“ 2023 Dünya Dinamikleri ve Türkiye Stratejileri : TC 2023/9 ” ATATÜRK’ÜN 125nci DOĞUM YILI ETKİNLİKLERİ AVRASYA STRATEJİK ARAŞTIRMA MERKEZİ (ASAM) STRATEJİK ÖNGÖRÜ: 2023 CUMHURİYETİN 100. YILINDA DÜNYA VE TÜRKİYE 9 – 13 Ekim 2006, Ankara “ 2023 Dünya Dinamikleri ve Türkiye Stratejileri : TC 2023/9 ” Prof. Dr. Orhan Güvenen Bilkent Üniversitesi Dünya Sistemleri, Ekonomileri ve Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Direktörü

SUNULAN YANSILAR YAPILMASI TASARLANAN “ 2023 DÜNYA DİNAMİKLERİ VE TÜRKİYE STRATEJİK PLANLAMA – SİMULASYON MODEL SİSTEMİ : TC 2023/9 ” KAPSAMINDA TEORİK BİR ÖN ÇALIŞMA NİTELİĞİNDEDİR.

“ 2023 DÜNYA DİNAMİKLERİ VE TÜRKİYE STRATEJİK PLANLAMA – SİMULASYON MODEL SİSTEMİ : TC 2023/9 ” Toplum ve ekonomi refahı, kültür niteliği ve dünya karar sistemine etki yeteneğinde Türkiye, 17 yıl içinde (2023) dünyanın ilk 9 gücünden biri olabilir. “ Modeller ”, tespit edilmiş hedefleri gerçekleştirmede seçenekleri ölçme, “ Türkiye Optimali ” ni belirlemede sadece bir araçtır. Temel Unsur : Toplum iradesi, onuru, güveni ve azmi ile bütünleşen siyasi iradenin, sorumluluk bilincinde, toplumumuza ve insanlığa olan saygıyla, bu hedefi Türkiye’nin tüm vatandaşları ve kurumları ile gerçekleştirmesidir. O. Güvenen, 2006 / IX

800 Sayfalık bu çalısma Orhan Güvenen tarafından 1995-1996’da Paris’te yapıldı. Bir özeti, 1999 yılında, Devlet Planlama Teşkilatı tarafından yayınlandı. 1923 – 1938 döneminin nitelik ve sonuçlarını “ I. Model ” kabul eden, 21. yüzyıl başında gerçekleştirilme hedefi taşıyan bir “ Toplum Projesi ” niteliğindedir. O. Güvenen, 2006 / IX

Bu çalışma, 1998 yılında Dışişleri Bakanı Sayın İsmail Cem’in talimatı ile Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sayın Yaman Başkut ve DPT Müsteşarı Orhan Güvenen yönetiminde, kurumların ortak çalışmasıyla hazırlanmış ve Dışişleri Bakanlığı tarafından yayınlanmıştır. 2020 yılı için, bu çalışma Türkiye’de GSYİH’yı kişi başına, yavaş büyüme senaryosunda 21,000 dolar (SAP) ve hızlı büyüme senaryosunda 31,000 dolar (SAP) olarak tahmin etmektedir. O. Güvenen, 2006 / IX

SOSYO-EKONOMİK SİSTEMLER, PARANIN GÜCÜ, GÜÇ SİSTEMLERİ BİLİM, TEKNOLOJİLER, İNOVASYON, ÜRETİM, TALEP YAPISI ZİNCİRİ, DEĞER SİSTEMLERİ, KÜLTÜR VE KARAR SÜREÇLERİ S2 SOSYO-EKONOMİK SİSTEMLER, PARANIN GÜCÜ, GÜÇ SİSTEMLERİ

BİLİM, TEKNOLOJİLER, İNOVASYON, ÜRETİM, TALEP YAPISI ZİNCİRİ, KARAR SİSTEMLERİ VE STRATEJİK ÖNGÖRÜ Bilimsel araştırma, teknoloji, inovasyon, ürün, talep zincirinin etkinliği, dünya düzeyinde katma değer oluşturabileceğimiz her bilim ve teknoloji alanında dünyanın en seçkin üniversite ve kurumları, Türkiye’de üniversiteler, kamu, iş dünyası ile sürekli etkileşimde hedef ve stratejilerini gerçekleştiren “Ulusal Araştırma Merkezleri” kurmakla mümkündür. Bu yaklaşım, kaynak kullanımının etkinliği, verimliliğin üstel bir fonkiyonda gelişmesi kapsamında ispat edilmiş bir stratejidir. O. Güvenen, 2006 / IX

