Grup adı : Phoenix Kübra İŞERİ Gizem TÜRKCAN ÜNİVERSİTEDE EĞİTİM GÖREN KIZ ÖĞRENCİLERİN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNE GÖRE SAÇ RENGİ TERCİHLERİNİN İNCELENMESİ Grup adı : Phoenix Kübra İŞERİ Gizem TÜRKCAN

Amaç: Araştırma Kayseri’de eğitim gören kız öğrencilerin kişilik özelliklerine göre saç rengi tercihleri arasındaki ilişkiye yönelik bilgi toplamak amacıyla yapılmıştır. Ayrıca bu araştırma ile öğrencilerin saç rengi tercihlerine etki eden faktörlerin neler olduğunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda özellikle fiziksel (göz, saç, ten rengi, saç uzunluğu, vücut tipi, saçın yapısal formu) psikolojik (kendine güven, beğenilme duygusu, stres vb. gibi), çevresel etmenlerin (okul, aile ortamı, dini inanışları, gelenek ve görenekleri, değerleri, özel günleri, mevsim, moda gibi faktörler vb. gibi) etkileri üzerinde durulmuştur. kadınların saç tasarım tercihlerini değiştirme/belirlemede; fiziksel faktörlerin %31,237, psikolojik faktörlerin % 22,280 ve sosyo-ekonomik faktörlerin %17,963 oranında etkili olduğu tespit edilmiştir. Fiziksel özelliklerden “ten renginin saç rengini belirlemede etkili olduğu”, psikolojik faktörlerden “saç ve giyim özenli olduğu zaman çevredekilerin tutumlarının değiştiği”, sosyo-ekonomik faktörlerden “saç şeklinin kolay kullanılır olması”, görüşleri en yüksek ortalama ile ilk sıralarda yer almıĢtır.

İlgili Araştırmalar: Kişilik özelliğine göre saç rengi tercihinin incelenmesi ile ilgili bir araştırma yapılmamıştır. Fakat bu araştırmaya yakın başlıklar incelendiğinde bulunan başlıklar şu şekildedir: Koçak (1993): “Türk Toplumunun Saç Sağlığı ve Bakımı Konusundaki Bilgiler” Değer (1993) : “Üniversite Öğrencilerinin Kişisel Saç Bakımları Konusundaki Bilgi ve Alışkanlıklarının İncelenmesi” Maden (2001): “ Karadeniz Bölgesinde Yaşayan Kadınların Geleneksel Süslenme Biçimleri” Güleç (2000): ‘Kadınların Saç Tasarım Tercihlerine Etki Eden Faktörler’

Yöntem: Kayseri’de üniversitede eğitim gören kız öğrencilerin saç rengi tercihlerine etki eden faktörler hakkında bilgi toplamanın amaçlandığı bu araştırma; test ve yarı yapılandırılmış görüşme teknikleri kullanılan bir araştırmadır.

Örneklem: Araştırma Kayseri ilinde Erciyes ve Melikşah Üniversitelerinde eğitim gören 100 kız öğrenciye yapılan kişilik testi sonucu seçilen 15 kız öğrenci ile yapılmıştır.

Veri Toplama Süreci: Random seçki yöntemiyle 100 kız öğrenciye ‘Sıfatlara Dayalı Kişilik Ölçeği’ uygulanmıştır. Bu ölçek verileri SPSS programı yardımıyla puanlanmış ve puanlama sonucu farklı kişilik özelliğine sahip 15 kız öğrenci seçilmiştir. Bu öğrencilere ilk uygulanan ölçekte yer verdiğimiz demografik bilgi formu yardımıyla tekrar ulaşılmıştır. Ulaşılan 15 kız öğrenciyle 7-17 dakika arasında mülakat yapılmıştır.

Veri Toplama Aracı: Demografik Bilgi Formu: Kişisel bilgi formunda katılımcılara cinsiyet, ilişki durumu, , yaş, eğitim düzeyi, iletişim bilgileri gibi sorular sorulmuştur. Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi (SDKT): Bacanlı, İlhan ve Aslan (2007) tarafından geliştirilen Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi (SDKT) toplam 40 maddeden oluşmaktadır. Sıfat listesinde her madde de birbirine zıt sıfat çiftleri verilmekte ve katılımcılar “Sakin - Sinirli”; “Durgun – Delidolu” yazılan maddeleri okuyup, kendilerine en uygun olan yanıtı maddelerin ortasında verilen “Çok uygun – Ne uygun ne uygun değil, “Çok uygun” biçimindeki yedili dereceleme ölçeğinde işaretlemektedirler. SDKT, duygusal dengesizlik, dışa dönüklük, deneyime açıklık, yumuşak başlılık ve sorumluluk olmak üzere beş kişilik boyutundan oluşmaktadır. SDKT’den alınan puanların artması, ilgili boyuttaki nitelikler bakımından bireyin baskın kişilik özellikleri gösterdiği anlamına gelmektedir.

Mülakat: Görüşme (Interview, mülakat), sözlü iletişim yoluyla veri toplama (soruşturma) tekniğidir. Stewart ve Cash (1985) görüşmeyi, “önceden belirlenmiş ve ciddi bir amaç için yapılan, soru sorma ve yanıtlama tarzına dayalı karşılıklı ve etkileşimli bir iletişim süreci” olarak tanımlamıştır.

