SinerjiTürk-Savunma ‘08 SAVUNMA SANAYİ İŞBİRLİĞİNDE NERDEYİZ? Dışardan Bakış Dr. Faruk YARMAN ARALIK 2008 ANKARA

KAPSAM GİRİŞ Global, Kıtasal, Bölgesel, Ulusal Siyaset-Savunma-Teknoloji-Ekonomi Dörtgeni SAVUNMA SANAYİNE BAKIŞ: Nerdeyiz Askeri Boyut: İhtiyaç Teknoloji ve Bilim Tabanı Ulusal Sanayide Geleneksel Bakış Siyasi Boyut Ticari Boyut SONUÇ

Dışarıdan Bakış Dışarıdan, içeriye İçeriden Dışarıya: Çok Yol Geldik: Hibeler, yardımlar Doğrudan alım: Lisanas, eşüretim... JVC’ler, Ofset Anlaşmaları Şimdi: İmalatçılıktan tasarımcılığa, Topyekün sanayi ve müşterisiyle bütünleşen, İçeriden Dışarıya: Gidilecek Yol Çok: Uluslararası işbirliklerine açılan Global ve yerel işbirliklerine dayalı Büyüme

GLOBALLEŞME          

KITASALLAŞMA, BÖLGESELLEŞME ULUSALLAŞMA

Savunma-Siyaset-Teknoloji-Ekonomi piramidi Savunma Ekonomi Teknoloji Siyaset

Savunma-Teknoloji-Ekonomi-Siyaset ve Askeri Proje/Program Yönetimi Askeri Tehditler Milli Güvenlik Görev İhtiyaçları Milli Tehditler Operasyonel Gereksinimler Spesifik Özellikler Mühendislik Teknoloji Geliştirme Ürün Geliştirme Sistem Geliştirme Mali Yarar Siyaset Teknolojik Fırsatlar Teknoloji Ekonomik Ar-Ge

İhtiyaçtan Bitirilmiş Projeye Rekabet Öncesi İşbirliği REKEBET Rekabet Sonrası İşbirliği İLAN ÖNCESİ HAZIRLIK ŞARTNAME İHALE İLANI İHALE TEKLİF KONTRAT UYGULAMA SATIŞ SONRASI HİZMETLER GÖREV İHTİYAÇLARI KONSEPT GELİŞTİRME PROGRAM TANITIMI VE RİSK AZALTMA MÜHENDİSLİK VE ÜRÜN GELİŞTİRME ÜRETİM / TEST / İŞLETİM INTEGRE LOJİSTİK DESTEK MOBİLİZASYON KAYNAK YÖNETİMİ TEKNOLOJİ/ÜRÜN/SİSTEM GELİŞTİRME ENDÜSTRİLEŞME ALTYÜKLENİCİ YÖNETİMİ Kazanamayacaklar burda belli olur... “Kazandığınız da burda!..

Askeri Boyut İHTİYAÇ: ÇÖZÜM Kendi kendine belirlenen Sistem ALANLAR: Dış destekle belirlenen ÇÖZÜM Sistem Alt Sisteöm Ürün Bileşen OYUNCU: Ana Yüklenici Alt Yüklenici Uzman Sanayi KOBİ ALANLAR: Araçlar: Kara Hava/Uzay Deniz Eletrnk. Bilişim Silah, Mhmt, Rkt

Siyasi Boyut Ulusal Savunma Sanayi Stratejisi: KESİŞİM NE KADAR BÜYÜKSE ÜLKE O KADAR GELİŞİR ASKERİ ÖNCELİKLER TEKNOLOJİK FIRSATLAR ÜLKE, KENDİ İÇİNDE NE KADARGELİŞMİŞSE DIŞARDA O DENLİ GÜÇLÜDÜR... Ama, Savunma sektöründe uluslararası platformlarda; Almak da, satmak da SİYASİ BİR OYUNDUR

TÜRKİYE NE YAPMALI? Doğrudan alım, dayatılanı alım çoktan bitti Ulusal güvenlik ancak ileri teknoloji ve bu teknolojilere dayalı kavram, imkan ve kaabiliyetler elde etmek amacı ile yapılan ARGE dönemine geldik. ARGE’ye dayalı İhtiyaç belirleme Sorunları tespit etme Satınalma Tedarik Kullanım Problem çözme Milli teknolojileri geliştirme GÜÇLENEN SAVUNMA SANAYİİ DIŞA AÇILIR.

KAZANMANIN SIRRI: İŞBİRLİĞİ. Çatışma alanları ve teknolojik zemini: “Heating, cooling ventilation!..” Ana Yüklenici Ç A T I Ş M Global Stratejik Partöner Yerli Partöner

Teknolojik Boyut Yetenek Pazarlama: ÜRÜN VE SÜREÇ Kurumsal Olgunluk Düzeyi: Proje Yönetim Süreci Mühendislik Süreçler, Teknolojik Birikimler Ulusal Bilim ve Teknoloji Tabanımız Sanayi Kültürümüz

Yeni Dünya Düzeni İçin Reel Sektörde Odaklanma M E V C U T Araştırma Geliştirme Sistem Entegrasyonu ve Uygulama Pazarlama Markalaşma Prototip Geliştirme Üretim Prototipi Üretim Alt Yapısı Üretim Pazarlama Satış Hazır Ticari Ürüler Lisansla üretim Bitiş Başlangıç H E D E F

NEDEN ZORLANIYORUZ? En Derin TUTKU ÇARKI ÇEVİREN Dünyada YENİ STRATEJİ beceri gerçek ÇARKI ÇEVİREN Dünyada EN İYİ Yaptığım

SONUÇ Türkiyede Savunma Sanayi Geleneği var Olgunluk noktasına yaklaşıyoruz: Asit Testi: Dışa açılım: Uluslararası İşbirlikleri Son 5-10 yıl oturuyor: Kavram Kargaşası bitti Açlık bitti; doyurma zamanı Bizde Mütehhitlik geleneği de var: Hedef Pazar Dünya Global ve Bölgesel işbirliği HAVELSAN: BK, GENESİS, CN235, COUGAR...