O. Güvenen, 2006 / IX

Bilim, Teknolojiler, İnovasyon, Üretim, Talep Yapısı, Karar Sistemleri ve Stratejik Öngörü 1800 2050 S,E: Sosyo-Ekonomik Olguların toplumun gelişme ve refahına etkileri Z: Zaman O. Güvenen, 2006 / IX

Bilim, Teknolojiler, İnovasyon, Üretim, Talep Yapısı, Karar Sistemleri ve Stratejik Öngörü O. Güvenen, 2006 / IX

KARŞILAŞTIRMA: TÜRKİYE’NİN BİLİM VE TEKNOLOJİDEKİ YERİ 1995-2004 (10 yıl) arasında SCI dergilerinde yayınlanan makalelerin tümü h-indeks: Bir araştırmanın uluslararası camiada ne kadar etkili olduğunu gösteren değer Stanford Üniversitesi, Türkiyeden 3 kattan daha fazla etkili araştırma yapıyor. Türkiye’nin h-indeksinin 60’ı, uluslararası ortak çalışmaların sonucunda elde edilmiştir. O. Güvenen, 2006 / IX

BİLİM METODOLOJİSİ VE STRATEJİK ÖNGÖRÜ Yirminci yüzyılda ve yirmibirinci yüzyılda bilim metodolojisinin, özellikle sosyal bilim metodolojisinin altküme ve kısmi tahlil yaklaşımı uyguladığı bilinen bir olgudur. Altküme ve kısmi tahlil yaklaşımı kısa dönemde toplum ve ekonomi yapılarının incelenmesinde belirli çözüm getirmekle beraber, özellikle orta -uzun dönemde mekanist, “ kısa dönemci ” ve genelde yüksek alternatif maliyet oluşturan bir konumdadır. O. Güvenen, 2006 / IX

BİLİM METODOLOJİSİ VE STRATEJİK ÖNGÖRÜ Toplum ve ekonomi yapıları, matematik anlamda karmaşık, kaotik, belirsizlik düzeyi yüksek ve öngörülmesi güç olgulardır. Bilimlerarası metodoloji ; karmaşık, kaotik ve belirsizliği yüksek yapıların incelenmesinde, hata payının minumum düzeye yönelmesinde, olasılığı arttırabilmek niteliğindedir. O. Güvenen, 2006 / IX

BİLİM METODOLOJİSİ VE STRATEJİK ÖNGÖRÜ SOSYO EKONOMİK SİSTEMLERİN YAPISAL ÖZELLİKLERİ : Matematiksel karmaşıklık Matematiksel kaos Belirsizlik O. Güvenen, 2006 / IX

BİLİM METODOLOJİSİ VE STRATEJİK ÖNGÖRÜ G: Genel sistem etkileşimi E: Ekonomi ya da diğer sosyal bilimler O. Güvenen, 2006 / IX

BİLİM METODOLOJİSİ VE STRATEJİK ÖNGÖRÜ O. Güvenen, 2006 / IX

BİLİM METODOLOJİSİ VE STRATEJİK ÖNGÖRÜ – Sistem, model, denklem belirlemesi – Tahmin verileri – Karar süreçleri ve uygulama A: Alternatif maliyet E: Ekonomi alt sistem değişkenlerinin etkisi D: Diğer değişkenlerin etkisi Z: Zaman O. Güvenen, 2006 / IX

BİLİM METODOLOJİSİ, STRATEJİK ÖNGÖRÜ, ÖLÇME VE MODELLER B: Nicelik ve nitelik düzeyinde bilgi kümesi Ö: Ölçme, model B’: Nicelik, nitelik, ölçme ve model düzeyinde yorumlama, bulgu ve öneriler O. Güvenen, 2006 / IX

