ASİT_! BAZLAR_!

Ph ÖLÇEĞİ

pH ve pOH pH = –log[H+] pOH = –log[OH–] pH + pOH = 14 Saf su için; 25 C0 [H+]= [OH–]= 1.10–7 olduğundan pH = –log[1.10–7] pH = 7 pOH = –log[1.10–7] pOH = 7 bulunur.

Asit mi? Baz mı? Asit [H+] > [OH–] [H+] > 10–7 M [OH–] < 10–7 M pH < 7 pOH > 7 pH < pOH Baz [H+] < [OH–] [H+] < 10–7 M [OH–] > 10–7 M pH > 7 pOH < 7 pH > pOH

Aşağıda verilen çözeltilerin pH ve pOH değerlerini, derişimleri ile doğru bir şekilde eşleştiriniz. 1. pOH = 1 a. [H +]=1x10-4 M 2. pH = 2 b.[ H+]= 1x10-3 M 3. pOH = 13 c. [H+]= 1x10-1 M 4. pH = 4 d. [H +]=1x10-2 M 5. pH = 3 e.[OH-]= 1x10-1 M

pH [H+] [OH-] pOH

_!_ASİT_!_ Sulu çözeltilere H+ iyonu verebilen maddelerdir . Örneğin limon, erik ve elmanın yapısında asit bulunur.

ASİTLERİN ÖZELLİKLERİ 1. Suda çözündüklerinde iyon oluştururlar. Bu nedenle asitlerin sulu çözeltileri az ya da çok elektrik akımını iletir. 2.Tatları ekşidir. Limonun ekşiliği içindeki sitrik asitten, sirkenin ekşiliği içindeki asetik asitten ileri gelir. 3. Boya maddelerine etki ederler. Örneğin; turnusol boyasının rengini kırmızıya dönüştürürken, fenolftalein boyasını renksizleştirirler. .

4. Aktif metallerle tepkimeye girerek hidrojen gazı oluştururlar. Bu tepkimeyi alkali ve toprak alkali metallerin tümü ile Fe, Zn ve Al gibi soy olmayan metaller verir. Cu, Hg ve Ag gibi yarı soy metallere yapısında oksijen bulunmayan HCl, HBr gibi asitler etki etmez. Bu metallere HNO3 ve H2SO4 gibi kuvvetli asitler etki eder. Ancak bu tepkimelerde asitler asit olarak değil yükseltgen olarak etki eder. Yani bu tepkimelerde H2 gazı değil H2O oluşur. Au ve Pt gibi soy metallere asitlerin hiçbiri yalnız başına etki edemez. 5. Karbonat ve bikarbonatlarla tepkimeye girerek CO2 gazı oluştururlar. 6. Asit oksitlerin su ile tepkimeleriyle elde edilirler. SO3(g) + H2O(s) → H2SO4(suda)

7. .Bazlarla birleşerek tuz ve su oluştururlar . Bir asidin hidrojeni yerine metal veya amonyum iyonunun geçmesiyle oluşan bileşiğe tuz denir. Bir asit bazla birleştiğinde hem asit hem de baz özelliklerini kaybeder. Bu nedenle asitlerle bazlar arasındaki tepkimelere nötrleşme tepkimesi denir. HCl + NaOH ---------->NaCl + H2O Nötrleşme, gerçekte H+ ve OH– iyonlarının birleşerek H2O oluşturmaları olayıdır. Bu nedenle nötrleşmenin net iyon denklemi; H+(suda) + OH–(suda) → H2O(s) asit baz nötr şeklindedir. Asitler, yalnız bazlarla değil, bazik oksitlerlerle (metal oksitlerle) de tuzları oluşturur.