Yedek Yansılar

İHTİYAÇLARIN TESPİTİ VE TEDARİK SÜRECİ KUVVET K.LIKLARI VE GNKUR.BŞK.LIĞI İHTİYAÇLARIN TESPİTİ VE BİLDİRİLMESİ (SHP / OYTEP ) İHTİYACIN TESPİTİ SÜRECİ İHTİYACIN TESPİTİ VE TANIMLANMASI SÜRECİ DAHA ÇOK ASKERİ KESİM İÇİNDE YÜRÜTÜLEN BİR SÜREÇ OLARAK GELİŞMEKTEDİR. ANCAK BU SÜRECİN DE BELLİ AŞAMALARINDA SANAYİ GİRDİLERİNE İHTİYAÇ DUYULABİLECEKTİR. BU SÜREÇTE ORTAYA KONAN İHTİYACIN TANIMININ VE TEDARİKİ OLASI MALZEME VE TEÇHİZATLA İHTİYACIN KARŞILANABİLİRLİĞİNİN MODELLENMESİ VE SİMÜLASYONU GEREKLİ GÖRÜLMEKTEDİR. BÖYLECE HEM TANIMA YÖNELİK GERİBESLEME SAĞLANABİLECEĞİ GİBİ, HEM DE OLASI TEDARİK SÜRECİNİN DAHA BAŞLANGIÇTA DOĞRULANMASI VE İYİLEŞTİRİLMESİ MÜMKÜN OLABİLECEKTİR. İHTİYACIN TEDARİK SÜRECİ

TEDARİK SÜRECİ İHALE DOSYASININ OLUŞTURULMASI ONAY BELGESİ İLANLARIN YAPILMASI İHALE HAZIRLIK AŞAMASI TEDARİK SÜRECİ TEKLİF DEĞERLENDİRME VE SATIN ALMA KOMİSYONU TEŞKİLİ TEKLİFLERİN ALINMASI TEKLİFLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ İHALE KARARININ ALINMASI SÖZLEŞMENİN İMZASI MSB MÜSTEŞARLIĞI BİRİMLERİNCE YÜRÜTÜLEN TEDARİK (VEYA DAHA DOĞRUSU SATIN ALMA) SÜRECİNDEKİ İŞLEM AŞAMALARI BU VE BİR SONRAKİ YANSIDA GÖRÜLMEKTEDİR. BU İŞLEMLER YASAL MEVZUATIN GEREKTİRDİĞİ İŞLEMLERDİR VE BOYUTU NE OLURSA OLSUN, TÜM ALIMLAR İÇİN YERİNE GETİRİLMEKTEDİR. BU SÜREÇ ÜÇ AYDAN DOKUZ AYA KADAR UZAYABİLMEKTE VE SÜREÇ BOYUNCA HEM ALICI MSB’LIĞI HEM DE OLASI SATICILAR TARAFINDA ÖNEMLİ MİKTARDA ZAMAN, İŞ GÜCÜ VE PARA HARCANMASINI GEREKTİRMEKTEDİR. BU SÜRECİN HERHANGİ BİR NEDENLE SÖZLEŞMEYLE SONUÇLANMAYIP, İHALENİN İPTALİ VE YENİLENMESİ HALİNDE, BU HARCAMALAR YENİDEN YAPILMAKTA, ANCAK EN ÖNEMLİSİ İHTİYAÇ KARŞILANAMAMAKTADIR. BU SÜREÇ İÇERİSİNDE MODELLEME VE SİMÜLASYONUN EN ETKİN VE YAYGIN KULLANILABİLECEĞİ AŞAMALARINDAN BİRİSİNİNDE SATIN ALMA AŞAMASI OLACAĞI DÜŞÜNÜLMEKTEDİR. TEKLİF VE SÖZLEŞME AŞAMASI

