KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ 2015

OBEZİTE ve BESLENME

KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ 3

2008 Obezite:400 milyon Fazla Kilolu: 1.6 milyar 2015’de beklenen KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ 2008 Obezite:400 milyon Fazla Kilolu: 1.6 milyar 2015’de beklenen Obezite:700 milyon Fazla Kilolu: 2.3 milyar 4

Obezite ile ilgili sağlık harcamaları KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Obezite, sağlık harcamalarını olumsuz yönde etkileyen global bir problemdir Obezite ile ilgili sağlık harcamaları Gelişmiş Ülkelerde tüm sağlık harcamalarının %2-7*’sini oluşturmaktadır. Avrupa’da; Doğrudan harcamaların % 6’sı Dolaylı harcamaların % 12’si *WorldHealthOrganization. Obesity: PreventingandmanagingtheGlobal epidemic. TechnicalReportSeriesNo: 894, WHO, Geneva, 2000. 5

KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ 6

UNUTULMAMALIDIR! Obezite tekrar ortaya çıkma potansiyeline sahip ve KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ UNUTULMAMALIDIR! Obezite tekrar ortaya çıkma potansiyeline sahip ve uzun süreli bir tedaviye ihtiyaç duyan kronik bir durumdur. 7

Tıbbi Beslenme Tedavisinin Amaçları Nelerdir? KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Tıbbi Beslenme Tedavisinin Amaçları Nelerdir? 8

Vücut ağırlığını arzu edilen düzeye indirmek. KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Vücut ağırlığını arzu edilen düzeye indirmek. (Bu düzey, kişinin olması gereken ideal ağırlığı veya ideal ağırlığının üzerinde bir ağırlık olabilir.) 2. Kişinin bütün gereksinimlerini yeterli, dengeli ve sağlıklı bir şekilde karşılamak (Zayıflama diyeti yeterli ve dengeli beslenme ilkeleri ile uyumlu olmalı.) 9

KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ 3. Kişiye yanlış beslenme alışkanlıkları yerine, doğru beslenme alışkanlıklarını kazandırmak 4. Vücut ağırlığı arzu edilen düzeye geldiğinde tekrar kilo alımını engellemek ve sürekli bu düzeyde tutmaktır. 10

KİLO KAYBETMENİN EN ÖNEMLİ KURALI!!!! KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ KİLO KAYBETMENİN EN ÖNEMLİ KURALI!!!! 11

! Bireyin bazal metabolizmasının altında enerji de verilmemelidir. KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Enerji: Kişiye harcadığından daha az enerji vermek, ! Bireyin bazal metabolizmasının altında enerji de verilmemelidir. Böylece bireyin yavaş yavaş (haftada 0.5~1kg) zayıflaması sağlanarak sağlık açısından oluşabilecek riskler ortadan kaldırılmış olur. 12

Günde 4 porsiyon meyve yiyiniz. KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Vitamin ve Mineraller: Çok düşük enerjili olmayan dengeli beslenme programlarında vitamin ve mineral yetersizlikleri görülmez. Günde 4 porsiyon meyve yiyiniz. 13

çok çiğnemeyi gerektirdiğinden yemek yeme için gerekli zamanı uzatır, KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Posa (Lif): Posalı besinler; çok çiğnemeyi gerektirdiğinden yemek yeme için gerekli zamanı uzatır, Midedeki sindirimi ve mide boşalma hızını yavaşlatarak tokluk hissini uzatır, dışkı hacmini çoğaltarak barsak hareketlerini ve bağırsaktan geçiş hızını artırır. Böylece posa, bireyin ağırlık kaybetmesinde çok etkili olur. 14

Alınan posa miktarını arttırmak için; KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Alınan posa miktarını arttırmak için; • Meyve sebze tüketimini arttırın. • Haftada 2-3 defa kurubaklagil tüketin. • Beyaz ekmek yerine; kepekli, çavdarlı vb. tam buğday unu ekmekler tüketin. • Söğüş-salata (yağsız) tüketiminizi arttırın. 15

Diyet, vücuttaki metabolizma artıklarının KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Sıvı: Diyet, vücuttaki metabolizma artıklarının atılabilmesi için yeterli miktarda sıvı sağlamalıdır. Yemek öncesi ve yemekle beraber alınan sıvılar mide dolgunluğunu ve dolayısıyla tokluk hissini artırır. Bunun yanında, kabızlığın oluşmamasında bol sıvı tüketimi önemlidir. Kabızlık bireyin kilo kaybetmesini olumsuz yönde etkilemektedir. 16

