HAZIRLIYANLAR: TALHA ÖZALP HASAN AKYILMAZ -BİLGİSİYARLI TOMOGRAFİ- DERS=BMET 268 HAZIRLIYANLAR: TALHA ÖZALP HASAN AKYILMAZ

KONU Bilgisayarlı tomografi

Bilgisayarlı tomografi hakkında bilgi . 1963 yılında Cormak tarafından teorize edilmiş ve radyolojide yeni bir çığır açmış kesitsel görüntüleme yöntemidir. Temeli Röntgen cihazına dayanmaktadır. Bir nesnenin değişik açılardan çok sayıda iki boyutlu X ışını görüntüleri alınarak o nesnenin iç yapısının üç boyutlu görüntüsü elde edilmeye çalışılır.

Bilgisayarlı Tomogrofinin kullanım amacı Vücuttaki yumuşak dokuların görüntüsünü alır . Örneğin kaslar, iç organlar. Kazalarda, vücuda alınan darbelerde veya sakatlanmalarda erken teshis ve tedavi için kullanılır.

BT cihazı 3 kısımdan oluşur 1- GANTRY: X- ışın tüpünün bulundgu halka şeklindekı kısımdır 2- KABINETLER: Cihaza kontrol eden kartların bulunduğu kısımdır 3- GORUNTU ISLEM ve OPERATOR:Dijital sinyalleri görüntüye çeviren kısımdır. Bu kısımda dört tane bilgisayar vardır

Masa manuel ya da uzaktan kumanda ile cihazın ''gantry'' adı verilen açıklığına doğru yerleştirilir.

Cihazın çalışma biçimi

Cihazın çalışma presibi Hasta masa üzerinde hareketsiz bir şekilde yatar X-ışını tüpü hastanın incelenecek bölgesini kesitlerini almak için hastanın etrafında x-ışını yayarak dönmeye başlar Hastanın vücudundan geçen ve görüntü bilgilerini taşıyan x-ışını demetlerini dedektörler absorbe eder. Dedektörlerden gelen verileri analog dijital çevirici kullanılarak sayısal verilere dönüştürülür ve görüntü bilgisayarlarında işlenerek ekranda görüntü oluşturulur.

Cihazın çalışma prensibi

JENERASYONLARI Biligisayarlı Tomografi cihazları geçirdikleri evrime göre 5 jenerasyon altında toplanmaktadır.

1. Jenerasyon Pencil-Beam(kalem-ışıması) x-ışını ve karşısında tek bir detektörün bulunduğu bu tür cihazlar translate-rotate (çevirme-döndürme) prensibi ile çalışmaktadır. İlk jenerasyon cihazlarda kesit alım süresi bu nedenle oldukça uzundur.

2.JENERASYON Bu cihazlarda tek detektör yerine lineer dizilmiş birden fazla detektör kullanılmış ve X-ışını huzmesi de pencil-beam (kalem-ışıması) yerine detektör genişliğine göre yelpaze biçiminde genişletilmiştir.

3. JENERASYON Bir ve ikinci jenerasyon cihazlardan sonra , döndürme-döndürme (rotate-rotate) prensibi ile çalışan üçüncü Jenerasyon aygıtlar geliştirilmiştir. Bu cihazlar x-ışını kaynağı ve bu kaynağın karşısına yerleştirilmiş, konveks dedektörlerden oluşturulmuştur.Xışını demeti, karşısına denk gelen dedektörlerin tümünü içine alacak şekilde yelpaze biçimindedir.

4. JENERASYON Döndürme-sabit (Rotate-stationary) tekniği olarak da adlandırılan sistemde sadece X-ışını kaynağı hareketlidir. Tek bir X-ışını kaynağı incelenecek obje etrafında 360 C’lik bir dönüş hareketi gerçekleştirirken,detektörler oyuk yada “gantry” boyunca dizilmiş ve sabitlenmiştir. Böylelikle kesit alım süresi 1-2 saniye düzeylerine indirgenmiştir.

