986.(N.Oruç)

Asit Fabrikası Arızalanınca SO2'den Kavrulan, Normal Çalışınca Yeniden Yeşil Yaprak Veren Ayva, 1986,(N.Oruç) Asit Fabrikası Arızalanınca SO2'den Kavrulan,Normal Çalışınca Yeniden Yeşil Yaprak Veren Ayva, 1986,(N.Oruç)

Murgul'da Dut Yaprağında SO2 Etkisi. 1986, (N.Oruç)

Kirazın Gen Kaynağı Kabul Edilen Murgul'da SO2 Etkisi, 1986. (N.Oruç)

Eti Bakır A.Ş., Atık Barajı, Damar,2010 2006 yılındaki özelleştirme sonrası Eti Bakır A.Ş. tarafından Damar bölgesinde yılda yaklaşık 2.7 milyon ton Tüvenen bakır cevheri çıkartıldığı, yılda 75 000 ton bakır konsantresi üretildiği, atıkların tutulması için 7 milyon m3 lük Atık Barajı yapılarak Murgul ve Kabaca derelerinin temiz akacağı ve Borçka barajının ömrünün uzayacağı belirtilmektedir. Eti Bakır A.Ş., Atık Barajı, Damar,2010 T E Ş EK K Ü R E D E R İ M T E Ş EK K Ü R E D E R İ M

Murgul, (mBy kartvel, Google Earth) Erozyon nedeniyle çıplaklaşan arazide resmi ve özel kuruluşlarca teras ve kireçlemeyi takiben bitkilendirme çalışmaları yapılarak Murgul ve çevresi hakkettiği yeşilliklere mutlaka kavuşturulmalıdır. (N.Oruç, Temmuz,2011) T E Ş EK K Ü R E D E R İ M