SANAYİ TUMAS OYTEP KDIS SHP BÜTÇE TEDARİK TSK PPBUS SÜRECİ İHTİYAÇLARIN TESPİTİ, TANIMI, PLANLANMASI, PROGRAMLANMASI, BÜTÇELENMESİ VE TEDARİKİ TUMAS (Türkiye’nin Milli Askeri Stratejisi) (On Yıllık Tedarik Planı) OYTEP KDIS (Konsepte Dayalı İhtiyaçlar Sistemi) SHP (Stratejik Hedef Planı) TÜMAS DOKÜMANI PROGRAMLAR PROGRAM TEKLİFLERİ KUVVET PLAN TEKLİFLERİ PLANLAR PLANLAMA PROGRAMLAMA PLANLAMA DİREKTİFLERİ KUVVET PLAN VECHELERİ KONSEPTLER TSK KUVVET YAPISI HEDEFLENEN KUVVET YAPISI PROJE TANIMLAMA DOKÜMANI HAREKAT İHTİYAÇ PLANI TEDARİK MODELİ YURTİÇİ SANAYİ YETERLİLİĞİ DÜNYADAKİ TEKNOLOJİK DURUM ANALİZİ SANAYİ BÜTÇELEME UYGULAMA TSK BÜTÇE BÜTÇE TEDARİK TEDARİK MAKAMLARI YANSIDA TSK’NİN İHTAİYAÇLARIN KARŞILANMASINA YÖNELİK EN TEMEL SÜREÇLERİNDEN BİRİ OLAN, PLANLAMA PROGRAMLAMA BÜTÇELEME VE UYGULAMA (PPBUS) SÜRECİ ANA HATLARIYLA GÖRÜLMEKTEDİR. BU SÜRECİN TAMAMINI KAPSAYACAK BİR MODELLEME YAPILMASI VE SİMÜLE EDİLMESİ MÜMKÜNDÜR. ANCAK BELKİ DAHA UYGUN, YAYGIN VE KOLAY OLANI, BELLİ ALT SÜREÇLERİN MODELLENMESİ VE SİMÜLASYONUDUR. BURADA TÜMAS AŞAMASI TAMAMIYLA ASKERİ ALANI VE HÜKÜMET SEVİYESİNDE BİR FAALİYETİ KAPSAMAKTA OLUP; TEDARİK SÜRECİNİN GEREKTİRDİĞİNDEN FARKLI ÖZELLİKTE BİR MODELLEME VE SİMÜLASYONU GEREKTİRECEKTİR. KDİS AŞAMASI DA BÜYÜK ÖLÇÜDE ASKERİ MAKAMLARCA YÜRÜTÜLECEK FAALİYETLERİ KAPSAMAKLA BİRLİKTE; PTD TANIMLANMASI AŞAMASINDA SANAYİ GİRDİSİ SAĞLANMASINDA YARAR GÖRÜLMEKTEDİR. TÜMAS’IN DEVAMI OLARAK, KDİS AŞAMASI DA BENZER BİR MODELLEME VE SİMÜLASYONU GEREKTİRECEKTİR. SHP, OYTEP VE BÜTÇELEME AŞAMALARI NİSPETEN DAHA BASİT BİR MODELLEME VE SİMÜLASYONUN UYGULANABİLECEĞİ AŞAMALARDIR. PANELİMİZİN ASIL KONUSU OLAN İSE TEDARİK AŞAMASININ MODELLENMESİ VE SİMÜLASYONUDUR. BURADAKİ AŞAMALARI VE OLABİLİRLİKLERİ DAHA YAKINDAN İNCELEMKETE YARAR GÖRÜYORUM.

BİZDE TEDARİK SÜRECİNİN YAPISI PLN.PROG.BÜTÇE / İHTİYAÇLAR GNKUR.BŞK.LIĞI MSB.LIĞI TEDARİK ATAŞE ALIMLARI İHTİYAÇLAR MSB MÜST. / YRDC.LARI KUVVET KOMUTANLIKLARI MKEK SSM TEDARİK DAİRELERİ İÇ TED.D. İÇ TED.BLG. BŞK.LIKLARI BAKIM İDAME İHALE KOMİSYONLARI ORTAKLIK ŞİRKETLERİ SSYKK ASKERİ FABRİKA VE TESİSLER DIŞ TED.D. ATAŞE ALIMLARI İHALE KOMİSYONLARI SSİK ANT YANSIDA MSB VE TSK’NİN GENEL TEDARİK YAPISI GÖRÜLMEKTEDİR. BURADA ANA SİSTEM TEDARİKİ İÇİN İKİ ANA TEDARİK KANALI MSB MÜSTEŞARLIĞINA BAĞLI TEDARİK DAİRELERİ İLE SSM’LIĞIDIR. BUNUNLA BİRLİKTE TSK’NİN ÇEŞİTLİ BİRİMLERİ DE, CARİ İHTİYAÇLAR KAPSAMINDA BAKIM, ONARIM, İDAMEYE YÖNELİK ÖNEMLİ KAYNAKLARI HARCAMAKTADIR. BİR BAŞKA DİKKAT ÇEKİLMESİ GEREKEN ÖNEMLİ ÖZELLİK DE, BU TEDARİK KANALLARININ BİRBİRLERİNDEN FARKLI MEVZUAT VE ESASLARA GÖRE ÇALIŞIYOR OLMALARIDIR. BU ELBETTE MODELLEME VE SİMÜLASYONDA KARŞIMIZA BAZI FARKLILIKLARI VE ZORLUKLARI DA BİRLİKTE GETİRMEKTEDİR. BURADA ÖNCELİKLE MODELLEME VE SİMÜLASYON UYGULAMASI UYGULAMASININ, MSB VE SSM TARAFINDAN GERÇEKLEŞTİRİLEN ANA SİSTEM TEDARİKİ İLE ARGE’YE DAYALI TEDARİK PROJELERİ İÇİN GEREKLİ OLDUĞUDUR. BU MAKSATLA, MSB MÜSTEŞARLIĞININ TEDARİK UYGULAMALARINI ESAS ALARAK, SÜREÇLERE BİRAZ DAHA YAKINDAN BAKARSAK : TEK.HİZ.D. PROJE OFİSLERİ GATA VE BAĞLI HASTAHANELER ARGE VE TEKNO.D. TÜPRAŞ PO FYT.MLY. ANLZ.GRP.BŞK. KLT.YNT.D. KLT.YNT.BLG. BŞK.LIKLARI