5. JENERASYON Beşinci jenerasyon cihazlarda düşük ve yüksek rezolüsyon olmak üzere iki ayrı çalışma modu mevcut olup düşük rezolüsyon modu kullanıldığında saniyenin yarısı kadar sürede masa hareketi sağlanmaksızın sekiz adet ardışık kesit alma olanağı mevcuttur. Buna karşın yüksek rezolüsyon modu seçildiğinde tek bir kesit 0.1-0.4 sn. gibi çok daha kısa sürede tamamlanabilmektedir. Beşinci jenerasyon cihazlarda kullanılan detektör sistemi, dördüncü jenerasyon da olduğu gibi oyuk(gantry) boşluğu içine çepeçevre yerleştirilmiş durumdadır.

İnceleme rahatsızlık verici mi. Herhangi bir tehlikesi var mı İnceleme rahatsızlık verici mi? Herhangi bir tehlikesi var mı? İncelemenin kendisi tamamen ağrısızdır. İnceleme sırasında hastadan BT cihazının masasında hiç hareket etmeksizin yatması istenir. Yapılacak incelemenin türüne bağlı olarak hastaya kol damarlarından kontrast madde enjekte edilebileceği gibi ağızdan kontrast madde içmesi de istenebilir. İncelemenin bu kısmı hasta için biraz rahatsızlık verici olabilir. Kontrast maddeler iyot içerdiği için bazı kişilerde allerjik reaksiyonlara neden olabilir. Hastanın inceleme öncesinde teknisyen ya da radyoloğa bu tür maddelere karşı daha önce allerjik bir reaksiyon gösterip göstermediğini ve eğer varsa başka maddelere karşı allerjisini bildirmesi gerekir. Hastaya daha önceden yapılmış bir BT incelemesinde, IVP olarak adlandırılan böbrek incelemesinde veya anjiografi sırasında kontrast madde verilmiş olabilir.  BT cihazları X ışınlarını kullanır. Betatom’ da bulunan multislice ct cihazı hastanın güvenliği için en iyi şekilde dizayn edilmiş olup inceleme sırasında maruz kalınan radyasyon miktarı gerekli en az düzeyde olacak şekilde imal edilmiştir. X ışınları anne karnında gelişmekte olan fetusa zarar verebileceğinden inceleme hazırlığına başlamadan evvel hasta hamilelik şüphesi varsa bu konuda doktora veya teknisyene bilgi vermelidir.

FİLTRASYON (GÖRÜNTÜ İYİLEŞTİRME ) 1. Soft (pürüzsüz) Filtreler: Kontrast rezolüsyonu arttırmak amacı ile kullanılmaktadır. Daha çok yumuşak doku incelemelerinde yararlanılmaktadır . 2. Sharp (Edge enhance) Filtreler: Geometrik rezolüsyonu arttırmaya yönelik kullanılmaktadır. Kemik yapıların incelenmesinde uygulama alanı bulmaktadır. Sekonder filtrasyona tabi tutulmadan önceki aksiyal planlı bir beyin BT kesiti (soldaki ) ve pürüzsüz (smooth) filtrasyondan geçirildikten sonraki görünümü (sağdaki ) karşılaştırmalı olarak görülmektedir. Sekonder filtrasyona tabi tutulmadan önceki aksiyel planlı lomber vertebra BT kesiti (soldaki) ve sharp filtrasyondan geçirildikten sonraki görünümü (sağdaki) karşılaştırmalı olarak görülmektedir

FİLTRASYON (GÖRÜNTÜ İYİLEŞTİRME )

BEYİN TOMOGRAFİ

Yerleştirme Planı

HASTA CEKİM ANI

BİR KAC B.T CİHAZI MODELİ TOSHIBA (CT) BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ MODELLERİ TOSHIBA 900SX TOSHIBA XPEED TOSHIBA XPRESS TOSHIBA XVISION TOSHIBA AUKLET TOSHIBA ASTEION VF, VR, VI, dual, multi, super4 TOSHIBA AQUILION dual,multi,SUPER4,CXL-RXL-LB-ONE TOSHIBA ALEXION TOSHIBA ACTIVION HITACHI (CT) BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ MODELLERİ HITACHI W1000 HITACHI CARINO HITACHI 950SR HITACHI 1050SR HITACHI 2000 HITACHI RADIX TURBO HITACHI PRATICO HITACHI PRONTO SE,XE PHILIPS (CT) BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ MODELLERİ PHILIPS TOMOSCAN LX PHILIPS TOMOSCAN SR6000 PHILIPS TOMOSCAN SR7000 PHILIPS TOMOSCAN AV-Pf, AVP, PS