Bazı asitler ve bulundukları yerler FORMİK ASİT : Karıncada bulunan asittir. ASETİK ASİT : Sirkelerde bulunan asittir. MALİK ASİT: Elmada bulunur. LAKTİK ASİT : Yoğurtta bulunan asittir. SİTRİK ASİT : Limonda bulunur. TARTARİK ASİT: Üzümde bulunur. SÜLFÜRİK ASİT :Zaçyağında bulunur KARBONİK ASİT: Gazozda bulunur. HİDROKLORİK ASİT :Tuzruhunda bulunur NİTRİK ASİT : Kezzapta bulunur. SODYUM HİDROKSİT : Sud-kostik

Sulu çözeltilere OH– iyonu verebilen maddelerdir. _!_BAZ_!_ Sulu çözeltilere OH– iyonu verebilen maddelerdir. örneğin: Mide ilacı,sabun..

BAZLARIN ÖZELLİKLERİ 1. Suda iyon oluşturarak Çözeltileri elektrik akımını iletir. 2. Tatları acıdır. Sabun köpüğünün acılığı yapısındaki sodyum hidroksitten, karabiberin acılığı yapısındaki piperidin bazından ileri gelir. 3. Boya maddelerine etki ederler. Kırmızı turnusol mavi, renksiz fenolftaleini pembe yaparlar. 4. Amfoter metallerle (Zn, Al, Pb, Sn...) tepkimeye girerek hidrojen gazı oluştururlar.

7. Metal oksitlerin su ile tepkimesinden elde 5. Elle tutulduklarında kayganlık hissi verirler. Sabunun, yumurta akının ve deniz suyunun kayganlıkları yapılarındaki bazlardan kaynaklanır. 6. Asitleri nötrleştirirler. Yani asitlerle veya asit oksitlerle tuzları oluştururlar. 7. Metal oksitlerin su ile tepkimesinden elde edilirler.

KONJUGE ASİT BAZ ÇİFTİ Aynı numarayla gösterilen asit baz çiftine konjuge asit-baz çifti denir Asit-1   Baz-2    Asit-2   Baz-1 Baz-2 Asit-1    Asit-2   Baz-1

Örnek:

ARRHENİUS’UN ASİT-BAZ TANIMI Asitler sulu çözeltilerine hidrojen iyonu veren bileşik ASİT, OH- iyonu veren bileşik BAZ’dır. HCl asit ve HNO3 asit , NaOH baz gibi…

LEWİS’İN ASİT- BAZ TANIMI Asitler elektron alabilen bileşiklerdir. Bazlar elektron verebilen bileşiklerdir. F H B F :N H F H

LOWRY-BRONSTED’İN ASİT- BAZ TANIMI (konjuge) Bazlar H+ iyonu kabul eden bileşiklerdir. Asitler H iyonu verebilen bileşiklerdir. HCl + OH-    Cl- + H2O H2O + H2SO4    HSO4- + H3O+

Asit ve bazların isimlendirilmesi HI (aq) HCl (aq) H2SO4 HNO3 NaOH KOH Ba(OH)2 Mg(OH)2 Al(OH)3

ZAYIF ASİT ve BAZLAR (Ka ve Kb) Kuvvetli asitler ve bazlar suda % 100 iyonlaşırlar. Ancak zayıf asit ve bazlarda %100 iyonlaşma olmadığından bir denge söz konusudur. Zayıf HA asiti için; Zayıf bazlar için;

Zayıf asit-baz Kuvvetli asit-baz Suda %100 iyonlaşmaz Çift yönlü denge tepkimesi şeklinde iyonlaşır Elektriği iyi iletmez İyonlaşma sonucu oluşan H+ ve OH- ın derişimleri başlangıçtaki asit yada bazın derişimlerinden azdır. Çözeltilerine saf su eklendiğinde iyonlaşma yüzdeleri artar.Ka ve Kb değişmez Kuvvetli asit-baz Suda %100 iyonlaşır Tek yönlü tepkime şeklinde iyonlaşır. elektriği iyi iletirconductivity-5.html- İyonlaşma sonucu oluşanH+ veya OH‘ın derişimleri başlangıçtaki asit yada bazın derişimlerine eşittir. (bir değerli) Çözeltilerine saf su eklendiğinde yalnızca derişimleri azalır.

Beyin Fırtınası 0,1 M lık HA asitinin pH =3 tür. Buna göre, asitin Ka sı kaçtır?

