İŞLETME KAVRAMI 1. HAFTA

İŞLETME EKONOMİSİ İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR 1. Gereksinme ve İstekler : Ekonomik yaşamın ve ekonomik didinmelerin çıkış noktasını insan gereksinmeleri ve istekleri oluşturur. Bunların bir bölümü kişilerin yaşamlarını sürdürebilmeleri için gereklidir ve kesinlikle karşılanmalıdır. ( beslenme, barınma, uyuma vb. ) Temel gereksinimlerin yanında, kişilerin mutluluğunu, yaşama bağlılığını ve yaşam bilincini geliştiren gereksinme ve istekler vardır. (Ait olma, sevgi,saygı, kendini gerçekleştirme gibi. )

GEREKSİNME VE İSTEKLERİN KARŞILANMASI VE EKONOMİK SİSTEMLER Ulusal kaynakların nasıl değerlendirileceğinin kararlaştırılmasında, herhangi bir ülke halkının ekonomik yapıya ilişkin temel soruları yanıtlaması gerekir. Bu sorular: 1.Hangi Mallar Üretilecektir ? Bunların ne kadarı kapital malları, ne kadarı tüketim mallarıdır ? Hangi malların üretileceğini kimler belirleyecektir? 2.Bu Mallar Nasıl Üretilecektir? Bu malları üretmek için gereken kaynaklar nasıl örgütlenecektir ? 3.Üretilen Mal ve Hizmetleri Kimler Kullanacaktır ? Bunların dağılımı nasıl yapılacaktır ? Kimler hangi fiyata satın alacaktır.

ÜRETİM VE ÜRETİM ÖGELERİ Gereksinme ve istekleri karşılamak için gerekli olan mal ve hizmetleri elde etme amacıyla girişilen çabalar EKONOMİK DİDİNMELER adını alır. Mal ve hizmetlerin gereksinme ve istekleri karşılama özelliğine YARAR denir. Gereksinmeleri giderme derecesine göre farklı değerlerde olur. İnsan istek ve gereksinmelerini karşılayacak yararlı mal ve hizmetleri ortaya koymak ÜRETİM ‘ dir

ÜRETİM ÖGELERİ EMEK TEKNOLOJİ KAPİTAL DOĞA

ÜRETİM ÖGELERİ A- EMEK Herhangi bir işte çalışmaya uygun olan tüm erkek ve kadınlar bir ülkenin emek gücünü oluştururlar. Bir işletmede emek , tüm üretim ögelerini harekete geçirici ve eşgüdümleyici bir özellik taşır. Emek gücü, . dayanır. kafa gücüne kas gücüne

B- DOĞA ( TOPRAK) Tüm doğal varlıklar temel bir üretim kaynağı olarak ele alınır. Toprak, çiftçilerin kullandıkları tarla, kentsel fabrika alanlarını ve kırsal alanları kapsar. Denizler, doğal bir kaynaktır. Üretimde kullanılan demir cevheri, petrol, kömür gibi hammaddelerde doğanın ürünleridir. Tarım, ormancılık, balıkçılık da doğrudan doğruya doğaya bağlıdır.

C- KAPİTAL Mal ve hizmet üretimini destekleyen servet, kapital adını alır. Kapital çeşitli biçimlerde olabilir: Bir işletmenin makinaları, araç ve gereçleri nakit para, üretim malları, çeşitli hak ve ayrıcalıklar

D-TEKNOLOJİ Teknoloji, insanın çalışmasını geliştirmek ve üretim yeteneğini arttırmak için bilginin üretilmesi ve uygulanmasıdır. Teknoloji, malların daha etken yollarla üretilmesini sağlar. İş özelliklerini değiştirip, yalınlaştırır. İşin çoğunluğunun makinalar tarafından yapılması ,daha az iş gücünün çalıştırılması ve niteliksiz işçiliğin daha az kullanılması sonucunu doğurur.

İŞLETME KAVRAMININ İÇERİĞİ Üretim ögeleri olan emek, kapital, doğa ve tekniği sistemli ve amaca yönelik olarak planlı, ve uyumlu bir biçimde bir araya getirip, ekonomik mal ya da hizmet üretmek üzere işleyen ya da işletilen birim işletmedir. Girişim, başkalarının gereksinmelerini sürekli olarak karşılamak üzere, pazarı olan ve pazarda fiyatı oluşan ekonomik mal ve hizmetleri ortaya koymak ve sahibine kâr sağlama amacını güden işletmedir. Her girişim bir işletme olurken her işletme bir girişim olarak nitelenemez.

