MODERN ATOM MODELİ İstanbul Atatürk Fen Lisesi www.ataturkfenlisesi.com Kimya.ataturkfenlisesi.com

MODERN ATOM MODELİNDEN ÖNCEKİ MODELLER Dalton Atom Modeli Thomson Atom Modeli Rutherford Atom Modeli Bohr Atom Modeli İstanbul Atatürk Fen Lisesi www.ataturkfenlisesi.com Kimya.ataturkfenlisesi.com

. Dalton Atom Modeli : Atomu ve atomun yapısını bilimsel anlamda ilk inceleyen kişi Ingiliz kimyacı John Dalton'dur. John Dalton'un ortaya attıgı atom teorisine kendi adı verilmiştir İstanbul Atatürk Fen Lisesi www.ataturkfenlisesi.com Kimya.ataturkfenlisesi.com

Thomson Atom Modeli: Thomson yaptıgı deneyle, gerilim uygulanan katot ışınları tüpündeki, katot ışınlarının pozitif kutup tarafından çekilirken negatif kutup tarafından itildigini fark etti. Bu deney sonucunda elde ettigi modele göre elektronlar atom içerisinde rasgele dagıldıgı için bu modele, "üzümlü kek" modeli de denilir İstanbul Atatürk Fen Lisesi www.ataturkfenlisesi.com Kimya.ataturkfenlisesi.com

Rutherford Atom Modeli: Rutherford yaptığı çalışmalar ile bu gün kullanılan atom modeline çok yakın bir model elde etmiştir. Rutherford atom modelini elde etmek için radyo aktif bir element olan ve sadece alfa ışınımı yayan radyum elementini kullanmıştır. Yaptığı deneyde oldukça ince altın bir sacı alfa ışınları ile bombardıman etmiş ve sonuçta alfa ışınlarının çoğunun sactan geçtiğini gözlemlemiştir. Alfa taneciklerinin çoğu sacdan geçebildiğine göre atomun yapısında büyük boşluklar olması gerektiğini farketmiştir. Ayrıca alfa taneciklerinden bazılarının yönleri saparken, bazıları da 90o 'ye yakın bir açıyla geri yansımıştır (alfa taneciği "+" yüklü olduğundan bu deneyde 90o ile geri yansıyan alfa tanecikleri çekirdeğe çarpan , yönleri sapan tanecikler ise çekirdeğe çok yakın geçen taneciklerdir). Bu yansıma ve sapmalar sayesinde atomun merkezinde artı yüklü bir çekirdek olması gerektiğini fark eden Rutherford kendi adı ile anılan bir atom teorisi ortaya atmıştır İstanbul Atatürk Fen Lisesi www.ataturkfenlisesi.com Kimya.ataturkfenlisesi.com

Bohr Atom Modeli: Bohr yaptığı çalışmalarda Rutherford atom modeline göre, elektronların çekirdek etrafında dönmeleri ile enerji yaymaları sonucunda enerjilerinin azalacağını ve çekirdek üzerine düşeceklerini hesapladı, fakat böyle bir elektron düşmesi gerçekleşmediği için Rutherford atom teorisinin bazı yanlışlıklarının olması gerektiğini fark etti ve bu teoriye bazı eklemeler yaptığı yeni bir atom modeli ortaya attı. İstanbul Atatürk Fen Lisesi www.ataturkfenlisesi.com Kimya.ataturkfenlisesi.com

ORTAYA ÇIKIŞI 1924 yılında Fransız Louis de BROGLİE, maddenin ışık gibi hem dalga hem de parçacık özelliği gösterdiğini ileri sürdü. 1925 yılında Alman fizikçi Werner HEİSENBERG, belirsizlik prensibini ortaya atmıştır. Bu prensibe göre,”Bir elektronun bulunduğu yeri ve o yerdeki hızını aynı anda ölçmek mümkün değildir.” Bu teori Bohr modelindeki atomun yerinin bilinmesi teorisini çürütmüştür. 1926 yılında Avusturyalı fizikçi SCHRÖDİNGER,teorileri birleştirerek, atomun dalga mekaniği modelini yani modern atom teorisini geliştirmiştir. İstanbul Atatürk Fen Lisesi www.ataturkfenlisesi.com Kimya.ataturkfenlisesi.com

