NÜKLEER ENERJİ AKKUYU NÜKLEER GÜÇ SANTRALİ Eyyup Lütfi SARICI AKKUYU Nükleer A.Ş. Toplum Bilgilendirme Merkezi Yöneticisi Büyükeceli İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK MÜHENDİSLİĞİ KULÜBÜ 10 MART 2015 ANKARA

AKKUYU NGS SAHASININ UZAYDAN GÖRÜNÜMÜ TÜRKİYE’NİN İLK NÜKLEER GÜÇ SANTRALİ AKKUYU NÜKLEER Projenin Karakteristik Özellikleri Türkiye’nin ilk NGS Akkuyu Nükleer A.Ş Tarafından İlk Defa «Yap- Sahip ol-İşlet» Model Projesi. HAA göre, Akkuyu Nükleer A.Ş. Santralin Tasarım, İnşaat, İşletme ve Bakımından Sorumludur. Yasal Durum : Hükümetler Arası Anlaşma HAA, Mayıs 12, 2010 Proje Tasarımı : AES-2006 (VVER-1200) Ünite Sayısı : 4 Toplam Kapasite : 4,800 MWe İnşaat Süresi : 2011-2023 Elektrik Satın Alma Anlaşması : 15 yıl, sabit fiyat bazında Türkiye ve Rusya Hükümetlerinin Desteği Santralin İnşaatında ve İşletmesinde Maksimum Düzeyde Türk Personelinin Katılımı Akkuyu sahası, Türkiye 2

Nükleer Güç Santrali Güvenliği NGS Yer Seçimi ve Nükleer Güç Santrali Güvenliği AKKUYU NÜKLEER Günümüzde Rusya’da toplam 24,2 GWe kapasiteye sahip 33 adet güç ünitesinden oluşan ve ülkede üretilen toplam elektriğin %17’sini karşılayan, 10 Nükleer Güç Santrali sahasında işletmededir. Rusya’daki benzer özelliklere sahip nükleer santraller arasında Novovoronejskaya-2, Baltiyskaya ve Leningradskaya-2 gibi nükleer güç santralleri sayılabilir. Rusya; İran, Hindistan ve Çin’de yeni nesil nükleer güç santralleri tesis etmektedir. Akkuyu NGS, Rusya’da halihazırda işletmede olan nükleer santrallerin geliştirilmiş modeli olup, Fukushima’daki santral kazasından son sonra uyulması gereken tüm gerekler ve kriterleri karşılayacak şekilde tasarlanmıştır. молнии (ЦУНАМИ) 10 3

Türkiye’nin sismik bölgeleme haritası NGS DEPREM GÜVENLİĞİ Türkiye’nin sismik bölgeleme haritası AKKUYU NÜKLEER Akkuyu NGS Türkiye’nin deprem açısından en güvenli bölgesindedir (en az deprem tehlikesi olan bölgesidir). Sahanın sismiğini netleştirmek için ek araştırma çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Santralin Bulunduğu Koy: Tsunami dalgalarına karşı doğal koruma luşturmaktadır Akkuyu İnşaat Sahası’nda; Jeolojik ve Jeofiziksel, Deprem, Meteorolojik, Hidrolojik, Oşinografik,Çevresel ve Ekolojik araştırmalar yapılmıştır. Ecemiş fay hattı Mersin’in 30 km kuzeyindeki Belenköy’ün kuzeyinde sona ermektedir 4

Türkiye’de nasıl bir NGS olacak? AES-2006 Özellikleri AKKUYU NÜKLEER Nükleer teknolojilerin en ileri tasarımı : 3+ reaktör nesli En çok talep edilen güç: 1200 MWe Reaktörün ömrü : 60 yıl, Tüm uluslar arası standartlara ve ayrıca UAEA ve TAEK standartlarına da uygundur, Güvenlik açısından sürekli geliştirilmektedir, «Fukushima’dan sonra» istenen güvenlik standartlarına da uygundur. AES-2006 Tasarımı NGS Novovoronej-2, Leningrad-2, Baltiyskaya NGS inşaatlarında kullanılıyor