Teknolojiler ve Karar Süreçleri Etkileşimi Bilişim Teknolojileri Malzeme Teknolojileri Nanoteknolojiler Genetik ve Bioteknoloji Enerji Teknolojileri Çevre Teknolojileri Tasarım Teknolojileri Beyin Simülasyon Teknolojileri ... O. Güvenen, 2006 / IX

Teknolojiler ve Karar Süreçleri Etkileşimi ( Bilişim Teknolojileri, Nanoteknolojiler, vb.) : Çok Faktörlü Verimlilik ve Gelişme Etkileşimi O. Güvenen, 2006 / IX

TOPLUM, BİLİM, TEKNOLOJİ, EKONOMİ, KÜLTÜR, EĞİTİM DİNAMİKLERİ ETKİLEŞİMİ, KARAR SİSTEMLERİ, STRATEJİK ÖNGÖRÜ VE KÜRESELLEŞME

Küreselleşme ve Stratejik Öngörü Bilişim = Küreselleşmenin ön koşulu ve en önemli açıklayıcı değişkeni Günümüzde gözlemlenen küreselleşme, bilişim teknolojilerinin sağladığı, gerçek zamanda, dünya mali piyasalarında alıp satabilme olanağının ve lojistik bir ağ oluşturmasının sonucudur. O. Güvenen, 2006 / IX

Küreselleşme ve Stratejik Öngörü Küreselleşme ~ Mali piyasalarda ve daha az düzeyde reel ekonomide küreselleşme Dünya toplam yıllık GSYİH = 61 trilyon dolar (satın alma gücü paritesi, 2005) Bir günde, dünya düzeyinde, mali piyasalarda ortalama 3 trilyon dolar düzeyinde işlem yapılmaktadır. O. Güvenen, 2006 / IX

Küreselleşme ve Stratejik Öngörü World Development Indicators Database, World Bank, 01 July 2006 ABD yıllık GSYİH = 12,4 trilyon dolar* Çin = 8.6 Japonya = 3.9 Hindistan = 3.8 Brezilya = 1.6 Rusya = 1.6 ... Türkiye = 612 milyar dolar Avrupa Birliği (25 ülke) = 12.6 trilyon dolar * Satın alma gücü paritesi O. Güvenen, 2006 / IX

GSYİH/SAP 2005 World Development Indicators Database, World Bank, 1 July 2006 ÜLKE (MİLYON DOLAR) A.B.D. 12,409,465 Çin 8,572,666 a Japonya 3,943,754 Hindistan 3,815,553 b Almanya 2,417,537 İngiltere 1,926,809 Fransa 1,829,559 İtalya 1,667,753 Brezilya 1,627,262 Rusya Federasyonu 1,559,934 İspanya 1,133,539 Kanada 1,061,236 Kore Cum. 1,056,094 Meksika 1,052,443 İndonezya 847,415 Avustralya 643,066 Türkiye Cumhuriyeti 612,312 Arjantin 558,755 Güney Afrika 557,971 b Tayland 549,265 İran 540,207 Hollanda 537,675 Polonya 533,552 Filipinler 408,637 Pakistan 374,313 O. Güvenen, 2006 / IX

GSYİH/SAP 2005 ÜLKE (MİLYON DOLAR) Suudi Arabistan 361,939 b Kolombiya 354,265 b Belçika 337,110 Mısır Arap Cum. 329,791 Ukrayna 320,561 Bangladeş 283,225 isveç 280,305 Avusturya 276,409 Malezya 274,847 Yunanistan 261,600 İsviçre 255,625 Vietnam 254,041 Cezayir 233,629 b Çek Cumhuriyeti 217,351 Hong Kong 214,497 Portekiz 212,446 Şili 205,884 Romanya 199,184 Norveç 185,656 Danimarka 182,717 Macaristan 182,453 İsrail 177,351 Peru 174,144 Venezuella 173,583 İrlanda 169,931 Finlandiya 163,882 O. Güvenen, 2006 / IX

