Psikolog Oya KARAALİ AKTAŞ Obezite Danışmanlığı Psikolog Oya KARAALİ AKTAŞ Ruh Sağlığı Programları Tütün ve Diğer Bağımlılık Yapıcı Maddeler Birimi

Obezite Yeme Bozukluğu Mudur? DSM-IV ICD-10 AN ve BN Obezite ? Obezite yeme bozuklukları ile ilişkili (tıkanırcasına yeme)

Obezite tanınması en kolay ve tedavisi en zor tıbbi durum olarak tanımlanır Obezite kişinin fiziksel aktivitesini azaltan, sosyal ve psikolojik problemlere yol açan ve giderek toplumdan uzaklaşmasına neden olan kronik ve ilerleyici bir hastalıktır Obezitenin gelişiminde genetik, çevresel ve psikolojik etkenler rol oynamaktadır

Obezite ve Psikolojik Sorunlar Obezite ile ilgili en önemli psikolojik sorun depresyondur Obezlerin anksiyete ve depresyona yanıt olarak fazla yedikleri, obezite gibi yeme hastalığı olanların yaklaşık %50’sinde klinik depresyon olduğu belirtilmektedir

Önce obezite arkasından depresyon Çocuklarda ise; Bazı çalışmalarda çocuklarda obezitenin gelişiminde anksiyete ve depresyonun rol oynamadığı saptanmış, bu nedenle anksiyete ve depresyonun obezite nedeninden çok obezitenin sonucu olabileceği bildirilmiştir Erişkinlerde; Önce obezite arkasından depresyon Çocuklarda ise; Önce depresyon ardından obezite geliştiği bilinmektedir

Obezlerde Hafif ve orta derecede depresyon, Kişilik bozuklukları gibi bozukluklar daha sık Psikoz gibi ağır psikopatolojiler ise nadiren görülmektedir (ilaç kullanımı tetikleyici olabilir) Obezlerde duygudurum, anksiyete, somatoform ve yeme bozuklukları, sağlıklı bireylerden daha yüksek oranda görülür

Beden imajı bozukluğu ve stigmatizasyona yatkınlık Obez bireyler, beden imajlarını kötü algılayıp, vücutlarını beğenmeyebilir veya acayip bulabilir Genelde başkalarının da kendilerini bu yüzden çirkin bulduğunu, gülünç karşıladığını, hor gördüğünü, düşmanlık beslediğini düşünebilir İnsanların kendilerine bakışları ve yorum yapmaları sonucunda obez bireylerde sosyal kaçınma ortaya çıkabilir ve bu kaçınma davranışı depresyon ve diğer bozuklukların gelişmesine katkıda bulunur

Obeziteyi Öğrenme ? Çevre koşulları obezite gelişimini etkileyen önemli faktörlerdendir Çünkü obezite, çoğu kez öğrenilmiş bir yeme davranışının sonucu olup birey ve ailenin yeme alışkanlıkları, öğün düzeni, en fazla tüketilen besinler ve egzersiz gibi yaşam tarzı ile ilgili faktörlerden ve kültürel faktörlerden etkilenir Ayrıca ailede başka obezlerin olması, genetik etkilerin yanı sıra bireyin kabul gördüğü bir çevre de yaratarak obeziteyi tetikleyebilir

Obezite, görüldüğü toplumun özelliklerine göre farklılık göstermektedir Toplumun yeme alışkanlıkları, içinde yaşanılan ortam, çalışma koşulları ve genetik faktörler epidemiyolojiye etki eden faktörlerdir Ancak tüm toplumlar için kabul edilen gerçek, yaşla birlikte obezitenin arttığı ve kadınlarda erkeklere oranla daha fazla görüldüğüdür

Obezitede genel olarak izlenmesi gereken yol Kapsamlı tıbbi muayene gerekli tetkik ve konsültasyonlar Kapsamlı psikiyatrik muayene, risk faktörlerinin ve karakter özelliklerinin belirlenmesi Hastaya en uygun tedavi planına karar verilmesi, planın oluşturulması Tedavinin bireyselleştirilmesi için kilo sorununa odaklı ayrıntılı değerlendirme