GÜNDE 6 ÖĞÜN! Öğün Düzeni: Sık aralıklarla beslenme, KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Öğün Düzeni: Sık aralıklarla beslenme, Gereğinden fazla yemeyi ve kaçamakları önler, Acıkmayı geciktirir ve bir sonraki öğünde besin alımını azaltır. GÜNDE 6 ÖĞÜN! 17

KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ 18

Kısa dönemli acele (şok) programlar UYGULANMAMALIDIR! KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ ÖNEMLİ! Beslenme programı; Bireyin ağız tadını bozmayacak şekilde, Sosyoekonomik durumuna uygun, Yaşam tarzına adapte edilmiş olarak, Esnek, beslenme alışkanlıklarını uzun dönemde değiştirecek şekilde sunulmalı, Kısa dönemli acele (şok) programlar UYGULANMAMALIDIR! 19

ZAYIFLAMA PROGRAMLARI KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ HATALI ZAYIFLAMA PROGRAMLARI NELERDİR? 20

1. Bireye özgü olmayan beslenme programları, – Dergi, gazete… KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ 1. Bireye özgü olmayan beslenme programları, – Dergi, gazete… 2. Kısa sürede hızlı kilo kaybını sağlayan çok düşük enerjili diyetler, – Beverly Hills Diyeti – Atkinson Diyeti – Lahana çorbası diyeti vs… 3. Tek tip besine dayalı diyetler, - aç karnına sirkeli su içmek vb. 21

4. Karbonhidratları ve proteinleri ayırma diyetleri, KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ 4. Karbonhidratları ve proteinleri ayırma diyetleri, 5. Akupunktur ile birlikte yapılan açlık diyetleri, 6. Vücuttan sadece su kaybına neden olan diüretik etki yapan ilaçlar, otlar, çaylar ve saunalar. (acı biber hapı, altın çilek hapı vb.) 22

Hatalı zayıflama programlarının hemen hemen hepsi KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Hatalı zayıflama programlarının hemen hemen hepsi düşük enerji içermektedir. Bu nedenle adı ne olursa olsun bu programlarla doğal olarak hızlı bir vücut ağırlığı kaybı oluşacaktır. Hızlı kilo vermek çok cazip olarak görülür. Ancak oldukça önemli sakıncalarının olduğu bilinmelidir. 23

Bu sakıncalar şu şekilde sıralanabilir: KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Bu sakıncalar şu şekilde sıralanabilir: 1- Hızlı verilen kilolar hızlı bir şekilde fazlasıyla geri alınır. 2- Hızlı verilen kiloların çoğu kas kütlesidir. Aslında yağ kütlesinin kaybı önemlidir ve esastır. 3- Vücudumuzun mutlaka alması gereken minimum bir enerji vardır. Bu enerjiyi almalıyız ki vücut çalışmamız aksamasın. Hızlı kilo kayıpları için bu enerjinin altında bir enerji almamız gerekir. Bu da metabolizmamızı olumsuz etkiler. 24

KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Önemli olan kilo kaybetmekten çok kaybedilen kiloların korunmasıdır. Ne kadar çok yiyerek kilo verirsek o kadar çok yiyerek kilolarımızı koruruz. Bu nedenle amaç her zaman ideal kiloya inmek olmamalıdır. Amaç mümkün olduğu kadar yüksek enerji alımı ile verebildiğimiz kadar kilo verip orada kilomuzu korumak olmalıdır. 25

KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Ebeveynlerden (anne-babadan) birinin obez olması durumunda çocuğun obez olma riski %80’dir* *80Hedley, A.A., Ogden, C.L., Johnson, C.L., Carroll, M.D., Curtin,L.R., & Flegal, K.M. (2004). Prevalence of overweight and obesity among U.S. children, adolescents, and adults, 1999–2002. Journal of the American Medical Association, 291(23), 2847–2851

KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ

YAŞAM ALANLARINDA PRATİK DEĞİŞİKLİKLER KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ YAŞAM ALANLARINDA PRATİK DEĞİŞİKLİKLER EV - TELEVİZYON YATAK ODALARINDA TELEVİZYON OLMAMALI..... YEMEK ALANLARINDA TELEVİZYON OLMAMALI..... TELEVİZYON GÖRÜŞ ALANININ DIŞINDA TUTULMALI..... EVDEKİ TELEVİZYON SAYISI AZALTILMALI..... 28

