Meme kanserinde mamografik tarama Dr.Ayşenur Oktay Ege Ün Tıp Fak Radyoloji AD

KANSERLE SAVAŞ Korunma Erken Tanı Tedavi TARAMA

Kanser taramasının amacı Hastalığın erken saptanması Hastalığın doğal seyrini değiştirmek Mortaliteyi azaltmak

Meme kanserinde tarama Kendi kendine muayene Klinik bakı MAMOGRAFİ

Memeye ait yakınma/ klinik bulgu yok Tarama mamografisi Memeye ait yakınma/ klinik bulgu var Tedavi planlaması- izlem Tanısal mamografi

0.4 cm komedo dkis 0.7 cm inv lob k

1993 1999

Mamografinin taramada başarısı Randomize kontrollü çalışmalarda mortalite azalması %20-30 Erken tedavi ile morbiditede azalma Teknik standardizasyon Kalite güvencesi

Randomize Mamografik Tarama Çalışmaları ve İlk Sonuçlar: Yaş Mam. Pozisyon Tarama Aralığı (ay) Uyum oranı (%) Tarama sayısı Takip süresi (yıl) Olgu sayısı Mortalitede Azalma (%) HIP (1963) 40-64 2 12 67 4 18 60995 23 * Malmö (1976) 45-69 1-2 75 5 60076 19 İsveç iki bölge (1979) 40-74 1 23-33 89 20 133065 32 * Edinburg (1979) 45-64 24 61 14 44268 29 * NBSS 1 ve 2 Kanada (1980) 40-59 100 13 89835 -2 Stockholm (1981) 28 81 8 60117 Gothenburg (1982) 39-59 84 51611 23

- Tümör boyutu ve aksiller lenf nodu tutuluşuna göre meme kanserinde 5 yıllık yaşam oranları 5 yıllık yaşam, % Lenf nodu Tm boyutu, cm 0 pozitif 1-3 pozitif 4 ve üzeri pozitif < 0.5 99.2 95.3 59.0 0.5 - 0.9 98.3 94 .0 54.2 1.0 - 1.9 95.8 86.6 67.2 2.0 - 2.9 92.3 83.4 63.4 3.0 - 3.9 86.2 79.0 56.9 4.0 - 4.9 84.6 69.8 52.6 ?5.0 82.2 73.0 45.4

Kanser ölüm oranları*, Kadın, US,1930-2002 ( 1989 dan itibaren %30 azalma ) Rate Per 100,000 Lung Uterus Breast Colon & rectum Stomach Ovary Pancreas *Age-adjusted to the 2000 US standard population. Source: US Mortality Public Use Data Tapes 1960-2002, US Mortality Volumes 1930-1959, National Center for Health Statistics, Centers for Disease Control and Prevention, 2005.

TARAMA ORGANİZASYON HALK EĞİTİMİ PROFESYONEL EĞİTİMİ MULTİDİSİPLİNER ÇALIŞMA KALİTE GÜVENCESİ

Tarama programının başarısı İyi planlama hedef populasyon: yaş grubu kaynaklar: tarama merkezi sayısı insan gücü cihaz sayısı merkezlerin yerleşimi merkezlerin genişliği

Tarama programının başarısı İyi planlama İyi lojistik düzgün hasta ve iş akış planlaması bilgisayar kaydı

Tarama programının başarısı İyi planlama İyi lojistik İyi performans Kalite güvencesi ve kalite kontrolü

Toplum taramasında kalite güvencesi Organizasyon Teknik kalite kontrolü Takipte ve erken tedavinin başlamasında Veri toplanmasında

Mamografik taramada hedefler Yüksek oranda küçük ve nod (-) kanser yakalamak Kabul edilebilir geri çağırma oranları Kabul edilebilir biyopsi oranı/ biyopsi sonuçları

Tarama Mamografisinde Hedefler Sensitivite > % 85 Prevalan kanser saptama oranı > 5 /1000 İnsidan kanser saptama oranı 2-4/1000 Lenf nodu tutulumu < % 25 Ortalama tümör boyutu < 1.5 cm Evreleme dağılımı > % 30 minimal k > % 50 evre 0 veya 1 Geri çağrılma oranı < % 10 Biyopsi oranı < % 1 Pozitif prediktif değer > % 25

