TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NDE TIP EĞİTİMİNİN MODERNİZASYONU Yrd.Doç.Dr. Mehmet KARATAŞ Tıp Tarihi ve Etik AD

Tıp Eğitiminin Modernizasyonu Osmanlıda tıp öğrenimi ve eğitimi medrese sistemine (usta-çırak ilişkisi) dayanmaktaydı. 19. yy. başında hem eğitilen hekim sayısı yetersiz, hem de mezunlar modern tıp bilgisi açısından yetersizdi.

Dönemin Hastalıkları Sıtma Tüberküloz Trahom Tifüs Kuduz Frengi Çiçek

Dönemin Önde Gelen Bazı Hekimleri Dr. Refik SAYDAM (1881-1942) Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Sağlık Bakanıdır. Ulusal sağlık programının ve bununla ilişkili olarak pek çok sistemin (numune hastaneleri, doğumevleri, bulaşıcı hastalıklarla mücadele-sıtma, tüberküloz, trahom, kuduz, frengi, çiçek-) ayrıca Hıfzıssıhha Enstitüsü ve Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı teşkilatının da kurucusudur.

Dr. Refik SAYDAM (1881-1942)

Dönemin Önde Gelen Bazı Hekimleri Cemil Paşa (TOPUZLU) (1868–1958) Türkiye’de modern cerrahinin kurucusu kabul edilir. İki kez İstanbul Şehremini olarak hizmet vermiştir. Karın boşluğu, beyin ve toraksa müdahale etmiştir. Fransa’da eğitim almış, kloroform anestezisinin öncülüğünü yapmıştır.

Cemil Topuzlu (1868–1958)

Dönemin Önde Gelen Bazı Hekimleri Besim Ömer Paşa (AKALIN) (1861–1940) Modern obstetrik, neonatoloji ve pediatrinin kurucusu kabul edilir. Ebelik okulunun yenilenmesi ve Türkiye’de ebe yetiştirilmesinde de öncülük etmiştir. Nevsal-i Afiyet adında bir popüler tıp dergisi - tıp yıllığı çıkartmış ve halkı sağlık konularında bilinçlendirmeye gayret etmiştir. Kızılay’ın kuruluşu ve tüberküloz ile mücadelede en başta gelen isimlerden biridir. Darülfünunda rektör ve mecliste parlamenter olarak da hizmet vermiştir.

Besim Ömer Paşa (AKALIN) (1861–1940)

Dönemin Önde Gelen Bazı Hekimleri Tevfik Salim SAĞLAM (1882–1963) Türkiye’de göğüs hastalıkları alanının ve tüberküloz ile mücadelenin öncü isimlerindendir. Cephede hizmet verdiği dönemde tifüs salgını ile mücadelede çok önemli hizmetleri olmuş ve tifüs aşısının geliştirilmesi için çalışmıştır. Verem Savaş Derneği’nin teşkilatlanması onun sayesinde olmuştur. 1933 üniversite reformunda kadro dışı kalan Tevfik Sağlam, 1942’de tekrar üniversiteye atanmış, 1943 yılında rektör olmuştur.

Tevfik Salim SAĞLAM (1882–1963)

Dönemin Önde Gelen Bazı Hekimleri Akil Muhtar ÖZDEN (1877–1949) Türkiye’de modern ve deneysel farmakolojinin ve farmakodinaminin öncüsü kabul edilir. Tıbbın çeşitli alanlarında (özellikle iç hastalıkları) çalışmıştır. Devrinin önde gelen bilim adamlarındandır. Düşünür ve ressam olarak da eserler vermiştir.

Akil Muhtar Özden (1877–1949)

Dönemin Önde Gelen Bazı Hekimleri Mehmet Esat Paşa (IŞIK) (1865–1936) Türkiye’de modern oftalmolojinin kurucusudur. (Işık soyadını bu nedenle almıştır)

Mehmet Esat Paşa (IŞIK) (1865–1936)

Dönemin Önde Gelen Bazı Hekimleri Neşet Ömer İRDELP (1882–1948) Türkiye’de kardiyolojinin kurucusu kabul edilir. İç hastalıkları, kardiyoloji ve enfeksiyon hastalıkları konularında çalışmıştır. Atatürk’ün özel hekimliğini de yapmıştır. Hekimliğin yanı sıra rektör olarak üniversitede hizmet vermiştir.

1933 Üniversite Reformu İstanbul Darülfünunu olarak bilinen yapılandırmayı sonlandıran bu girişim, Türkiye’deki yüksek öğretim standartlarının yeniden yapılandırılmasını amaçlamıştır. Bu girişimin ardından İstanbul Üniversitesi kurulmuştur. Tıp fakültesi de Avrupa yakasına taşınmıştır. Üniversitenin ilk rektörü Neşet Ömer (İrdelp)’tir.

1933 Üniversite Reformu 1933 reformu sadece tıp eğitimini değil, tüm bilimsel hayatı ve üniversite yapılanmasını değiştiren bir girişimdir. Bu sırada pek çok ünlü yabancı bilim adamı da Türkiye’ye davet edilmiş ve burada müfredat hazırlamaları ve akademisyen yetiştirmeleri beklenmiştir.

Tıp Eğitiminin Modernizasyonu Kurulan ikinci tıp fakültesi Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi’dir (1945). 1967 yılında Cerrahpaşa ve İstanbul (Çapa) Tıp Fakülteleri ayrılmıştır.

Tıp Eğitiminin Modernizasyonu 1988 yılında İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrenime başlamıştır. 1996 yılında Turgut Özal Tıp Merkezi hizmete başlamıştır.

İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi & Turgut Özal Tıp Merkezi

Konuyla İlgili SORU/CEVAP Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Sağlık Bakanı kimdir? Cevap 1: Refik Saydam Soru 2: İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi hangi tarihte öğrenime başlamıştır? Cevap 2: 1988

Kaynaklar A. Selim ATAY, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi, çeviri Tolga GÜVEN, Marmara Üniversitesi Tıp Tarihi ve Etik AD ders notları Ali Haydar BAYAT, Tıp Tarihi Emine ATABEK, Şefik GÖRKEY, Başlangıcından Rönesansa Kadar Tıp Tarihi Çağlar Boyu Tıp, Roche Yayınları http://en.wikipedia.org/wiki/Main_Page