2 YAŞINDAN KÜÇÜK ÇOCUKLAR TELEVİZYON SEYRETMEMELİ.... KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ 2 YAŞINDAN KÜÇÜK ÇOCUKLAR TELEVİZYON SEYRETMEMELİ.... 2 YAŞINDAN BÜYÜK ÇOCUKLAR İÇİN EN FAZLA 60 DAKİKALIK EĞİTİCİ PROGRAMLAR TERCİH EDİLMELİ.... PROGRAMLAR İÇERİSİNE FİZİKSEL AKTİVİTE EKLENMELİ.... TELEVİZYON SEYRETME SAATLERİ, KİTAP OKUMA SAATLERİNE DÖNÜŞTÜRÜLMELİ.... 29

GI besinlerin kana karışma hızıdır. KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ GLİSEMİK İNDEKS NEDİR? GI besinlerin kana karışma hızıdır. Bazı besinler kana çok çabuk karışırken (beyaz ekmek, şeker vb.), bazı besinler kana yavaş yavaş karışırlar (süt, yoğurt, kuru kayısı gibi). Kana karışma hızı yavaş olan GI’i düşük besinler tercih edilmeli, tüketilmelidir!!!! 30

KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ DÜŞÜK GI ORTA GI YÜKSEK GI SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ Tam yağlı süt Yoğurt Ayran (tuzsuz, ev yapımı) Az yağlı süt Ayran (Hazır) Kefir Dondurma Meyveli yoğurt MEYVELER Elma Kayısı Kuru Kayısı Greyfurt Turunç Portakal Mandalina Kırmızı Erik Yeşil Erik Mürdüm Eriği Kivi Şeftali Nektarin Kiraz Vişne Yeni Dünya Çilek Ahududu Böğürtlen Frambuaz Armut Ayva Nar Kuru Erik Avokado Kavun Karpuz Muz Üzüm Kuru üzüm Ananas İncir Kuru incir Dut Hurma Meyve suyu (taze veya hazır) SEBZELER Taze fasulye Soya Fasulyesi Kabak Patlıcan Domates Yeşil yapraklı Sebzeler vb. Bezelye Taze Barbunya Patates Mısır Havuç Pancar TAHILLAR Çavdar ekmeği Arpa Buğday Bulgur Kepekli ekmek Makarna Kuskus Esmer pirinç Beyaz ekmek Mısır Gevreği Pirinç Mısır unu Çubuk kraker,cips vb. KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ 31

KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ 32

SÜT VE SÜT YERİNE GEÇEN BESİNLER Ortalama Ölçü Miktar (gr) KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ DEĞİŞİM LİSTELERİ SÜT VE SÜT YERİNE GEÇEN BESİNLER Ortalama Ölçü Miktar (gr) Süt 1 su bardağı 160 Yoğurt 1 su bardağı 160 Ayran 2 su bardağı 320 Cacık 2 kase 320 33

BİR KÖFTE BÜYÜKLÜĞÜ ET YERİNE GEÇEN BESİNLER Ortalama Ölçü Miktar (gr) KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ BİR KÖFTE BÜYÜKLÜĞÜ ET YERİNE GEÇEN BESİNLER Ortalama Ölçü Miktar (gr) Köfte 1 adet 30 Pirzola (kemiksiz) 1 adet 30 Tavuk eti (derisiz) 1 köfte kadar 30 Kuşbaşı 3-4 adet 30 Biftek 1 orta büyüklük 30 Balık (yağsız) 4-5 hamsi kadar 50 Kümes hayvanları 1 köfte kadar 30 (Tavuk, hindi vb.) Sosis 1/2 adet 30 34

BİR KÖFTE BÜYÜKLÜĞÜ ET YERİNE GEÇEN BESİNLER Ortalama Ölçü Miktar (gr) KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ BİR KÖFTE BÜYÜKLÜĞÜ ET YERİNE GEÇEN BESİNLER Ortalama Ölçü Miktar (gr) Salam 1 ince dilim 30 Diyet ton balığı 1/4 kutu (160) 40 Midye 1 adet 30 Yumurta 1 adet 50 Beyaz peynir 1 ince dilim 30 Kaşar peyniri 2/3 ince dilim 20 Lor peyniri 3-4 yemek kaşığı 30 Çökelek 3-4 yemek kaşığı 30 35

