PATENT ÜZER İ NDE HAK TES İ S İ PATENT İ N HÜKÜMSÜZLÜ Ğ Ü PATENTE TECAVÜZ HALLER İ Ay ş e Gül ULUÇAY Mühendis

2 Patent Üzerinde Hak Tesisi (Madde 86) Patent ba ş vurusu veya patent ba ş kasına devir edilebilir, miras yoluyla intikal edebilir, kullanma hakkı lisans konusu olabilir. Patent ba ş vurusu veya patent rehin edilebilir. Rehin hakkı bakımından Medeni Kanun'un rehin hakkına ili ş kin hükümleri uygulanır.

3 Sözle ş meye Dayalı Lisans (Madde 88) Patent ba ş vurusunun veya patentin kullanma hakkı, milli sınırların bütünü içinde veya bir kısmında geçerli olacak ş ekilde, lisans sözle ş mesine konu olabilir. Lisans, inhisari lisans veya inhisari olmayan lisans ş eklinde verilebilir. Aksi sözle ş mede kararla ş tırılmamı ş sa, lisans inhisari de ğ ildir. Lisans veren patent konusu bulu ş u kendi kullanabilece ğ i gibi, üçüncü ki ş ilere aynı bulu ş a ili ş kin ba ş ka lisanslar da verebilir. İ nhisari lisans söz konusu oldu ğ u zaman, lisans veren ba ş kasına lisans veremez ve hakkını açıkça saklı tutmadıkça, kendisi de patent konusu bulu ş u kullanamaz. Aksi sözle ş mede kararla ş tırılmamı ş sa, sözle ş meye dayalı lisans sahipleri, lisanstan do ğ an haklarını üçüncü ki ş ilere devir edemez veya alt lisans veremez.

4 Kullanma Zorunlulu ğ u (Madde 96) Patent sahibi veya yetkili kıldı ğ ı ki ş i, patentle korunan bulu ş u kullanmak zorundadır. Kullanma zorunlulu ğ u patentin verildi ğ ine ili ş kin ilanın ilgili bültende yayınlandı ğ ı tarihten itibaren üç yıl içinde gerçekle ş tirilir. Kullanmanın de ğ erlendirilmesinde pazar ş artları göz önünde tutulur.

5 Kullanımın İ spatı ve Kabulu (Madde 97-98) Patent sahibi veya yetkili kıldı ğ ı ki ş i, Enstitü nezdinde bulu ş u kullanmakta oldu ğ unu resmi bir belge ile kanıtlar. Resmi nitelikli patent kullanım belgesi, ticaret veya sanayi odaları, konu ile ilgili di ğ er meslek kurulu ş ları tarafından düzenlenir. İ thalat durumunda, ithalat belgesi kullanım belgesi yerine geçer. Kullanım belgesi, bulu ş un kullanıldı ğ ı sınai i ş letmedeki üretimin incelenmesi sonucunda verilir. Belge, patent konusu bulu ş un satı ş a sunuldu ğ unu veya uygulandı ğ ını teyid eder. Belge, ilgili merci tarafından buna ili ş kin ba ş vurunun yapıldı ğ ı tarihten itibaren üç ay içinde düzenlenir. Belgede, patentle korunan bulu ş un fiilen kullanılmakta oldu ğ u konusundaki bilgiler bulunur. Kullanım belgesi Patent Sicili'ne kayıt edilir. Patent konusu bulu ş un kullanılmakta oldu ğ u belgelendi ğ i takdirde, aksi dava yoluyla ispat edilmedikçe, patent konusu bulu ş un kullanıldı ğ ı kabul edilir.

6 Lisans Verme Teklifi (Madde 94 ) Patent sahibi patent konusu bulu ş u kullanmıyorsa, Enstitü'ye yapaca ğ ı yazılı bir talep ile, patent konusu bulu ş u kullanmak isteyen herkese lisans verece ğ ini bildirebilir. Enstitü, lisans verme tekliflerini Patent Sicili'ne kayıt ederek ilan eder. Lisans verme teklifleri halkın incelemesine açıktır. Lisans, Patent Sicili'ne inhisari lisans olarak kayıt edilmi ş se, patent sahibi, ba ş kalarına ayrıca lisans verme teklifi yapamaz. Lisans verme teklifi üzerine, lisans alan olarak bulu ş u kullanmaya yetkili olan herkes, inhisari olmayan lisans sahibi sayılır ve bu madde hükmüne göre verilen lisans, hukuken sözle ş meye dayalı lisans olarak kabul edilir. Lisans verme teklifi yapıldıktan sonra, inhisari lisansın Patent Sicili'ne kayıt talebine, lisans verme teklifi geri alınmadı ğ ı veya geri alındı ğ ı kabul edilmedi ğ i takdirde, izin verilemez.

7 Patentin Hükümsüzlü ğ ü (Madde 129) Patentin hükümsüzlü ğ üne Mahkeme karar verir. * 5-10 uncu maddelerde belirtilen patent verilebilirlik ş artlarını ta ş ımadı ğ ı, *Bulu ş konusunun yeterince ve tam olarak açıklanmadı ğ ı, *Ba ş vurunun ilk halinin kapsamını a ş tı ğ ı, *Patent sahibinin gerçek hak sahibi olmadı ğ ı (sadece gerçek hak sahibi tarafından iddia edilebilir).