GSYİH/SAP 2005 ÜLKE (MİLYON DOLAR) Nijerya 155,567 Fas 133,368 Singapur 130,200 Kazakistan 128,975 Birleşik Arap Emirlikleri 103,923 Yeni Zelanda 92,519 Sri Lanka 89,481 Slovak Cumhuriyeti 88,666 Tunus 83,165 Sudan 77,941 Beyaz Rusya 77,059 Suriye Arap Cumhuriyeti 73,166 Ethiyopya 71,413 b Bulgaristan 68,074 Dominik Cumhuriyeti 67,410 b Hırvatistan 58,530 Ekvador 56,509 Guatemala 56,295 b Özbekistan 53,879 Gana 53,124 b Kuveyt 52,963 b Litvanya 49,115 Azerbaycan 47,037 Slovenya 44,545 Uganda 43,923 b Kongo Dem. Cum. 43,660 b O. Güvenen, 2006 / IX

GSYİH/SAP 2005 ÜLKE (MİLYON DOLAR) Kosta Rika 43,207 b Nepal 41,485 Kenya 39,894 Angola 38,666 b Umman 38,665 b Kamboçya 36,508 b El Salvador 36,478 b Kamerun 36,091 Uruguay 35,185 Luksemburg 34,058 Letonya 31,351 Paraguay 30,547 b Bosna Hersek 29,809 b Fildişi Sahilleri 28,430 Tanzanya 27,980 c Ürdün 27,738 Mozambik 26,994 b Zimbabve 26,647 Bolivya 26,225 Panama 25,478 Estonya 21,826 Lübnan 21,694 Yemen Cum. 21,581 Gine 21,443 Senegal 21,056 Nikaragua 20,189 b Honduras 20,091 b O. Güvenen, 2006 / IX

GSYİH/SAP 2005 ÜLKE (MİLYON DOLAR) Botsvana 19,044 Kıbrıs Rum Cum. 18,835 Trinidad ve Tobago 17,958 Çad 17,618 b Madagaskar 16,689 Arnavutluk 16,643 Papua Yeni Gine 16,490 b Burkina Faso 16,162 b Namibya 15,850 b Haiti 15,657 b Mauritius 15,545 Ermenistan 15,121 Bahreyn 14,860 Makedonya 14,536 Gürcüstan 14,217 Mali 14,060 Laos 12,928 Zambiya 12,132 Rvanda 12,051 Jamaika 11,688 Nijer 11,166 b İzlanda 10,475 Kırgızistan 9,971 Togo 9,693 Benin 9,439 Gabon 9,034 Malavi 8,596 O. Güvenen, 2006 / IX

GSYİH/SAP 2005 ÜLKE (MİLYON DOLAR) O. Güvenen, 2006 / IX Tacikistan 8,532 Moldovya 8,026 Malta 7,897 Moritanya 6,837 b Svaziland 5,810 Moğolistan 5,747 Fiji 5,050 Lesotho 4,961 b Burundi 4,930 b Orta Afrika Cum. 4,622 b Eritre 4,464 b Sierra Leone 4,450 Kongo Cum. 4,164 Guyana 3,394 b Cape Verde 3,306 b Gambiya 3,020 b Belize 2,212 Djibouti 1,601 b Şeyseller 1,404 Samoa 1,224 Komoros 1,205 b Gine-Bissau 1,160 b St. Lusia 1,055 Antigua ve Barbuda 999 Solomon Adaları 913 b Grenada 876 Tonga 823 b St. Vincent ve Grenadinler 815 St. Kitts ve Nevis 694 Vanuatu 692 b Dominika 433 O. Güvenen, 2006 / IX

GSYİH/SAP 2005 Türkiye = 612 milyar dolar World Development Indicators Database, World Bank, 01 July 2006 Avrupa Birliği (25 ülke) = 12628 milyar dolar Avusturya = 276 Belçika = 337 Danimarka = 183 Finlandiya = 164 Fransa = 1830 Almanya = 2418 Yunanistan = 262 İrlanda = 170 İtalya = 1668 Lüksemburg = 34 Hollanda = 538 Portekiz = 212 İspanya = 1134 İsveç = 280 İngiltere = 1927 Türkiye = 612 milyar dolar Macaristan = 183 milyar dolar Polonya = 534 ÇekCumhuriyeti = 217 SlovakCumhuriyeti 87 Slovenya = 45 Estonya = 22 Litvanya = 49 Letonya = 31 Güney Kıbrıs = 19 Malta = 8 O. Güvenen, 2006 / IX