4. MAL VE HİZMET ÜRETİMİ İnsan gereksinmelerini ve isteklerini gidermeye yarayan somut araçlara mal denir. İkiye ayrılır. a- Ekonomik Olmayan Mallar: Elde etmek için hiçbir çaba gerektirmeyen ve doğada hazır bulunan mallardır. Örneğin soluduğumuz hava, gün ışığı, yağmur suyu b- Ekonomik Mallar: Elde olunması için emek harcanan mallardır. İşletme birimlerinin tüm ürünleri bu anlamda mal kavramına girer. Örneğin: ekmek, buzdolabı uçak, bilgisayar, konserve, kitap vb.

Ekonomik mallar gereksinmeleri giderme özellikleri yönünden üçe ayrılır. 1. Tüketim malları : gereksinmeleri doğrudan gideren malardır. Son tüketicilerin kişisel veya aile gereksinmelerini karşılar. Ekmek, radyo, çamaşır makinası, bu sınıfa girer. 2. Ara mallar: Gereksinmeleri dolaylı olarak gideren mal çeşitleridir. Örneğin ağacın işlenerek mobilyaya dönüştürülmesi 3.Üretim Malları: Başka bir malın üretilmesi için gerekli olan mallardır. Örneğin; işletme binası,işletme donanımı, makinalar, hammaddeler

Ekonomik mallarda bir başka sınıflandırma ölçütü , bu malların dayanıklılığı ya da kullanım sürelerine göredir. İkiye ayrılır: 1. Dayanıksız Mallar: Bir kez kullanım sonucu tüketilip yok edilen mallardır. Gıda maddeleri bu gruba girer. Ekmek Muz Çay Elma Pasta 2. Dayanıklı mallar: Bir kullanım sonucu değil de uzun süreli kullanımla yavaş yavaş tüketilen mallardır. Çanta Kalem Televizyon

HİZMET ÜRETİMİ İnsan gereksinmelerini karşılayan, ancak somut olmayan araçlara hizmet adı verilir. Örneğin; Otel İşletmeciliği Otobüs İşletmeciliği, Muhasebeci, Avukat, Doktor. Öğretmen, Berber.

5. TÜKETİM VE TÜKETİCİ İnsan gereksinmelerini isteklerini karşılamak amacıyla üretilen mal ve hizmetlerin kullanımı Tüketim adını alır. Tüketim eylemini gerçekleştiren bireylere ya da örgütlere Tüketici adı verilir. Son Tüketici, kişisel ya da aile gereksinmeleri nedeniyle bir mal ya da hizmeti satın alan birey ya da kuruluştur. Endüstriyel Tüketici, üretim yeniden satma ya da işletme kurma amacıyla satın almada bulunan bireyler ya da örgütlerdir. Ekonomilerde bireylerin yeri kendini iki yönde gösterir.Tüketicilik ve Üreticilik 1. Öncelikle her birey tüketicidir. 2. Tüketici bireyin ikinci yönü üreticiliktir.

İSTEM ( TALEP ) Belirli bir zamanda değişik fiyatlarla belirli bir maldan kişilerin satın alma isteği ve gücüdür. Bir mala olan istemden söz edebilmek için şu koşullar gereklidir. 1. Mala karşı duyulan gereksinme ya da istek 2. Malın karşılığını ödeme isteği 3. Karşılığı ödeyebilecek gelir düzeyi

GİRİŞİMCİ Girişimci, kişilerin gereksinme ve isteklerini karşılayacak mal ve hizmet üretiminde bulunmak üzere , üretim araçlarını sağlayarak bir araya getirilmesi olanağı yaratan, kâr elde etme amacı güden ve tüm riskleri yüklenen kişidir. Girişimcinin temel özellikleri: 1. Üretim araçlarını sağlayıp üretime yöneltme 2. Ortaya çıkabilecek riskleri üstlenme

GİRİŞİMCİNİN İŞLEVLERİ a- Yeni ürünler meydana getirmek ya da bilinen ürünlerin niteliklerini değiştirmek b- Yeni üretim yöntemleri geliştirip, uygulamak. c- Endüstride yeni ve gelişmiş örgütlenmelere gitmek d- Pazarlara açılmak e- Yeni girdi kaynakları bulmak f- Yönetim ve çalışanlar arasındaki ilişkileri kurmak g- İşletme ile kamu ve devlet arasındaki ilişkileri geliştirmek

Yönetici, kârı ve riski başkalarının olmak üzere mal ya da hizmet üretmek için üretim ögelerini sağlayan ve bunları beli bir gereksinmeyi karşılama amacına yönelten kişidir. Başkaları için ücret karşılığında yöneticilik görevlerini üstlenmeleri ise profesyonel yöneticilik olarak adlandırılır. İyi bir yönetici: Çalışanları yakından tanımalı Zamanında ve doğru karar verebilmeli Davranışları ve kişiliği ile örnek olmalı Sorumluluk sahibi olmalı Hataları hoş görmeli ve demokratik olmalı Sabırlı kararlı ve azimli olmalı Küme çalışmasını özendirmeli Katılımcı ve eğitici almalıdır.