NÖTÜRLEŞME Asit + Baz Tuz + H2O reaksiyonuna nötrleşme reaksiyonu denir. Herhangi bir asitle herhangi bir bazın tepkimeye girerek tuz oluşturması işlemine nötrleşme olayı denir. Genel nötürleşme denklemi H+ + OH– ---> H2O şeklindedir. Asitten gelen H+ iyonlarıyla bazdan gelen OH– iyonlarının birleşmesi olayı nötürleşmedir. Asitten gelen H+ iyonlarının mol sayısı ile, bazdan gelen OH– iyonlarının mol sayısı birbirine eşit ise ortam nötr olur. Yani pH = 7 olur. ..\kimya dosyası(animasyonlar)\asit baz\HClandNaOHtgV8.zip

PROBLEM 50 mL 0,1 M HNO3 çözeltisi ile 100 mL 0,1 M KOH çözeltisi karıştırıldığı zaman oluşan çözelti asidik midir bazik midir?.Çözeltiyi nötr hale getirmek için ne yapmak gerekir?

örnek 0,5 M 100 ml HNO3 çözeltisi ile 0.48 M 100ml KOH çözeltisi karıştırılıyor. Bu çözeltinin pH’ı kaçtır?

HİDROLİZ Zayıf Asit ve Baz tuzlarının sudaki çözeltilerine bakıldığında; Zayıf asit + kuvvetli baz  denklemi sonucu oluşan tuz suda çözündüğünde ortama OH- iyonu vermektedir. Örneğin; HCN + NaOH  NaCN + H2O denkleminde Çözeltide bulunan (zayıf asitten gelen anyon) CN- iyonu suda hidroliz olmaktadır. CN- + H2O  HCN + OH- Kb = [OH].[HCN] [CN]

2) Zayıf baz + Kuvvvetli asit Denklemi sonucu oluşan asidik tuz suda hidroliz olduğunda H+ (H3O+) iyonu vermektedir. Örneğin; NH3 + HCI  NH4CI oluşan tuz suya atıldığında; ( zayıf bazdan gelen katyon hidrolize uğrar) NH4+ + H2O  H3O+ +NH3 Ka = [H3O+].[NH3 ] [NH4+]

Örnek: 0,04 M NaCN çözeltisinin pH’ı kaç olur? (HCN için Ka: 4.10-10 )

TAMPON ÇÖZELTİLER . Zayıf bir asit ve bu asitin tuzunun karışımından oluşan çözeltiler tampon çözeltidir. Zayıf bir baz ve bu bazın tuzunun karışımından oluşan çözeltiler tampon çözeltidir . Kuvvetli bir baz ile zayıf bir asitin birleşmesiyle oluşan tuzlar bazik tuz özelliği gösterirler ve bu tuzların anyonu hidrolize uğrar .

Örnek: 0.2 M HCOOH ve 0.4 M HCOONa çözeltileri eşit hacimde karıştırılıyor. Buna göre karışımın Ph’ ı kaçtır? ( HCOOH için Ka: 2.10-4 )

TİTRASYON Titrasyon bir çözelti içinde miktarı bilinmeyen asit veya bazın miktarını bulmak için uygulanan bir yöntemdir. Bu yöntemde miktarı bilinmeyen asit veya bazı bulmak için derişimi belirli bir asit veya baz çözeltisi ve bir indikatör kullanılır. Bu işlemde miktarı bilinmeyen asit veya baz çözeltisine derişimi bilinen asit veya baz çözeltisi eklenir ve istenen madde tükendiği anda renk değiştiren indikatörün yardımıyla titrasyon indikatör renk değiştirdiği an durdurulur. Derişimi belirli çözeltinin sarfiyatı okunur ve buradan aranan maddenin miktarı bulunur.

titrasyon

TİTRASYON EŞİTLİKLERİ Ma X Va Asit için Mb x Vb Baz için Ma X Va= Mb X Vb,

Titrasyon grafikleri

problem 35.62 ml NaOH 25.2 ml 0,0998 M HCl ile titrasyon ile nötürleştiriliyor. NaOH ‘ın derişimini bulunuz.