Küreselleşme ve Stratejik Öngörü Uluslarüstü firmalar Finans Dünyası Uluslararası Ticaret Toplum, kültür ve davranış yapılarına etkisi O. Güvenen, 2006 / IX

Küreselleşme ve Stratejik Öngörü Küreselleşmenin olumsuz etkilerini minimum, olumlu etkilerini maksimum düzeye yönlendirebilecek strateji ve karar süreçleri, dünya dengeleri kapsamında önemli bir sorumluluktur. Küreselleşmenin gelir düzeyi yüksek ve yoksul ülkelerde etkileri : 6.5 milyar dünya nüfusunun %40’ı günde 2 dolar altında bir gelirle yaşamaktadır. Bilişim ve teknoloji olanaklarına erişim ve etkin kullanımında 6.5 milyar insan ve 200 ulus – devlet düzeyinde büyük dengesizlik mevcuttur. Dünya nüfusunun %20’si, dünya gelirinin %85’ine sahiptir. Küreselleşme son 20 yılda, gelir dağılımının bozulmasını arttırmıştır. O. Güvenen, 2006 / IX

Küreselleşme ve Stratejik Öngörü 3 milyar düzeyinde insanın günde 2 dolar altında gelirle yaşamak durumunda olduğu 6,5 milyar nüfuslu bir dünyada, gelir dağılımı başta olmak üzere, temel sorunlara, dünya düzeyinde, barışçı ve maksimum bir katılımla çözüm sağlama gerçekleşmediği sürece, uluslararası terörizm, kıtalar arası ve ülkeler arası yasadışı göç, uyuşturucu kaçakçılığı vb., önemli sorunlara çözüm üretebilme olasılığı çok zayıftır. O. Güvenen, 2006 / IX

DÜNYA DİNAMİKLERİ, TÜRKİYE STRATEJİLERİ VE DEMOGRAFİ

Demografi 2003 – 2025 – 2050 Dünya, Bölgeler ve Türkiye Nüfusu (Milyon Kişi) BÖLGELER 2003 2025 2050 Dünya 6301.5 7851.5 8918.7 Gelişmiş Ekonomiler 1202.3 1241.4 1219.7 Gelişmekte Olan Ekonomiler 5098.2 6610.1 7699.0 Yoksul Ekonomiler 718.0 1148.8 1674.5 Afrika 850.6 1292.1 1803.3 Asya 3823.4 4742.2 5222.1 Avrupa 726.4 696.4 631.9 Latin Amerika ve Karaipler 543.3 686.8 767.7 Okyanusya 32.2 39.8 45.8 Türkiye 71.3 88.9 97.8 Kaynak : UN statistics for Turkey. O. Güvenen, 2006 / IX

ENERJİ, SU VE ÇEVRE ALT SİSTEMLERİ

Gerekli Yerküre Sayısı Kaynak : Dennis Meadows, 2005 O. Güvenen, 2006 / IX

Sürdürülebilir Gelişme Kaynak : Dennis Meadows, 2005 O. Güvenen, 2006 / IX

Yerküre Kaynaklarının Düzensiz – Aşırı Kullanılması ve Çöküş Kaynak : Dennis Meadows, 2005 O. Güvenen, 2006 / IX

Dünya Petrol Üretiminde 2020’den Sonra Düşme Beklenebilir Kaynak : Dennis Meadows, 2005 O. Güvenen, 2006 / IX

Çözüm İçin Zaman Boyutunu Değerlendirmek: Çok Kısa Bir Özet “ Sistem Düşünme ” yetenekleri sağlayan eğitim vermek Kısa dönemli seçim sürecinin dışında kalan kamu kurumlarını geliştirmek Toplumu uzun dönem hedeflerine teksif eden yapılanma sağlamak “ Kısa Dönemci ” yaklaşımları sınırlayan parasal sistem oluşturmak Mal ve hizmet akımlarından çok, stok envanterlerini belirleyici olmak. Gelir ve toplum refahını sağlayıcı yeni tedbirler almak Source: Dennis Meadows, 2005 O. Güvenen, 2006 / IX