Tedavi, Danışmanlık… Obez bireylere, obezitenin fiziksel ve psikososyal sorunlara yol açan, ciddi ve kronik bir sağlık sorunu olduğu yönünde bilgi verilmesi; stresle baş etmede riskli grup olarak belirlenenlere stresle etkili baş etme konusunda bilgilendirilme yapılması faydalı olmaktadır

Obezitede en sık kullanılan tedavi yöntemleri Beslenme (Diyet) ve Spor (Egzersiz); En sık kullanılan yöntemlerdendir ve genellikle birlikte uygulanır Faydaları; iştahı azaltır, kalori tüketir, zayıflamaya yardımcı olur, koroner kalp hastalığı riskini düşürür, yağ dokusu azalır, kas kitlesi değişmez, kilo verdikten sonra tekrar alınmasını önlemeye yardımcı olur Davranışçı Tedavi; Obezitenin davranışçı tedavisinde amaca ulaşmak için günlük alışkanlıkların veya davranışların değiştirilmesi temeldir

Farmakoterapi (İlaç tedavisi); Kilo verilmesi için ilaç kullanımına dayanan tedavidir Cerrahi tedavi; Cerrahi müdahale ile bireyin fazla kilo ve yağlardan kurtulmasını öngören bir tedavidir. Sık kullanılmamakta ve zararlı olabileceği düşünülmektedir Psikoterapi; Bireyin ihtiyacı olması halinde tedavi süreci bireysel psikoterapiler ile desteklenmelidir

Psikolojik tedavilerde önemli noktalar Kilo sorununun öyküsü (gelişimi, seyri, kilo kaybetmek için girişimleri ve sonuçları) Şu anki durum (beslenme, aktiviteler, tedaviyi isteme nedeni, görünüşü hakkındaki tutumu, kilo hedefi, sağlık durumu, sigara alkol kullanımı vb.) Tedaviyle ilgili olabilecek diğer bilgiler (sosyal durum, öngörülebilen engeller, aile öyküsü) Hastanın önemli gördüğü diğer konular

Davranış değişikliği tedavisinin basamakları • Kendi kendini gözlemleme • Uyaran kontrolü • Alternatif davranış geliştirme • Pekiştirme, kendi kendini ödüllendirme • Bilişsel yeniden yapılandırma • Sosyal destek

Davranış değişikliği tedavisi ile; Fazla kiloya neden olan yemek yeme ve fiziksel aktivite ile ilgili olumsuz davranışları olumlu yönde değiştirme veya azaltma olumlu davranışları ise pekiştirerek yaşam biçimi haline getirme amaçlanmaktadır

Uygun olmayan beslenme alışkanlıklarından vazgeçmek (kola içmeyi bırakmak) Vazgeçilemeyen beslenme alışkanlıklarını azaltmak (kola içmeyi azaltmak) Uygun beslenme ve fiziksel aktivite alışkanlıklarını sağlamak ve tekrarlamak (kola içmek yerine süt içmeyi tercih etmek) Uygun olmayan beslenme alışkanlıklarının olumsuz sonuçlarını görmek ve düzeltmek (kola mide yanmasına neden oluyorsa vazgeçmek) Uygun beslenme ve fiziksel aktivite davranışlarını günlük yaşantı içine sokmak ve sürekliliğini sağlamak (süt içmeyi alışkanlık haline getirmek)

Araştırmalara göre… Erkekler kilo vermede kadınlardan daha başarılı Çocukluklarından beri obez olanlar, diyetle kilo vermede ve bu kiloyu korumada obezitesi yetişkinlik döneminde gelişenlerden daha düşük başarıya sahip Uzun dönem izlenenlerde verdikleri kiloları koruyanların oranının %10'u geçmemekte Morbid obezlerde başarı oranı çok daha düşük, hemen hepsi verdikleri kiloları geri almakta

işbirliği içerinde olmalıdır Obezite tedavisi; Hekim Diyetisyen Psikolog Fizyoterapist işbirliği içerinde olmalıdır

Teşekkürler…