R-C-H ALDEHİTLER O H-C-H CH3-C-H Yada RCHO genel formülü ile gösterilen organik bileşiklere denir. O H-C-H Formaldehit Metanal O CH3-C-H Asetaldehit Etanal

ALDEHİTLERİN İSİMLENDİRİLMESİ Alehitlerde adlandırma iki şekilde yapılır. Asit adı + aldehit 2. IUPAC adlandırma yöntemiyle O CH3–CH2-C-H Propanaldehit Propanal O H-C-H Formaldehit Metanal O CH3-C-H Asetaldehit Etanal

ALDEHİTLERİN ELDESİ 1. Birincil alkollerin yükseltgenmesiyle; ya da karboksilik asitlerin bir derece indirgenmesiyle. Pirimer alkol Aldehitler Karboksilik asit (O) (H) O CH3 – CH2-C-H Propanaldehit Propanal CH3–CH2-CH2-OH Propil Alkol Propanol CH3 – CH2-C-OH Propanoik asit (O) (H)

2. Asit (Açil) klorürlerin, bir derece indirgenmesiyle… CH3 – CH2-C-Cl Asitklorür CH3 – CH2-C-H Aldehit Pd ve BaSO4 +H2 -HCl

2. Alkil di halojenlerin su ile tepkimesiyle CH3 – CH2-C-H CH3 – CH2-C-H Cl Bazik -2HCl +H2O Aldehit I. Karbonda iki tane halojen bağlı olan alkanların, bazik ortamda su ile tepkimelerinden aldehitler elde edilir.

3. Asetilene su katıldığında Aldehitler oluşur. +H2O H-C C-H CH3-C-H O Asetilen Aset Aldehit

ALDEHİTLERİN ÖZELLİKLERİ -C=O Aldehitler karboksil grubu içerdikleri için polar moleküllerdir. Bu nedenle kaynama noktaları diğer apolar moleküllere göre daha yüksektir. Ancak molekülleri arasında hidrojen bağı oluşturmadıkları için eşdeğer; alkol ve karboksilik asitlere göre kaynama noktaları daha düşüktür.

2. Karbon sayısı az olan aldehidler suda iyi çözünür 2. Karbon sayısı az olan aldehidler suda iyi çözünür. Aldehit molekülleri su ile hidrojen bağı oluşturabilir. -C=O O: H

ALDEHİTLERİN TEPKİMELERİ a.Aldehiler. katılma tepkimeleri verirler. Aldehitler pi bağının açılmasıyla katılma tepkimesi verirler. HX gibi bir bileşikte H atomu, O- tarafına X- grubu da C’ atomuna bağlanır. + H-H C O - + OH H Pt + H-OH C O - + OH

+ H-CN C O - + OH CN + H-NH2 C O - + OH NH2

b. Aldehitler yükseltgenirse karboksilik asitlere, indirgendiklerinde I.cil alkollere dönüşürler. CH3 – CH2-C-H Propanaldehit Propanal CH3 – CH2-C-OH Propanoik asit (O) O CH3 – CH2-C-H Propanaldehit Propanal CH3 – CH2-CH2-OH Propaol (H2)

c. TOLLENS ayıracına etki ederler. Amonyaklı gümüş nitrat çözeltisi (Tollens Ayıracı) bir aldehitle tepkimeye sokulursa , aldehit asite yükseltgenirken, Ag+ iyonları da Ag ye indirgenir. Bu tepkimenin olduğu kabın iç yüzeyine gümüş yapışır. Cam kaba dıştan bakıldığında ayna gibi görülür. CH3-CHO + Ag+ CH3-COOH + Ag OH -

d. FEHLİNG ayıracına etki ederler. Cu+2 iyonu içeren çözeltilere FEHLİNG AYIRACI denir. Aldehitler yüksek sıcaklıkta fehling çözeltisiyle yükseltgenirler. Fehling çözeltisinin rengi koyu kırmızı bir renge dönüşür.Kırmızı renkli çökelek Cu2O dur. CH3-CHO + Cu+2 CH3-COOH + Cu2O OH -

e. POLİMERLEŞME tepkimeleri verirler Belli şartlarda aldehitler polimerleşme tepkimesi verirler. -C=O H n - C-O-

Genel formülü ile gösterilen organik bileşiklere denir. KETONLAR R1-C-R2 O Genel formülü ile gösterilen organik bileşiklere denir. O CH3–CH2-C-CH3 Metil Etil Keton Butanon O CH3-C-CH3 Di metil keton Propanon

KETONLARIN İSİMLENDİRİLMESİ: CH3–CH2-C-C2H5 Di Etil Keton Pentanon O CH3–CH2-C-CH3 Metil Etil Keton Butanon O CH3-C-CH3 Di metil keton Propanon

KETONLERIN ELDESİ 1. İkincil alkollerin yükseltgenmesiyle. OH I R- C-R (O) R- C - R O O II CH3- C- CH3 (O) OH I CH3-C-CH3

2. Alkinlere su katılmasıyla R-C≡ CH3 tipi alkollere su katılmasıyla Ketonlar elde edilir CH3-CH2-C≡ CH3 +H2O H2SO4 HgSO4 CH3-CH2-C-CH3 O

KETONLARIN ÖZELLİKLERİ Ketonlarda, aldehidler gibi polar moleküller oldukları için, aynı C sayılı apolar moleküllere göre erime ve kaynama noktaları yüksektir. 2. Ancak alkol ve asit gibi hidrojen bağı içeren moleküllere göre erime ve kaynama noktası daha düşüktür.

3. Düşük moleküllü ketonlar suda iyi çözünürler 3. Düşük moleküllü ketonlar suda iyi çözünürler. Polar olan keton molekülleri su ile hidrojen bağı oluştururlar. -C=O O: H

4.Katılma Tepkimeleri verirler. ÖRNEK: HCN ve NaHSO3 katılması; R- C-R +H+CN- OH I R- C-R CN O R- C-R + NH3 OH I R- C - R NH2

5.İndirgenme tepkimesi verirler O R- C-R OH I R- CH-R H2+Ni, Yada Pt ALDEHİT SECONDER ALKOL

6.Yükseltgenme tepkimesi Ketonlar aldehitlerden farklı olarak; Yükseltgenmezler. Bu sebepten dolayı ketonlar, Fehling ve Tollens ayıracıyla tepkime vermezler. Aldehitler polimerleşirken ketonlar büyük oranda polimerleşmezler.