Giriş Metni: ‘ Melikşah Psikoloji öğrencisi olarak ‘Kişilik özelliğinin saç rengi tercihine etkisi’ni araştırıyoruz. Sizinle bu araştırma için bir görüşme yapmak istiyorum. Sadece izniniz olduğu sürece görüşmeyi ses kaydı yapacağım ve kişisel bilgileriniz kesinlikle gizli kalacaktır. Araştırmanın amacına yönelik, size bazı sorular soracağım . İstemediğiniz takdirde soruya cevap verme zorunluluğunuz yoktur. Eklemek istediğiniz yerler olursa lütfen çekinmeyiniz. Hazırsanız şimdi başlayalım..’ Mülakat protokolünün giriş metninde; Bir araştırma için mülakatı yapıyor olduğumuzu, izni olduğu sürece görüşmeyi ses ya da video kaydı yapacağımızı, kişisel bilgilerinin gizli kalacağını ve cevap vermek istemediği sorulara cevap vermek zorunda olmadığı gibi bilgilere yer vereceğiz.

Sorular: Mülakatta sorduğumuz soruların açık uçlu olmasına dikkat ederek araştırmaya uygun ve araştırmanın farklı boyutlarını ele alan sorular olmasına dikkat edildi. Psikolojik , fiziksel ve çevresel etkilere dayalı sorular sorulmuştur.

Sorulardan bazıları: ‘Saç stili kadın yaşamı ve karakterinin bir parçasıdır.’ Siz bu konuda ne düşünüyorsunuz? Kayseri’de yaşamıyor olsaydınız farklı bir renk tercih eder miydiniz? Saçınızı boyatmanızda/boyatmamanızda dini ve politik görüşünüzün bir etkisi var mı? Saç renginizle kendinizi nasıl hissediyorsunuz? Kişiliğinizin saç rengini tercih etmenizdeki etkileri neler? Saç renginizi hangi durumlarda değiştirmeyi düşünürsünüz?

Kapanış Metni: ‘ Verdiğiniz bilgiler doğrultusunda görüşmemizi burada tamamlıyoruz. Daha önce uyguladığımız kişilik testi sonucunuz ise ‘dışadönük’ olarak çıkmıştır. Bu test sonuçlarınız ile görüşmeyi değerlendirip kişilik özelliğinin saç rengi tercihine etkileri hakkında bilgi elde etmiş olacağız. Sabrınız ve bize ayırdığınız zaman için teşekkür ederiz.’ Mülakat protokolünün kapanış metninde ise ; Önceden uygulamış olduğumuz kişilik testinin sonuçlarını genel bir şekilde açıklayan ve nereye varmak istediğimizi dile getiren bilgiler olacaktır.

Veri analizi: Veri analizi yaparken görüşme metinlerinden kodlar, kodlardan kategoriler, kategorilerden ise temalar elde ettik. Kod Ten rengi -saç renginin yüzle uyumu Kod Yüz şekli -renklerin birbiriyle uyumu Kod Göz rengi -ten renginin saç rengiyle uyumu Tema=Saç rengini belirlemede etkili fiziksel faktörler

Aile tutumu -Baskıların olması, Yaşadığı şehir -görüşlerin etkisi, Moda -başkalarının fikirlerinden Arkadaş çevresi etkilenme Tema= Çevresel faktörlerin etkisi

Ailenin politik ve dini görüşü Dini görüş Politik görüş Baskıların olması, Dini ve politik kuralların etkisi, Yumuşak başlılık kişilik etkilenir. Tema-Politik, dini ve yazılı olmayan toplum kurallarının etkisi

Bakış açısı Kötü, mutsuz ve depresif Kendini algılayışı hissedenlerin saçlarını sık Kişiliğini tanımlaması boyatması İzlenimlerin etkisi Dışadönük ve deneyime açık kişiliğin daha sık boyatması Tema= Psikolojik özelliğin etkisi

Geçerlik- Güvenirlik Bu araştırmanın geçerlik- güvenirlik çalışması Mülakat metinlerini , kodları ve temaları araştırmaya dahil olmamış bir başka psikoloji öğrencisine gösterilerek bizimle aynı fikirde olup olmadığı konusunda görüşleri alınarak yapılmıştır. Fikirler doğrultusunda başka psikoloji öğrencisine de sorularak ortak karara varılmış geçerlik ve güvenirlik sağlanmaya çalışılmıştır.

Sonuç ve bulgular: Araştırma sonucunda Melikşah Üniversitesi ve Erciyes Üniversitesinde okuyan kızlar arasında anlamlı farklılıklar çıkmamıştır. -Dışadönük ve deneyime açık insanlar daha sık saçını boyatıyor. -Çevresel faktörler dışadönük insanlarda boyatmaya daha az engel arz ediyor. -Genel olarak bütün kişilik tipleri uzun yüzde kısa saçın yakışmadığını belirtiyor. -Yumuşakbaşlılık kişilik tipine sahip şahıslar saç rengini tercih ederken ailelerinin düşüncelerinden, politik ve dini görüşlerden etkileniyor.

Sonuç ve bulgular: Yumuşak başlılık kişilik tipine sahip insanlar saç renklerini tercih ederken bulundukları toplumun baskısından etkilenirler. Genel olarak duygusal dengesizlik, dışadönüklük, yumuşakbaşlılık ve sorumluluk sahibi kişilik tipleri sarı saçın kişiyi olduğundan daha büyük gösterdiğini belirttiler. Kızıl ve tonlarındaki saç renkleri bütün kişilik tiplerince Kayseri şehri için iddialı bulundu.

Daha sonraki çalışmalar için öneriler Bu konuyla daha önceden hiçbir araştırma yapılmamıştır. Mülakat tekniği dışında bir araç kullanılıp daha çok örneklem üzerinde bir araştırma yapılırsa kişilik özelliğinin saç rengi tercihine etkisi üzerinde daha genel geçer bir sonuca ulaşılır.