ULUSAL POLİTİKALARIMIZ ÖNCELİKLİ ALANLARIMIZ ? TEMEL ARAŞTIRMA PROJELER

TEDARİK SÜRECİ (MEVCUT DURUM - 3) MSB.LIĞI KABUL VE MUAYENE KOMİSYONUNUN TEŞKİLİ ÜRETİM SÜRECİ DENETLEMESİ KABUL MUAYENELERİ TESLİMAT ÖDEMELER ÜRETİM DENETLE- ME KABUL VE TESLİMAT AŞAMASI TEDARİK SÜRECİ KULLANICI KULLANICIYA TESLİM VE ENVANTERE ALMA İŞLETME, BAKIM, İDAME MODERNİZASYON/MODİFİKASYON ENVANTERDEN ÇIKARMA SATIN ALMA SÜRECİNİN SONU VE KULLANICI AŞAMALARI DA MODELLEME VE SİMÜLASYONUN ETKİN KULLANILABİLECEĞİ AŞAMALARDIR. KULLANIM SÜRECİ

Üretim Fonksiyonu ve Teknoloji Savunma: Tarım / Manifaktür / Sanayi / Akıllı Sanayi ! ! ! ! Kolonicilik / Zenginlik / Teknoloji ! ! Silahlanma Yarışı Teknoloji Yaratma Yarışı Teknolojik -- Üstünlük Ekonomik – Üstünlük F = A f (L,N) Üretim Fonksiyonu

TEKNOLOJİ ÇARPANI Üretim Fonksiyonu Y = A F (Emek, Sermaye) Emek Eş ürün Eğrileri Teknoloji Geliştikçe T3 Ü 1 Ü2 T2 E1 T1 S1 S2 Sermaye Teknolojik Gelişmelerin Emek ve Sermaye Üzerine Etkileri

SOĞUK SAVAŞ DÖNEMİNDE DÜNYA ABD Modeli: Askeri Liderlik => Askeri Tek. => Sivil İleri Tek. -Nükleer -Bio-Teknoloji Elektronik -Uzay ve Havacılık Bilgisayar -Lazer/Optik Modelin Zaferi : Siyasi (İdeolojik) Teknolojik Askeri / Ekonomik Eski Dünyada : Almanya : Mağlup Fransa/İngiltere : Galip – Yorgun Uzak Asya : Karışık

Bloklaşmalar ve Teknolojik Ambargolar : Doğu Bloku: VARŞOVA SSCB : Lider Batı Bloku: NATO ABD : Lider (Ekonomi/Teknoloji/Savunma/Siyaset) Eğitim/Beyin Gücü : ARGE => Tek. AVRUPA : Geleneği Olan Endüstriler Ayakta Kalite İle Mücadele Liderliğe Soyunma JAPONYA : 50’li : Sermaye Transferi 60’lı : Kopyacılık 70’li : Koordinasyon MİTİ 80’li : İhtiras ve Azim UZAK ASYA : Maliyet ve Etkin Çıkışlar Bloksuzlar: Çin, Hindistan, vd

Askeri Proje Yönetimi Görev İhtiyaçları Konsept Geliştirme Program Tanıtımı Ve Risk Azaltma Mühendislik Ve Ürün Geliştirme Üretim / Test / İşletim Integre Lojistik Destek

1 2 3 4 12 SİSTEM EVRİMİNİN YILLARI VE EVRELERİ TOPLAM 100% KAZANIM & OPERASYON 5% GELİŞTİRME 10% GEÇERLİLİK 15% SISTEM DÖNGÜSÜ HARCAMALARI KAVRAM 70% HARCANAN GERÇEK FONLAR (TOPLAM YÜZDE) 1 2 3 4 12 SİSTEM EVRİMİNİN YILLARI VE EVRELERİ

TEKNOLOJİ TEMİN SEÇENEKLERİ Bilinen teknolojiyi kullanarak savunmada fark yaratılamaz.

TEKNOLOJİ GELİŞTİRMENİN ARGE YATIRIMLARI İÇİNDEKİ PAYI SANAYİ ÜNİVERSİTE Üniversite Sanayi

TEKNOLOJİ TEMİN SEÇENEKLERİ yıl Türkiye teknoloji transferini denedi: Bu yolla imalat teknolojileri gelir.

TEKNOLOJİ TEMİN SEÇENEKLERİ yıl Savunmada teknoloji üretimi zorunlu. Bu da uzun soluklu bir iş!

Kritik Teknolojiler Kritik Savunma Teknolojisi: Silahlı Kuvvetlerin dünyada üstünlüğünü sağlayacak ihtiyaçlarına cevap vermek üzere endüstrinin kullanacağı teknoloji: (Stratejik / Kritik / Maliyet Etkin) Teknoloji Bu kritik teknolojiler, NASIL BELİRLENİR? NEDİR? NEDEN GEREKLİDİR? NEYLE İKAME EDİLİR? Geçmişten Bugüne, Bugünden Yarına.