MODERN ATOM MODELİNE GÖRE Atomlarda, temel enerji düzeyleri bulunmaktadır Her enerji düzeyinde n kadar alt enerji seviyesi bulunur.Alt enerji seviyeleri s,p,d,f alt tabakalarıdır. Elektronların bulunma olasılığı en fazla olan alt enerji düzeylerine orbital denir.Orbitallerin bulunduğu alt enerji tabakasının adını alır. Bir orbitalde en fazla iki elektron bulunabilir ve bir atomda s, p, d ve f olmak üzere dört çeşit orbital vardır. İstanbul Atatürk Fen Lisesi www.ataturkfenlisesi.com Kimya.ataturkfenlisesi.com

Şu an kullanılmakta olan atom modeli modern atom modelidir Bu teoriye göre elektronlar çok küçük tanecikler oldukları için herhangi bir andaki yeri kesin olarak bilinemez. Çekirdeğin çevresinde "n" baş kuvant sayısıyla ifade edilen enerji düzeyleri bulunur. İstanbul Atatürk Fen Lisesi www.ataturkfenlisesi.com Kimya.ataturkfenlisesi.com

ORBİTALLER s orbitali:Her seviyede bulunur, küreseldir. Bir tanedir.Zıt spinli iki tane elektron bulundurur. p orbitalleri:n=2 seviyesinden itibaren her seviyede bulunur.X,Y ve Z eksenleri boyunca uzamış PX , PY ve PZ olmak üzere üç çeşittir.Toplam 6 elektron bulundurur. d orbitalleri:n=3 seviyesinden itibaren bulunur.5 çeşittir. Toplam 10 elektron bulundurur. F orbitaller : n=4 seviyesinden başlar. 7 çeşittir.Toplam 14 elektronu bulunur. f orbitallerini resimlemek güç ve karışıktır. İstanbul Atatürk Fen Lisesi www.ataturkfenlisesi.com Kimya.ataturkfenlisesi.com

İstanbul Atatürk Fen Lisesi www.ataturkfenlisesi.com Kimya.ataturkfenlisesi.com

İstanbul Atatürk Fen Lisesi www.ataturkfenlisesi.com Kimya.ataturkfenlisesi.com

ORBİTALLERİN ELEKTRONLARLA DOLDURULMASI Elektronlar, orbitallere dolarken en düşük enerji orbitali seçer.Temel enerji durumunda, çok elektronlu atomların elektronları enerji seviyesi diyagramı kullanılarak çizilir. Bir orbitalde en fazla zıt spinli iki elektron bulunur Aynı enerji düzeyinde bulunan aynı cins orbitallere elektronlar önce tek tek dolar. Temel haldeki çok elektronlu atomların elektron dizilişi; 1s, 2s2p,3s3p, 4s3d4p, 5s4d5p, 6s4f5d6p, 7s5f6d7p sırasına göre yazılır İstanbul Atatürk Fen Lisesi www.ataturkfenlisesi.com Kimya.ataturkfenlisesi.com

ELEKTRON DİZİLİŞİ Orbitallerin dizilişinin 1s, 2s2p,3s3p, 4s3d4p, 5s4d5p, 6s4f5d6p, 7s5f6d7p şeklinde devam ettiği her enerji seviyesine s orbitali ile başlanıp p orbitali ile bittiği görülmektedir Son enerji seviyesindeki orbitallerin elektronlarca tam dolu olması, atoma kararlı yapı kazandırır.Son enerji seviyesindeki orbitalleri elektronlarca tam dolu olan atomlar soy gaz atomlarıdır. İstanbul Atatürk Fen Lisesi www.ataturkfenlisesi.com Kimya.ataturkfenlisesi.com

İyonlarda Elektron Dizilişi; Atomlar, kimyasal olaylarda, değerlik orbitalinde (en yüksek enerjili orbitalleri) bulunan elektronları (değerlik elektronları vererek (+) yüklü iyon yada yarı dolu veya boş değerlik orbitallerine elektron alarak (-) yüklü iyonları oluştururlar. Elektron dizilişleri iyonda bulunan toplam elektron sayısına göredir. İstanbul Atatürk Fen Lisesi www.ataturkfenlisesi.com Kimya.ataturkfenlisesi.com

HAZIRLAYAN MUSTAFA ÖNAL 72 9-C İstanbul Atatürk Fen Lisesi www.ataturkfenlisesi.com Kimya.ataturkfenlisesi.com

İstanbul Atatürk Fen Lisesi www.ataturkfenlisesi.com Kimya.ataturkfenlisesi.com