JEOSTRATEJİ VE KARAR SİSTEMLERİ

Dinamik Sistemlerde Karar Süreçleri İnsan doğasındaki üç temel içgüdü ancak güçlü olmakla hayatta kalınabileceği bağlantısını getirmektedir. Fert düzeyinde güç Kurum ve topluluklar düzeyinde güç Devletler düzeyinde güç Uluslararası etkileşimde güç Hegemonya-Dominasyon, Rekabet “ İnsan Merkezli ” Dünya Sistemi O. Güvenen, 2006 / IX

Dinamik Sistemlerde Karar Süreçleri 1500 ler sonrası, özellikle sosyal bilimler ve tarihte diğer uygarlıklara yeterince atıfta bulunmayan “ Avrupa Merkezli bir Dünya Sistemi ” hakim olmuştur. Batı dünyasında gözlemlenen refah ve güç etkisi 1500 lerle başlayıp, önemli oranda son 200 yılda gerçekleşmiştir. Tarih ve zaman dinamiklerinin göreceliğinde değerlendirilmesi gerekir. O. Güvenen, 2006 / IX

Dinamik Sistemlerde Karar Süreçleri Sosyo ekonomik ve kompleks sistemlerde, non-lineer süreçte matematiksel kaosun (kırılmanın) oluşumunda, etki yapan olgular: Teknolojiler (bilişim, malzeme, enerji, nanoteknolojiler, çevre teknolojileri, genetik ve bioteknoloji, beyin simülasyon teknolojileri) Jeostrateji, ekonomi, siyasetin finansmanı, uluslarüstü firmalar, uluslararası kuruluşlar Doğal afetler, savaşlar Kültür, inanç sistemleri, tarih, dil, ... İdeolojiler ... O. Güvenen, 2006 / IX

Karar Süreçlerini Belirleyen Temel Değişkenler Güçler Etkileşimi ve Jeostrateji Teknolojiler Kültür Demografi Hız Dinamiği Siyasetin Finansmanı ... O. Güvenen, 2006 / IX

Karar Süreçlerini Belirleyen Temel Kurum ve Karar Alıcılar Ulus Devletler Uluslararası Kuruluşlar Uluslarüstü Firmalar Sivil Toplum Kuruluşları Bireyler O. Güvenen, 2006 / IX

Karar Süreçlerini Belirleyen Temel Kurum ve Karar Alıcılar Çözüm Olasılıkları : Karar süreçlerinde çözüm büyük oranda, bilinçli ulus ve vatandaşlarla, saydam ve finans kaynağı belli olan sivil toplum kuruluşlarından gelebilicektir. Bu kapsamda birey ve sivil toplum kuruluşlarının kullanabileceği iki temel araç vardır : Siyasi oylamayı bilinçli değerlendirmek Piyasadan aldığı hizmet ve ürünü arz eden işletmeleri dikkatli değerlendirmek Bu iki araç Türkiye ve insanlık optimalini sağlamayı hedeflemektedir. O. Güvenen, 2006 / IX

“Normativ”, çözüm üretici karar sistemlerinin temel açıklayıcı değişkenleri : Saydamlık Hesap verilebilirlik Etik Sorumluluk Ulusal bilinç Dünya bilinci Barış Adalet – Hukuk Devleti Uluslararası Adalet ve Hukuk Katılımcı Demokrasi Ekonomi ve toplum refahı Kültür ve bilim O. Güvenen, 2006 / IX

KARAR SİSTEMLERİ VE STRATEJİK PLANLAMA - SİMÜLASYON MODEL SİSTEMLERİ

Türkiye – Dünya Etkileşimi ve Stratejik Öngörü O. Güvenen, 2006 / IX

Karar Süreçleri, Stratejik Planlama – Simülasyon Model Sistemi ve Türkiye – Dünya Etkileşimi O. Güvenen, 2006 / IX

Karar Süreçleri, Stratejik Planlama – Simülasyon Model Sistemi ve Türkiye – Dünya Etkileşimi O. Güvenen, 2006 / IX