İLKELER : Özgün Askeri Uygulama Rekabette Üstünlük 7-15 Yıllık Uygulamalar Risk Azaltma Dengeli Askeri Görünüm Uygun Proje Büyüklüğü İşbirliğine Heves PROJE AŞAMALARI : Kavramsal aşama Olurlukların Belirlenmesi Teknolojik Üstünlük Göstergeleri

Ülkelerin ArGe Harcamalarında Askeri ArGe Payı ABD İngiltere % 40-60 Fransa Microwave Journey (USA) Mayıs 1993 Harvard Business Review Ocak.Şubat 1993

1.1.3 Soğuk Savaş Sonrası İyimser Dönem ABD Teknoloji Amaçları : Yeni iş imkanları yaratan ve çevreyi koruyan, uzun vadeli ekonomik büyüme. Vatandaşların ihtiyaçlarına daha duyarlı ve daha üretken bir devlet. 3. Temel bilim, matematik ve mühendislikte dünya liderliği. DARPA’dan ARPA’ya (sivil %40) : Dönüşüm (Defense Advanced Research Projects Agency)

YENİ PARADİGMALAR ÜNİVERSİTE-SANAYİ PAZAR İLİŞKİLERİ

Yeni Dünya Düzeni Global İşletme Küreselleşme Değişim Büyüme (sürdürülebilir) Yenilik Radikal Teknoloji Organizasyon Liderlik Bilgi Yönetimi İntranet İnternet e-Ticaret

DÖNÜŞÜM STRATEJİLERİ KİM, denenmemiş - yeni ALANLARA yönelmek ister? Yeni Teknolojilerin tetikleyeceği pazarlar Yeni kavram ve ilişkiler gerektirir Yeni riskler üretir Servis ve kadrolarda sürekli gelişme ister Değişime tepki, daima vardır PAZARDA LİDER OLUP, LİDER KALMAK İSTEYEN!

PAZAR üniversite – sanayi – devlet arasında karşılıklı faydanın yeni paradigmalara göre TANIMLANMASI GEREKİR

ARGE’YE DAYALI Arz/Talep SÜRECİ İsterler, Arz-Talep Senaryoları Analizinden hareketle Kavram ve Teknoloji Geliştirme Sistem Geliştirme Prototipleme (Ürün Geliştirme) Demonstrasyon/Simulasyon Eniyileme Üretim ve Teslim Harekat ve Lojistik

Incelen Askeri/ Sivil Sanayi Farklılaşması PARADİGMA DEĞİŞİMLERİ BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜRETİMİ SANAYİ ÜNİVERSİTE MÜŞTERİ SİYASİ İRADE TOPLUM EKONOMİK SINIRLAR

Gelişen Ekonomilerde Sektörel İstihdam ve Kişi Başına Gelir Çalışan Nüfusun Sektörel yığılma oranları (%) TARIM SANAYİ HİZMETLER AB-15 5.3 26.8 67.9 TÜRKİYE 34.9 18.5 46.6 Bugün Hedef 80 70 60 Hizmetler/Bilişim 50 40 Sanayi 30 20 Tarım 10 4000 8000 Kişi başına milli gelir ($)

KLASİK SANAYİCİ BAKIŞ AÇISI

Değiştikçe Aynılaşıyor? Kendini tekraredegitmek...

ABD Savunma ve Havacılık Sektörü * Talep dalgalanmaları, imalatı kısarken arge’ yi etkilemiyor. * Daralan pazara uyum sağlamak üzere, şirketler birleşiyor, dev gruplar yaratılıyor. * Ulusal şirket grupları, dış yatırımlarla küreselleşiyor. 160 140 120 100 80 60 40 20 475 Savunma Tedarik Ar-Ge 1960 65 70 75 80 85 90 95 2000 11/9 2007 Amaç, sadece teknolojik üstünlüğe dayalı askeri üstünlük değil, savunma için üretilen ileri teknolojilerin, ekonominin de motoru olması.

ABD Uzay ve Havacılık sanayi, on yılda yeni bir yapıya giriverdi. Değişim % Kar % 30 25 20 15 10 5 1.2 1.0 0.8 0.6 0.4 100 3.9 Milyon kişi 6 Market Capitalisation / sales 5 90 Kâr 4 3 80 2 Satış 1 70 -1 İstihdam 60 2.1 Milyon -2 1987 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 1990 92 94 96 Büyük Dönüşüm: - Satışlar ve İstihdam düştü, şirket sayısı azaldı - Sermaye yatırımları, şirket evliliklerine kaydı. - Verimlilik ve karlılık toparlandı. Yeni Sloganlar: Global Örgütlenme, Dünyada Liderlik, Yüksek Verim, Düal Teknolojiler ve COTS, İleri Teknoloji, Uç Noktalarda Rekabet, Bağımlılık Tesisi, Ekonomiklik.

ABD’de Uzay ve Havacılık Sanayii: Milenium Dönüşümü Northrop Grumman Northrop Grumman Westinghouse Lockheed Martin Lockheed Martin Marietta Loral Texas Instruments E-Systems Raytheon Hughes Hughes Electronics Raytheon Hughes Sateites Boeing Rockwell Mc Donnell Douglas Boeing 1990 1992 1994 1996 1998 2000

SAVUNMA SANAYİ ŞİRKETLERİ * (cirosu $1 Milyar’ ı aşan ilk 30 şirket) MİLENİUM DÜNYA PAZARI SAVUNMA SANAYİ ŞİRKETLERİ * (cirosu $1 Milyar’ ı aşan ilk 30 şirket) Büyük Şirketlerin Askeri Satışlar Toplam Satışlar Askeri Ülke Sayısı $ Milyar $ Milyar Askeri+Sivil % ABD 16 84.5 351 24 Avrupa 10 33.0 78 42 Japonya 2 4.7 33.5 14 Rus (Export) 1 3.1 3.1 100 İsrail 1 1.3 2.1 62 ________________________________________________________________ Toplam 30 126.6 467.7 25 ________________________________________________________________ * Defense News Top 100 – 2000

