MENKUL SERMAYE İRATLARI

Menkul Sermaye İradının Tarifi Sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dışında nakdi sermaye veya para ile temsil edilen değerlerden müteşekkil sermaye dolayısıyla elde ettiği kar payı, faiz, kira ve benzeri iratlar menkul sermaye iradıdır.” şeklinde yapılmıştır. Bu tanım dikkate alındığında menkul sermaye iradından söz edebilmek için öncelikle ; Elde edilen iradın ticari, zirai veya mesleki faaliyet dışında elde edilmiş olması ve, İradın nakdi sermaye veya para ile temsil edilebilen hisse senedi, tahvil gibi değerlerden elde edilmiş olması, İradın; faiz, kar payı, kira veya benzeri şekilde elde edilmiş bulunması gerektiği görülmektedir.

Menkul Sermaye İradı Sayılan Unsurlar. Her Nevi Hisse Senetlerinin Kar Payları, İştirak Hisselerinden Doğan Kazançlar, Kurumların İdare Meclisi Başkan Ve Üyelerine Verilen Kar Payları, Dar mükellef kurumların İndirim ve İstisnalar Düşülmeden Önceki Kurum Kazancından , Hesaplanan Kurumlar Vergisi Düşüldükten Sonra Kalan Kısmı, Her Nevi Tahvil Ve Hazine Bonosu Faizleri İle Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı İdaresi Ve Özelleştirme İdaresince Çıkarılan Menkul Kıymetlerden Sağlanan Gelirler (Kur artışları hariç), Alacak Faizleri, Mevduat ve Borsa Para Piyasası Faizleri, Hisse Senetleri Ve Tahvillerin Vadesi Gelmemiş Kuponlarının Satışından Elde Edilen Bedeller, İştirak Hisselerinin Sahibi Adına Henüz Tahakkuk Etmemiş Kar Paylarının Devir Ve Temliki Karşılığında Alınan Para Ve Ayınlar

Menkul Sermaye İradı Sayılan Unsurlar. Her Çeşit Senetlerin İskonto Edilmesi Karşılığında Alınan İskonto Bedelleri, Faizsiz Olarak Kredi Verenlere Ödenen Kar Payları İle Kar Ve Zarar Ortaklığı Belgesi Karşılığı Ödenen Kar Payları Ve Özel Finans Kurumlarınca Kar Ve Zarara Katılma Hesabı Karşılığında Ödenen Kar Payları, Repo Kazançları, Tüzel Kişiliği Haiz Emekli Sandıkları, Yardım Sandıkları ile Emeklilik ve Sigorta Şirketleri Tarafından Yapılan Ödemeler,

Menkul Sermaye İradı Sayılmayan Haller Menkul Kıymetin Kuponlu Veya Kuponsuz Olarak Satılması , (Ancak menkul kıymet vadesi gelmiş kuponu ile satılıyorsa; kupon bedeli satışı yapanın elde ettiği menkul sermaye iradı sayılarak vergilenecektir. Sadece vadesi gelmemiş kupon satılırsa…..MSİ sayılır. Vadesi gelmemiş kupon + Menk.Kıy. Birlikte satılırsa….Değer Artışı Kazancı Vadesi gelmiş kupon + Menk.Kıy. Birlikte satılırsa… Kupon bedeli MSİ, MK bedeli ise Değer artışı kazancı olur.) İştirak Hisselerinin Devir Ve Temliki (Ancak devir ve temlikte; iştirak hissesinin tahakkuk etmiş kar payı da mevcutsa, bu kar payı msi sayılacaktır.) Menkul Kıymetler İle İştirak Hisselerinin Tamamen Veya Kısmen İtfa Olunması Karşılığında Alınan Paralarla İtfa Dolayısıyla Verilen İkramiyeler

SAFİ İRADIN TESPİTİNDE İndirilecek Giderler Depo Etme Ve Sigorta Ücretleri Gibi Menkul Kıymetlerin Muhafazası İçin Yapılan Giderler Temettü Hisseleri İle Faizlerin Tahsil Giderleri Menkul Kıymetler Ve Bunların İratları İçin Ödenen Her Türlü Vergi, Resim Ve Harçlar (Gelir vergisi hariç) ** Mükelleflerin menkul kıymetlerin iktisabı dolayısıyla aldıkları kredilerin faizleri ise, menkul sermaye iradından indirilememektedir.

Menkul Sermaye İratlarında Elde Etme Genel olarak, kar payları dahil menkul sermaye iratlarında "elde etme", gelirin “hukuki” ve “ekonomik tasarruf” etme imkanının doğmuş olmasına bağlanmıştır. "Hukuki tasarruf”; gelir sahibinin gelir üzerinde talepte bulunma hakkını, “ekonomik tasarruf” ise ödemeyi yapacak olan tarafın, geliri, sahibinin emrine amade kılmasını ifade eder. Buna göre, bir gelir hukuken talep edilebilir hale geldiği halde, ödemeyi yapacak olanın yükümlülüklerini yerine getirmemek suretiyle gelirin fiilen sahibinin emrine amade kılınmaması halinde, gelir elde edilmiş kabul edilmeyecektir.