EKMEK VE BİR İNCE DİLİM EKMEK YERİNE GEÇEN YİYECEKLER KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ EKMEK VE BİR İNCE DİLİM EKMEK YERİNE GEÇEN YİYECEKLER Ortalama Ölçü Ekmek 1 ince dilim Hamburger ekmeği (küçük) ½ adet Kurubaklagiller 4 yemek kaşığı Galeta 2-3 adet Çorba 1 kase Pirinç pilavı 3 yemek kaşığı Bulgur pilavı 3 yemek kaşığı Kuskus 3 yemek kaşığı Makarna 3 yemek kaşığı Patates 1 küçük boy Kestane 2 orta boy 36

EKMEK VE BİR İNCE DİLİM EKMEK YERİNE GEÇEN YİYECEKLER KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ EKMEK VE BİR İNCE DİLİM EKMEK YERİNE GEÇEN YİYECEKLER Ortalama Ölçü Haşlanmış mısır 1 küçük boy Patlamış mısır 1 su bardağı Leblebi 1 çay bardağı Tuzlu bisküvi 2 adet Simit 1/3 adet Yufka 1/8 adet Kepekli diyet bisküvi 3 adet Yer elması 1 küçük boy Çubuk kraker ½ paket Badem kraker 32 adet 37

Ortalama Ölçü Miktar (g) Elma 1 küçük boy 100 Kayısı 3 adet 100 KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ MEYVE DEĞİŞİMİ  Ortalama Ölçü Miktar (g) Elma 1 küçük boy 100 Kayısı 3 adet 100 Muz 1 küçük boy 50 Taze–Kuru İncir 1 adet 80 Greyfurt ½ adet 125 Portakal 1 orta boy 100 Mandalina 1 büyük boy 100 Üzüm 15 iri tane 80 Hurma 2 adet 30 Ayva ¼ adet 80 38

1 TATLI KAŞIĞI YAĞ YERİNE GEÇEN BESİNLER Ortalama Ölçü Miktar (gr) KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ 1 TATLI KAŞIĞI YAĞ YERİNE GEÇEN BESİNLER  Ortalama Ölçü Miktar (gr) Ceviz 2 adet (-) Fındık, Fıstık 6 adet (-) Mayonez 1 tatlı kaşığı 5 Zeytin 5 adet 15 Kabuksuz kuru yemiş 1 yemek kaşığı 15 Krem peynir 1 tatlı kaşığı 15 39

Sütlaç 1 kase 1 süt, 1 ekmek, 1 meyve Aşure 1 kase 2 ekmek, 1 meyve KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ ÖLÇÜ BESİN GRUBU Sütlaç 1 kase 1 süt, 1 ekmek, 1 meyve Aşure 1 kase 2 ekmek, 1 meyve Yayla çorbası 1 kepçe 1/2 süt, 1 ekmek İçli köfte (haşlama) 1 adet 1 et, 1 ekmek Çiğ köfte 2 adet 1 et, 1 ekmek Mantı (yağsız) 6 yemek kaşığı 1 et, 2 ekmek Et-Tavuk şiş 7-8 parça 3 et Döner 1 porsiyon 3 et, 1 yağ Lahmacun 1 orta boy 2 ekmek, 1 et, 1 yağ Etli pide 1 adet 4 ekmek, 2 et, 1 yağ Peynirli pide 1 adet 4 ekmek, 2 et, 1 yağ Hamburger 1 adet 2 ekmek, 2 et, 1 yağ 40

Her gün her besin grubundan yeterli ve dengeli miktarlarda KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Her gün her besin grubundan yeterli ve dengeli miktarlarda tüketmeye dikkat ediniz!!! Düzenli egzersiz ve sağlıklı beslenme zayıflanın anahtarıdır!!!!!! 41

Obeziteden korunmak için düzenli egzersiz yapın!!!!!! KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Obeziteden korunmak için düzenli egzersiz yapın!!!!!!

Anthelme Brillat-Savarin 1826 YOU ARE WHAT YOU EAT!!!! «NE YİYİYORSAN O’SUN» Anthelme Brillat-Savarin 1826

KÜTAHYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