Akkuyu projesinin önemli aşamaları Hidroteknik Yapıların İnşası AKKUYU NÜKLEER ÇED RAPORU Hidroteknik Yapıların İnşası 6

2011-2014 yıl sonuçları. NGS’nin projelendirilmesi ve inşası Akkuyu NGS sahasının depremselliğinin bağımsız değerlendirmesi için özel sismik risk çalışmaları,Kandilli Rasathanesi Deprem Araştırma Enstitüsü, Worley Parsons, Rizzo ve Rusya Bilim Akademisi’ den oluşan dört farklı araştırma grubu tarafından bir birinden bağımsız olarak yürütülmüş ve tamamlanmıştır. Akkuyu Nükleer A.Ş. ye, geçerli saha lisansı ve güncellenmiş lisans geçerlilik şartları ile birlikte NGS tesis sahası devredilmiştir. Akkuyu NGS için öncellikli olan dokümantasyon hazırlanmış ve Türkiye’nin düzenleme ve denetleme organlarına sunulmuştur. Halkın Katılımı Toplantısı düzenlenmiştir. Worley Parsons kuruluşu ile lisanslama aşaması için danışmanlık hizmetlerine dair sözleşme akdedilmiştir. Akkuyu Nükleer A.Ş. ye devredilen sahadaki altyapı tesislerinin işletilebilmesi için rekonstrüksiyonunun yapılmasına yönelik çalışmalar Türk şirketlerinin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Büyükeceli’de, Mersin’de ve İstanbul’da Toplum Bilgilendirme Merkezleri açılmıştır. Elektrik enerjisi üretimi lisansının alınması için başvuru yapılmıştır. Elektrik İletim Hattının hazırlanması konusunda Türkıye Elektrik İletim Anonim Şirketi (TEİAŞ) ile çalışmalar sürdürülmektedir. NGS inşaatı için mevzuatın onayı ve teslimatı tamamlanmıştır. AKKUYU NÜKLEER Tasarım çalışmalarına devam edilmekte olup, NGS’nin master planı hazırlanmıştır. Novovoronej-2 NGS, Akkuyu NGS için referans santral olarak TAEK tarafından kabul edilmiştir. Güncellenmiş Akkuyu NGS Yer Raporu TAEK tarafından onaylanmıştır. Detaylı Çevre Etki Değerlenmesi (ÇED) Raporu 24 Eylül 2014 tarihinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na teslim edilmiş ve ÇED Raporu 1 Aralık 2014 de onaylanmıştır. 3600 sayfalık ÇED Raporu 12 Ana Bölüm’den ibaret olup ÇED sürecinde uyulacak idari ve teknik usul ve esaslara göre düzenlenmiştir. Hidroteknik yapılarının ihalesi yapıldı. İnşaata yakında başlanacaktır. 7

RADYOAKTİF ATIKLARIN YÖNETİMİ AKKUYU NÜKLEER NGS’nin işletilmesi sırasında katı, sıvı ve gaz şeklinde radyoaktif atıklar ortaya çıkar.   AKKUYU NGS projesi ile sıvı, katı ve gaz şeklinde radyoaktif atıkların işlenmesi için teknolojik sistemler öngörülmektedir. Yapılan işlem sayesinde tüm atıklar sadece katı hale getirilir ve özel koruyucu konteynırlara yerleştirilir. Radyoaktif atıklarla dolu bu konteynırlar özel olarak tasarlanmış muhafaza depolarında saklanacaktır. Dört üniteden yılda 166 m³ katı atık çıkacaktır. 8