İÇİN YILLIK BEYANNAME VERİLMEYECEK VE VERİLEN YILLIK BEYANNAMEYE Tutarı Ne Olursa Olsun Yıllık Beyana Tabi Olmayan Menkul Sermaye İratları GVK Geç.55.maddesi uyarınca; GVK 75/7 …Mevduat faizleri GVK 75/12 …Faizsiz olarak kredi verenlere ödenen kar payı, kar zarar ortaklığı belgesi sahiplerine ödenen kar payları, özel finans kurumlarınca kar zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kar payları, GVK 75/14 …Repo Gelirleri, Menkul kıymetler yatırım fonlarının katılma belgelerine ödenen kar payları. Dar mükellef gerçek kişilerin tevkif suretiyle vergilendirilmiş menkul sermaye iratları, (GVK 86) Kurumların karlarının sermayeye eklenmesi nedeniyle gerçek kişilerce elde edilen kar payları (243 sn gt) GVK 75/15 de yazılı şahıs sigorta poliçeleri dolayısıyla elde edilen menkul sermaye iratları. (7.10.2001 sonrası aktedilen poliçeler nedeniyle) İÇİN YILLIK BEYANNAME VERİLMEYECEK VE VERİLEN YILLIK BEYANNAMEYE DAHİL EDİLMEYECEKTİR.

Belli Tutarı Aşması Durumunda Beyan Edilmesi Gereken MSİ ları GVK 86.maddesi uyarınca tam mükelleflerce elde edilen ve Tevkifat ve istisna uygulamasına konu olmayan ve tutarı 2005=800, 2006=875 ytl yi aşan menkul sermaye iratları yıllık beyanname ile beyan edilecektir. Bunlar; Adi Komandit şirketlerden kar payı alan KOMANDİTERLER’in kar payı. Her nevi alacak faizleri (İndirim oranı uygulaması olan yıllarda indirim oranı uygulandıktan sonra kalan tutarın belli tutarı aşması durumunda)(75/6) Hisse senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemiş kuponlarının satışından elde edilen msi,(75/8) İştirak hisselerinin sahi adına henüz tahakkuk etmemiş kar paylarının devir ve temlik karşılığında elde edilen msi,(75/9) Her çeşit senetlerin iskonto edilmesi karşılığında elde edilen iskonto bedelleri, (75/10) Off-Shore hesaplarından elde edilen faizler (TL hesaplarda indirim oranı var) Yurtdışından elde edilen diğer menkul sermaye iratları

İndirim Oranına Tabi Menkul Sermaye İratları 01.01.2006 tarihinden itibaren 5281 sayılı Kanun ile yürürlükten kaldırılmıştır. 31.12.2005 tarihine kadar ; Gelir Vergisi Kanunu’nun 75’inci maddesinin (5), (6), (7),(12),(14) numaralı bentlerinde sayılan menkul sermaye iratları (GVK Geç.55.madde uyarınca; 7,12,14 numaralı bentlerindekiler her halükarda beyan edilmeyeceğinden) indirim oranı uygulamasına tabidir. Döviz cinsinden veya dövize, altına veya bir başka bir değere endeksli olarak ihraç edilenlerde indirim oranı uygulaması bulunmamaktadır. GVK.Geç.59’uncu maddesi uyarınca da; GVK 75/5 nolu bentte zikredilen Devlet Tahvil faizlerinin 26.07.2001 tarihinden sonra ihraç edilenlerinin TL cinsinden olanlarında ; öncelikle İndirim Oranı uygulanacak ve kalan tutardan ayrıca madde uyarınca yıllar itibariyle belirlenen (2005 yılı için; 174.033,88.-YTL) tutarı gelir vergisinden istisnadır.

Kar Paylarının Vergilendirilmesi GVK 94/6-b-i ve ii bendleri uyarınca, tam mükellef kurumlar tarafından Tam ve dar mükellef gerçek kişilere, Gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara, Gelir vergisinden muaf tam ve dar mükellef gerçek kişilere DAĞITILAN KAR PAYLARI ÜZERİNDEN, % 10 Gelir Vergisi stopajı yapılacaktır. Dağıtılan Kar Payının İstisna kazanç olup olmadığının bir önemi kalmamıştır. (4842 sayılı Kanun sonrasında) * 01.01.2003 tarihinden sonra istisna veya istisna olmayan kaynaklı kurum karlarından kar payı elde eden gerçek kişiler, yarısını istisna olarak (GVK 22) Dikkate alacaklar, kalan tutarını beyan edip üzerinden gelir vergisi hesaplayacaklardır. Önceden kesilen tevkifatın tamamını ise hesaplanan gelir vergisinden mahsup edeceklerdir.

Kar Paylarının Vergilendirilmesi GVK GEÇ.62.MD.UYARINCA; 31.12.1998 veya daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde edilen kurum kazançlarından kar payı elde elden gerçek kişiler bu geliri için her halükarda gelir vergisi beyannamesi vermeyecektir. 01.01.1999 ila 31.12.2002 tarihleri arasında sona eren hesap dönemlerinde elde edilen ve kurumlar vergisinden istisna olan kazançlardan kar payı alan gerçek kişiler; kar payının 1/9 unu ekleyip yarısını vergiye tabi tutacaklardır. Yıllık beyannamede ise, beyannameye intikal ettirilen gelirin 1/5 i hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecektir. * 01.01.2003 tarihinden sonra istisna veya istisna olmayan kaynaklı kurum karlarından kar payı elde eden gerçek kişiler, yarısını istisna olarak (GVK 22) Dikkate alacaklar, kalan tutarını beyan edip üzerinden gelir vergisi hesaplayacaklardır. Önceden kesilen tevkifatın tamamını ise hesaplanan gelir vergisinden mahsup edeceklerdir.