Endüstriyel (Teknolojik) Birliktelik Ölçekler Ekonomisi, AVRUPA, ABD’yi takip etti. Bir yandan kıtasallaşılırken, ulus aşırı şirket evlilikleri yaşandı. Dassault Electro Thomson CSF Alcatel Electro Dassault Aviation Aerospatiale Matra CASA Dornier MBB MTV TST British Aeros. GEC Marconi Dowty Plessey Ferranti Thomson CSF Yaşananlar: Ekonomik, (parasal) Siyasal, Askeri (AGSK) Endüstriyel (Teknolojik) Birliktelik Ölçekler Ekonomisi, (Toplam maliyette, düşük Ar-Ge bileşeni) Transatlantik Rekabet, Korumacılık – Liberallik Çelişkisi. French Dassault Aviation EADS Spain MTU Germany DASA BAE Systems UK 1990 92 94 96 98 2000 Ulusal büyük şirketler evliliklerle globalleşirken, sayıları azaldı. Endüstriyel kompleks entegre oluyor, Avrupa EDEM yolunda. Ortak Projeler var, uzman KOBİ’ler türedi, sayıları arttı. Koordinasyondan Entegrasyona, multinational’ dan transnational’ a.

Talep Dalgalanmaları ve Ulusal Doku Türkiye Savunma Sektöründe İstihdam (2001-2003 Yıl Personel Hareketleri) _______________________________ Mühendis* : 4270 ± 85 (%2) Teknisyen : 4400 ± 200 (%2) İdari : 4250 ± 50 (%3) İşçi :12000 ± 650 (%5) ________________ TOPLAM 24900 ± 985 (%4) *(ARGE : 40 ± 4 Milyon USD) SSM Ulusal Savunma Sanayiimizin Yarattığı Katma Değer Nedir? Yoksa yerli şirketlerimiz üzerinden yabancı arge’yi mi sübvansiyone ediyoruz?

ULUSAL ARZ VE TALEP KARARSIZLIKLARININ SONU ARGE : Teknoloji / Ürün / Sistem * Ulusal Altyapı * Uluslararası İşbirliği * Gerçekçi Hedefler SONUÇTA: Savunma Sanayiimiz İmalat ağırlıklı, çelimsiz Kamu tipinde:Verimsiz hantal Dışa bağımlı, entegre değil Ülke Teçhizat ARGE % Alımı ABD 47 35 74 İngiltere 8.2 3.9 48 Fransa 5.2 3.1 60 Almanya 3.7 1.2 32 İtalya 1.9 0.5 26 Türkiye 0.36 0.012 3! Milyon USD, Chaillot Çözüm: TSK ihtiyaçlarının karşılanmasında üniversite-sanayi işbirliği, savunma teknolojilerine açık, ulusal bilim-endüstri tabanı entegrasyonu.

3. TÜRKİYEDE DURUM: “Yeni Dünya Düzeni ve Ulusal Savunma TEMEL HEDEF: Milli ihtiyaçların yurt içinden Karşılanma oranının artırılması TEMEL YAKLAŞIM: “Yeni Dünya Düzeni ve Ulusal Savunma Sektörümüzün Dayanışma İhtiyacı”

Dünya Savunma Pazarı 2004 Sıra Ülke Harcama (Milyar $) Sıra Ülke (Milyar $) ABD 478,2 8. Suudi Arabistan 25,2 Avrupa Birliği 216,9 9. Güney Kore 21,6 İngiltere 48,3 10. Rusya 21,6 Fransa 46,2 11. Hindistan 20,4 Japonya 42,1 12. Kanada 10,6 Çin 41 13. Avustralya 10,5 Almanya 40,2 14. İspanya 9,9 İtalya 27,2 15. İsrail 9,6 Kişi başı savunma harcamalarında: ilk 15 ülke ortalaması: 564 Dolar, dünya ortalaması : 155 Dolar. TÜRKİYE 8,9 Milyar Dolar’lık harcamasıyla bu sıralamada yer almazken, TÜRKİYE’nin kişi başı savunma harcamaları yaklaşık 125 Dolardır MIT Technology Review 12/2004 SIPRI (www.sipri.org

Diğer Bazı Ülkeler Savunma Harcamaları, 2005 İLK 15 Sıralamasında yer almayan bazı ülkeler: Ülke (Milyar $) Ülke (Milyar $) Azerbaycan 0,213 İran 7 Bangladeş 0,660 Kazakistan 0,469 Bulgaristan 0,522 Malezya 2,36 Cezayir 2,5 Mısır 2,2 Endonezya 2,6 Portekiz 3,4 Ermenistan 0,098 Romanya 1,5 Fas 0,98 Suriye 6,6* Gürcistan 0,146 Tunus 0,406 G.Afrika 2,7 Ukrayna 1,6 G.Kıbrıs 0,169 Yunanistan 8,6 Türkiye 8.9 (*) 2004

Yerli Katkı Oranları 2008, %40 2003 İtibariyle

Uluslararası Savunma Teslimatları

Savunma Firmaları ve Pazar Hakimiyeti İlk 15 Firma 2005 Şirket Ülke Askeri Satışlar(G$) Lockheed Martin ABD 36.4 Boeing ABD 30.7 Northrop Grumman ABD 23.3 BAE Systems İngiltere 20.9 Raytheon ABD 18.2 General Dynamics ABD 16.5 EADS Avrupa 9.1 L-3 Commu. ABD 8.5 Thales Fransa 8.5 Halliburton ABD 7.5 Finmeccanica İtalya 7.1 United Techologies ABD 6.8 Science Applications ABD 5.4 General Electric ABD 3.5 Computer Sciences ABD 3.3