KULLANILMIŞ NÜKLEER YAKITIN YÖNETİMİ AKKUYU NÜKLEER Nükleer yakıt yönetim sistemi, nükleer yakıtın muhafaza edilmesi, yüklenmesi, boşaltılması, nakledilmesi ve kontrolü için kullanılan sistemler, cihazlar ve unsurlar bütünüdür.   Nükleer yakıt yönetimi sistemi, elektrik santrali sınırları içinde nükleer yakıtla tüm işlemlerin yapılmasını sağlar. Kullanılmış yakıt reaktörden çıkarılır ve reaktör binası içerisinde, reaktörün koruyucu kabuğu altında bulunan bekletme havuzuna muhafaza edilmek üzere taşınır. Reaktör binasında nükleer yakıtın aktarımı koruyucu su tabakası altında aktarım makinesi yardımı ile yapılır. Kullanılmış nükleer yakıtın reaktörden koruyucu su tabakası altında çıkarılması çalışan personelin biyolojik korumasını sağlar ve, ayrıca, kullanılmış ısı demetlerden ardıl ısının tahliye edilmesine yardımcı olur. Kullanılmış nükleer yakıtlar, yüksek radyoaktivitenin ve ardıl ısının nakliye için izin verilen değerlere düşürülünceye kadar muhafaza deposunda bekletilir. Nakliye için izin verilen değerlere ulaşıldıktan sonra kullanılmış nükleer yakıtlar enerji ünitesinin reaktör binasından özel koruyucu konteynırlar içinde çıkarılır. 9

AKKUYU NGS İNŞAATI TÜRKiYE’YE NE KAZANDIRACAKTIR AKKUYU NÜKLEER AKKUYU NGS proje inşaatına katılım Türk İşletmelere $7,8 Milyar Dolara kadar ilave bir gelir sağlayacak ve 15 binden fazla kişiye istihdam yaratacaktır (işletmelere iş yükü ve hizmet sunumu) - artı mevcut kapasitenin üzerine. Türk tarafın donanım, iş ve hizmet tedarikinin payı CAPEX (yatırım projelerinin ana maliyet miktarı) değerinin %41’e kadar ulaşabilir. Fakat tüm tedarikler, talep edilen kaliteye uygun olarak yerine getirmek şartıyla ihale usulü ile gerçekleştirilir.   NGS’nin işletilmesi sırasında işletme personeli (yaklaşık 4 bin kişi) hariç olmak üzere Türkiye topraklarında santralin sadece ve direk olarak santralle ile ilişkili 4500 kişilik bir istihdam daha yaratılacaktır. İnşaat sırasında istihdam edilen kişiler (sadece inşaat alanında inşaatın “pik” yıllarında aynı anda 10 000 kişi çalışacaktır, NGS’de 2500’den fazla işletme personeli de görev yapacak, planlı bakım ve tamir işlemleri sırasında ise daha 1200 kişi ek olarak istihdam edilecektir. Türk donanım ve hizmet tedarikçilerin AKKUYU NGS inşaatında olası payı (CAREX toplamındaki payı) Montaj çalışmaları (Türkiye) Montaj çalışmaları (Rusya) İnşaat işleri (Türkiye) İnşaat işleri (Rusya) Donanımlar (Rus şirketleri ve üçüncü ülkeler) Donanımlar (Türkiye) Proje ve mühendislik işleri Proje yönetimi Diğer $ Milyar Montaj işleri (Türkiye) 1,6 Montaj işleri (Rusya) 2,3 İnşaat işleri (Türkiye) 4,8 İnşaat işleri (Rusya) 0,3 Donanımlar (Rus şirketleri ve üçüncü ülkeler) 5,6 Donanımlar (Türkiye) 1,4 Proje ve mühendislik işleri 0,9 Proje yönetimi 1,2 Diğer 1,2 Türk Tarafın Karı - $7,8 Milyar Dolara Kadar - %41’e kadar 10

AKKUYU NGS İNŞAATI TÜRKİYE’YE NE KAZANDIRACAKTIR AKKUYU NÜKLEER NGS’nin inşaatı çevredeki şehirlerin altyapı gelişmesine elbette güçlü bir ivme verecek, bu ise yeni yolların, hastanelerin, okulların, spor tesislerin inşa edilmesine sebep olacak ve ticaret, taşımacılık, eğitim, sağlık işletmelerinde yeni istihdam yaratacaktır. Altyapının gelişmesi mevcut hizmet ve mal çeşitlerinin artmasına imkan verecek, hayat standardını yükseltecek, bu durum ise sanayinin, tarımın ve turizm sanayisinin gelişmesine katkı yapacaktır. 11

AKKUYU NÜKLEER İLGİNİZ ve SORULARINIZ için TEŞEKKÜR EDERİM E mail: elsarici@akkuyu.com 12