MG kalite standartları Personel bilgi ve eğitimi Radyolog Teknisyen Medikal fizikçi Teknik faktörler Kalite kontrol testleri (cihaz, banyo, vs) Kayıt ve raporlar Hizmet kalitesi

Radyolog (AB kriterleri) Yeterlilik belgesi ve kaydı Tanısal ve tarama mamografi konusunda spesifik eğitim Medikal eğitim programlarında devam eden eğitime katılım Santralize programlarda en az 5000/ yılda tarama olgusu değerlendirme Patoloji ve cerrahi takip verilerine ulaşabilmeli Multidisipliner ve klinik toplantılarına girmeli Semptomatik meme çalışmasına girebilmeli, ideal olarak meme muayenesini yapabilecek yetenekte olmalı US, İİAB ve / veya kor biyopsi deneyimi olmalı

Radyolog (TRD) MG’de en az 3 ay resmi eğitim Eğitim süresince 500 MG raporlamak 180 US Yeterlilik aldıktan sonra (son 6 ay içinde) 240 MG, 40 US Sürekli deneyim/ eğitim Raporlama (500 MG/12 ay) Teorik bilgi yenileme

Radyoloji Teknisyeni (AB kriterleri) 2-6 hafta eğitim 40 saat teorik Gözetim altında en az 75 MG Eğitim sonrası en az 150 MG → sertifika MG’lerin >%97’si değerlendirmeye uygun

Radyoloji Teknisyeni (TRD) Teknisyen diploması MG eğitimi (3 gün-1 hafta) Akademik program Medikal bilgiler Cihaz/ çekim Klinik program

AB Performans Kriterleri Kabul edilebilir sınır İstenen sınır 1.Optik dansite 1.4-1.9 1.4-1.9 2.Uzaysal rezolüsyon > 12 çizgi çifti /mm > 15 ç.çifti /mm 3.Glandüler doz < 2.5 mGy < 2.0 mGy 4.Katılım > %70 > %75 5.Tekrar < %3 < %1 39.…….

Kayıt ve raporlar Raporlarda sonuç kategorisi ve öneri Negatif Benign Olası benign Malignite açısından şüpheli Malign olma olasılığı çok yüksek Kayıtların saklanması Filmler ve raporlar en az 5 yıl saklanmalı Filmler Hasta isterse geçici/ kalıcı olarak verilebilir Kopyası diğer merkeze gönderilmeli

Sonuçların takibi Multidisipliner işbirliği ve sonuçların takibi önemli Merkez ve radyolog performansı ölçülmeli (audit) (taramada 1 cm altı inv tm ve dkis oranı önemli kriter)

Uluslararası Meme Kanseri Taraması Ağı (IBSN)-1988 9 ülkede yasayla zorunluluk (akreditasyon) 13 gönüllülük (önerilen kılavuzlar) Yerinde ziyaret: %80 Devlet ve özel kurullar AB, ACR veya ülkelere has kılavuzlar Klabunde C. J Epidemiol Comm Health 2001;55:204

MQSA Sertifikası

Yıllık meme kanseri insidensi < 40 y 0.5 40- 49 y 1.8 50- 59 y 3.1 kadın/yıl ( Nat Cancer Inst 2000 )

TARAMA ÖNERİSİ 20-39 yaş 3 yılda bir klinik muayene 40 yaş ve üzeri her yıl klinik muayene 1-2 yılda bir mamografi

Toplum bazlı taramada öneri 50- 69 yaş grubu/ 2 yılda bir IARC, European Council, US Preventive Services Task Force (USPSTF) 40 yaşından sonra her yıl ACS, ACR, NCCN

KETEM’LER (2004-2009) 40

2012 10-11 MİLYON KADIN HEDEF POPÜLASYON VE TARAMA SIKLIĞI: Kadınlarda 40 yaşında başlayacak ve 69 yaşında bitecek olan toplum tabanlı taramadır (40 ve 69 yaşlar dahil edilecektir). Taranacak popülasyon, aile hekimlerine kayıtlı bireyler esas alınarak tanımlanmalı ve geliştirilecek davet yöntemleriyle 2 yılda bir tekrarlanmalıdır 10-11 MİLYON KADIN

Sonuç Amaç yaşam kurtarmak Bugün için mamografiye alternatif daha iyi bir tarama yöntemi yok Hedef eğitim, standartlar, kalite güvencesi ile desteklenmiş tarama programı