Klasik Silah Transfer Profili

Uluslararası Savunma Anlaşmaları

YENİ DÜNYA DÜZENİ: Politiko-Kültürel SOĞUK SAVAŞ DÖNEMİ Konvansiyonel dengeler İki Kutuplu Dünya Dengesi SOĞUK SAVAŞ SONRASI - 11 EYLÜL ÖNCESİ Yumuşama ve Tekno Globalizasyon Kökten dönüşüm? Belirsizlik ? 11 EYLÜL VE SONRASI Tek Kutuplu Dünya Dengesizliği Yeni motifler: Küresel, Kıtasal, Bölgesel, Ulusal, Etnik, Dinsel, İdeolojik, vb paradigmalar... Yeni Tekno-küre tanımları: ABD, AB, ÇİN, yereller.. 2015-2020 SONRASI Yeniden İki/Çok Kutuplu Dünya ? Üç Eksen/Altı Kutup Silahlanma Yarışı

YENİ DÜNYA DÜZENİ: Güvenlik ve Savunma Gelişmelerin Bugünkü Sonucu : “Güvenlik Kavramında Değişim” Askeri Boyuta İlaveten; Tümleşik Siyasi, Diplomatik, Ekonomik, Sosyal, Teknolojik, Boyutların Ağırlığının Artması: Platform değil, ağ-merkezli harp Savunma ve Beka’ya Yönelik Askeri Faaliyet Kapsamında Genişleme: Yetenek merkezli bakış Asimetrik Tehdit, Kitle İmha Silahları Kaygısı: Anayurt Güvenliği Askeri Kuvvet Yapısının Değişmesi

YENİ DÜNYA DÜZENİ: Askeri “SAVUNMANIN DEĞİŞEN NİTELİKLERİ” KOMUTANIN İHTİYACI Karar Üstünlüğü Farkındalık Bilgi Üstünlüğü Ağ-Merkezli Komuta Kontrol DESTEK UNSURLARI Bilgi Paylaşımı, COTS Ürünler Bilişim ve Yazılım Üstünlüğü

AĞ MERKEZLİ MUHAREBE SİSTEMİ Sensör Bağlantıları -------------------------------------- Silahların Koordineli Kullanımı ALGILAMA Muharebe İletişim Ağı Taarruz “Merkezi Planlama. . . Dağıtık Uygulama” KONTROL Ortak Taktik Planlar Ortak Durum Resmi KOMUTA KONTROL SISTEMLERİ Ortak Kaynaklar Veritabanı

TÜRKİYE’DE SAVUNMA SANAYİİ SAVUNMA SANAYİİNE GÜNCEL/YENİ YAKLAŞIMLAR SSM Projelerinde artış, ihale sürecinde hızlanma ve Yurt İçi Katkıda artış, HELSİM, KMS, GENESİS, TİHA, ATAK, KKTM, AMT, vb. Ana-Alt Yüklenici İşbirliğine (özenle)Teşvik/Destek Verilmesi, Savunma Sanayiinin Yeniden Yapılandırılması gayretleri, Hem Arz, Hem Talep Kanatlarının Yeniden Yapılandırılması Bazı şirketlerimizde,Yabancı Sermaye bileşeninde, Azalmalar/Düzenlemeler, ARGE/ARTE Faaliyetlerindeki Uygulamalar, MSB Teknoloji Panelleri, TÜBİTAK Destekli Savunma ve Uzay ARGE Projeleri,

Strateji, Siyasa, İlke ve Öncelikleri yeniden belirlemek Ulusal Dönüşümde Amaç: Strateji, Siyasa, İlke ve Öncelikleri yeniden belirlemek İHTİYAÇ Makamı TEDARİK Makamı ENDÜSTRİYEL KOORDİNASYON ve ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ Makamı Yatırımcı TSKGV, SSM, Milli Özel, Yabancı Alt Sektör Bazında Ana Yüklenici (Temel Alt Yükleniciler, İhtisas ve Mühendislik şirketleri) Bileşen ve Hizmet Üretim Tabanı Türkiye Bilim,Teknoloji ve Endüstri Tabanı Değişen dünya şartlarına zamanında ve yeterli adaptasyon

sahip olmakla sağlanır. Bilim ve Teknoloji Tabanı Ulusal güvenlik ancak, ihtiyaçlara çok hızlı cevap veren, bir bilim ve teknoloji tabanına sahip olmakla sağlanır. Bilim ve Teknoloji Tabanı Ulusal Güvenlik

DEĞİŞEN PARADİGMALARDA TSK-SANAYİ-ÜNİVERSİTE İŞBİRLİĞİ En modern savunma teknolojilerine dayalı imkan ve kaabiliyetlere sahip olmak SANAYİ : Müşteri memnuniyeti, Rekabet üstünlüğü yoluyla kar maksimizasyonu ÜNİVERSİTE: Eğitim, Evrensel bilim ve teknolojiye katkı

ENDÜSTRİYEL DEVRİM ÖNCESİ DEVLET - ORDU ÜNİVERSİTE SANAYİ

ENDÜSTRİYEL DEVRİM SONRASI - AVRUPA DEVLET ORDU ÜNİVERSİTE SANAYİ Kurumlar Etrafında Kalın Çizgi Kurumlar Arasında Zayıf Bağlar: “Koordinasyon” ve “Eşgüdüm”