TÜRKİYE STRATEJİK PLANLAMA – SİMÜLASYON MODEL SİSTEMİ Stratejik planlama – simülasyon model sistemi : Zaman ve mekan dinamiğinde, dünya ve Türkiye çok boyutlu koşullarının, bilimlerarası yaklaşımla; araştırılmasını, değerlendirilmesini, değişik strateji ve senaryoların simülasyonlarının yapılmasını, sistem ve tahmin değerlerinin ölçülmesini sağlayan, esnek ve sürekli yenilenen bir uzun, orta ve kısa dönem karar destek sistemi oluşturur. O. Güvenen, 2006 / IX

TÜRKİYE’DE PLANLAMA 1923 – 1932 DÖNEMİ Kamu ve özel sektörde sermaye ve sosyal sermayenin yetersiz olması sonucu, özel teşebbüs ağırlıklı politikalarda ve özel sektörün yatırım yapamadığı alanlarda devletin yatırım yapma stratejileri 1932 – 1960 DÖNEMİ 1933 – 1937 : Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı 1938 – 1942 : İkinci Beş Yıllık Sanayi Planı Meslek Eğitimi Planları 1947 Beş Yıllık İktisadi Kalkınma Planı O. Güvenen, 2006 / IX

PLANLI DÖNEM TBMM’de kabul edilen, 91 sayılı Kanunla 30 Eylül 1960 tarihinde Devlet Planlama Teşkilatı kurulmuştur. Madde 41 : Kalkınma planlarının yapılması devletin görevidir. Madde 129 : DPT’nin kuruluş ve görevleri özel bir kanunla düzenlenir. O. Güvenen, 2006 / IX

PLAN DÖNEMLERİ 1963 – 1967 : 1. Plan 1968 – 1972 : 2. Plan 1978 Geçiş Programı 1985 – 1989 : 5. Plan 1990 – 1994 : 6. Plan 1995 Geçiş Programı 1996 – 2000: 7. Plan 2001 – 2005: 8. Plan O. Güvenen, 2006 / IX

PLAN DÖNEMLERİ Küresel düzeyde etkili bir devlet olmak hedefi ÖN ULUSAL KALKINMA PLANI : 2004 – 2006 AB’ye aday ülkelerin hazırladığı bir belge UZUN VADELİ STRATEJİ : 2001 – 2023 Küresel düzeyde etkili bir devlet olmak hedefi O. Güvenen, 2006 / IX

BİLGİ SİSTEMLERİ, BİLGİ, YÖNLENDİRİLMİŞ BİLGİ, BİLGİ TOPLUMU, KARAR SÜREÇLERİ VE STRATEJİK PLANLAMA VERİ ( NİCELİK VE NİTELİK DÜZEYİNDE VERİ ) ENFORMASYON YÖNLENDİRİLMİŞ BİLGİ BİLGİ BİLİŞİM AĞLARI BİLGİ SİSTEMLERİNDE HATA PAYLARI VE KARAR SÜREÇLERİNE ETKİSİ BİLGİ VE BİLİNÇ TOPLUMU BİLGELİK (Wisdom) “GERÇEK” : DETERMİNİST VE OLASILIK DÜZEYİNDE, GÖRECE VE GÖZLEME DAYANAN GERÇEK TÜRKİYE OPTİMALİNİ SAĞLAYAN KARAR SÜREÇLERİ STRATEJİK PLANLAMA – SİMÜLASYON MODEL ÇÖZÜMLERİ VE SEÇENEKLER O. Güvenen, 2006 / IX

KARAR SİSTEMLERİ, STRATEJİK PLANLAMA - SİMÜLASYON MODELLERİ “ Project Link Model System ” “ Interlink Model ” “ EPA Model ” “ GENIe ” “ Limits to Growth – 2004, D. Meadows ” “ 2023 Dünya dinamikleri ve Türkiye stratejik planlama – simülasyon model sistemi : 2023/9 ” O. Güvenen, 2006 / IX

Özgürlük Sorumluluktur İnsanların refah ve mutluluğu, toplumların, Türkiye ve dünyanın geleceği, özgürlük, bilim, kültür ve katılımcı demokrasi ; tarih bilincini, stratejik öngörüyü, sorumluluğu, gerçekleştirme onur ve azmini gerektirir. Orhan Güvenen Ankara, 9 Ekim 2006 O. Güvenen, 2006 / IX