8 Patentin Hükümsüzlü ğ ü Kısmi hükümsüzlü ğ e karar verilebilir. ( İ stemin kısmi hükümsüzlü ğ ü olmaz.) Hükümsüzlük talebi, patentin koruma süresinin devamınca veya hakkın sona ermesini izleyen be ş yıl içinde yapılabilir. Hükümsüzlük halinde, patente sa ğ lanan koruma ba ş ından beri hiç do ğ mamı ş sayılır. Ancak bu durum, hükümsüzlük kararından önce tecavüz konusunda verilmi ş ve kesinle ş mi ş kararlar ile yapılmı ş ve uygulanmı ş sözle ş meleri etkilemez. Patent sahibin kötü niyeti halinde, bu durumlarda tazminat hakkı saklıdır. Hükümsüzlük kararının tebli ğ inden itibaren 3 ay içinde buna ek olarak verilen patentler için ba ğ ımsız patente dönü ş türme talebi yapılmazsa, hükümsüzlük kararı ek patentlere de uygulanır.

9 Patent Hakkının Sona Ermesi (Madde 133) Patent Hakkı; *Koruma süresinin dolması *Patent sahibinin patent hakkından vazgeçmesi *Yıllık ücretlerin süresinde ödenmemesi durumunda sona erer. Hakkın sona ermesinin hükümsüzlükten farkı, sona erme sebebinin gerçekle ş mi ş oldu ğ u andan itibaren hakkın bitmesidir, geçmi ş e dönük de ğ ildir. Yıllık ücretin süresinde ödenmemesi nedeniyle hak sona ermi ş se, mücbir sebep talebi yapılmak suretiyle, patent/ba ş vuru yeniden geçerlik kazanabilir.

10 Patentten Do ğ an Hakka Tecavüz Sayılan Fiiller (Madde 136) Tecavüz Durumları: *Patent sahibinin izni olmaksızın bulu ş konusu ürünü kısmen veya tamamen üretmek suretiyle taklit etmek, *Bu ürünleri bu ş ekilde meydana getirildi ğ ini bildi ğ i veya bilmesi gerekti ğ i halde satmak, da ğ ıtmak, bir ba ş ka ş ekilde ticaret alanına çıkartmak, ithal etmek, ticari amaçla elde bulundurmak, uygulamaya koymak suretiyle kullanmak, *Patent sahibinin izni olmaksızın bulu ş konusu usulü kullanmak veya bu usulle do ğ rudan do ğ ruya ede edilen ürünleri satmak, da ğ ıtmak, bir ba ş ka ş ekilde ticaret alanına çıkartmak, ithal etmek, uygulamaya koymak suretiyle kullanmak, *Sözle ş meye dayalı lisans veya zorunlu lisans yoluyla verilmi ş hakları izinsiz geni ş letmek veya bu hakları üçüncü ki ş ilere devretmek, *Tüm bu fiillere i ş tirak veya yardım veya bunları te ş vik etmek ve kolayla ş tırmak, *Kendisinde bulunan ve haksız olarak üretilen veya ticaret alanına çıkarılan e ş yanın nereden alındı ğ ını veya nasıl sa ğ landı ğ ını bildirmekten kaçınmak.

11 Hakkı tecavüze u ğ rayan patent sahibi, mahkemeden özellikle a ş a ğ ıdaki taleplerde bulunabilir: a- Patentten do ğ an haklara tecavüz fiillerinin durdurulması talebi; b- Tecavüzün giderilmesi ve maddi ve manevi zararın tazmini talebi; c- Patentten do ğ an haklara tecavüz suretiyle üretilen veya ithal edilen ürünlere, bunların üretiminde do ğ rudan do ğ ruya kullanılan araçlara ve patente ba ğ lı bir usulün kullanımını sa ğ layan araçlara el konulması talebi; d- Mümkün oldu ğ u takdirde bu fıkranın üçüncü bendi uyarınca el konulan ürün ve araçlar üzerinde kendisine mülkiyet hakkının tanınması talebi; Bu durumda, söz konusu ürünlerin de ğ eri, tazminat miktarından dü ş ülür. Bu de ğ er, kabul edilen tazminatı a ş tı ğ ı zaman, patent sahibinin fazlayı kar ş ı tarafa ödemesi gerekir. e- Patentten do ğ an haklara tecavüzün devamını önlemek üzere tedbirlerin alınması, özellikle bu maddenin üçüncü bendine göre el konulan ürünlerin ve araçların ş ekillerinin de ğ i ş tirilmesi veya patentten do ğ an haklara tecavüzün önlenmesi için, kaçınılmaz ise, imhası talebi; f- Patentten do ğ an haklara tecavüz eden ki ş i aleyhine verilen mahkeme kararının, masrafları tecavüz eden tarafından kar ş ılanarak, ilgililere tebli ğ edilmesi ve kamuya ilan yoluyla duyurulması talebi. Patent ba ş vurusu sahibi de tecavüz davası açabilir ancak Mahkeme, patent verilmesi i ş lemleri tamamlanmadan nihai kararını vermez.

TEŞEKKÜRLER