TEKNOLOJİ GEÇİŞ STRATEJİLERİ Hiçbir ordu yeni ve denenmemiş bir araştırma ürününü satın alıp kullanmak istemez. Yeni Teknolojiler Yeni kavram ve doktrinler gerektirir Yeni riskler üretir Servis ve kadro Değişime tepki

Ulusal Güvenlik ve Kalkınma için ARGE Maliyet Köprüyü Kuracak ve Boşluğu Dolduracak Merkezi Bir Otorite Gerekli ARGE ve Kavram Geliştirme Servis/Ürün Satınalma KÖPRÜ KURUM Yakın Vade Orta Vade Uzun Vade Zaman

TÜRKİYE Bilimsel Yayın Sıralamasında 22.ci Dünyanın en büyük 50. ekonomisi ARGE”ye ayrılan payda ve teknoloji üretiminde 75. sırada yer alıyor

TEKNOLOJİ GELİŞTİRME ZİNCİRİ Maliyet Bu olmazsa, uzun vadede sonuç alınmaz.

Ulusal İş Bölümü Matrisi

BİLİM VE TEKNOLOJİ PROJELERİNİN DOĞASI Güncelleme – Sürdürülebilirlik Doğrulama, Geçerleme Sistem Geliştirme Araştırma-Tasarım We’re in the early stages of the hyperproductive phase. Electricity was around for about 40 – 50 years before it started transforming manufacturing, w/ the variable drive engine. Allowed distributed power – totally changed manufacturing.

TÜRKİYE’DE SAVUNMA SANAYİİ TÜRK SAVUNMA SANAYİİNİN SORUNLARI İç Pazara ve Üretime Odaklı Olma, Teknoloji ve ARGE Odaklı Olamama, Topyekün Sanayi Alt Yapısıyla Entegre Olamama, Çift Kullanımlı (Dual Use) Üretimin Düşüklüğü, Mükerrer Yatırımların Fazlalığı, Yurt Dışı Rekabet/Pazarlama Gücünün ve İhracatın Düşüklüğü, Tedarik Sistemi ve Mevzuatının Uyumsuzluğu, Arz ve Talep Kesimleri Temel Bakış Açılarının Uyumsuzluğu, Korumacılık Tartışmaları, Sermayedar Tartışmaları (“Kamusal-özel, yerli-yabancı...) Örgütlenme ve Temsil Zaafiyeti

SONUÇ Başka ulusların ürettiği silah ve sistemleri satın alarak kullanmak, o ulusların bizim için biçtiği rolü oynamaya sürükler! Savunma Sanayiine sahip ülkeler, sadece üretmez, ayrıca geliştirir: ÜSİ şarttır Salt Savunma Arge olmaz. Çünkü Ulusal ArGe’nin önemli bir kesiri ve dolayısıyla Motorudur. Ekonomi Büyürken nitelikli işgücü talebi patlar. Topyekün Ulusal Sanayi (özellikle KOBİ’ler) ile integre olmayan Savunma Sanayii Yaşayamaz.

Ulu önder Atatürk’ün bize gösterdiği hedef: “ Harp sanayii tesisatımızı, daha ziyade inkişaf ve tevsi için alınan tedbirlere devam edilmeli ve endüstrileşme mesaimizde de ordu ihtiyacı ayrıca göz önünde tutulmalıdır.” K.ATATÜRK 1 Kasım 1937 Türkiye Büyük Millet Meclisi Açış Konuşması Biz bu vizyonu iyi anlayıp, her dönem için doğru yorumlamak zorundayız.

Gelecek: Yinelenen Geçmiş Değil Yenilikten Doğuş

YEDEK YANSILAR

TEDARİK SÜRECİNDE ÜÇ TEMEL PARAMETREYİ “EN İYİ”LEMEK ZORUNDAYIZ Performans Maliyet Zaman

İŞVEREN-MÜŞTERİ ORTAKLIĞI Modeli (Public Private Partnership Model)

İhale Ortaklık Çağrısı Şartname Ortaklık Çerçevesi YENİ YÖNTEMLER: MALİYET+ KAR MODELİ FİRMA ELDE EDİLEN TASARRUFTAN PAY ALABİLİR

1 Savaşın yeniden tanımlanması ve modellenmesi Gerçekleştirilebilirlik Birlikte İşlerlik Ulusal Yetenek Tabanlı Planlama Değerlendirme Güncelleme TUMAS (Türkiye’nin Milli Askeri Stratejisi) Savaşın yeniden tanımlanması ve modellenmesi Ulusal yetenek bilgi bankaları Öncelik belirlenmesi için karar destek sistemleri, risk yönetimi modelleme Gerçekleştirilebilirlik, birlikte işlerlik koşullarının simülasyonu

2 Bütünleşik kavram ve operasyonlar için modelleme Sistem Kullanınımı ve Sürdürülebilirlik Kullanıcı İhtiyaçlarını Belirleme Değerlendirme Güncelleme KDIS, SHP Bütünleşik kavram ve operasyonlar için modelleme Harekat ihtiyaçları simülasyonları Senaryo ve muharebe alanı simulasyonları

3 Sistem İhtiyaçları ve Mimari Belirleme Değerlendirme Sistem Entegrasyonu ve Test Güncelleme OYTEP Alt sistemler arasındaki foksiyonel etkileşimin modellenmesi ve hatayı en aza indirgeyecek parametrelerin hesaplanması Kompleks ilişkilerin modellenmesi: Fiziksel, enformasyon sistemleri Donanım ve yazılım modellerinin birleştirilmesi Test, doğrulama, geçerleme