GELİR VERGİSİ BEYANINA İLİŞKİN ÖRNEKLER BEYANNAMENİN DOLDURULMASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR RECEP YÜKSEL

KİRA GELİRİNİN BEYANINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR VE ÖRNEKLER 2014 Yılı mesken kira gelirlerinde istisna tutarı 3.300.TL dir. (285 seri no’lu G.V. Genel Tebliği) GVK.21 Kira gelirlerine konu mal ve haklar, G.V. Kanunu 70.inci maddede tanımlanmıştır. Kira gelirlerinde gelirin elde edilmesi tahsil esasına bağlanmıştır.. Döviz cinsinden kiraya verme işleminde tahsilatın yapıldığı tarihteki T.C. Merkez bankası döviz alış kuru esas alınarak gayri safi hasılat belirlenir. Kira geliri yanında ticari, zirai veya mesleki kazancını beyan etmek zorunda olanlar 3.300.TL’lik istisnadan yararlanamaz. İstisna haddinin üzerinde hasılat elde edenlerden, beyanı gerektirip gerektirmediğine bakılmaksızın ayrı ayrı veya birlikte elde ettiği ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratların gayri safi tutarları toplamı G.V. Kanunun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için yer alan tutarı ( 2014 yılı için 97.000 TL) aşanlar, 3.300 TL’lik istisnadan yararlanamaz.

KİRA GELİRİNİN BEYANINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR VE ÖRNEKLER Örneğin, Bay (A), 2014 yılında, konut olarak kiraya verdiği gayrimenkulünden 6.000 TL kira geliri, tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş 20.000 TL işyeri kira geliri ve 75.000 TL ücret geliri elde etmiştir. Bay (A)’nın elde etiği kira geliri için istisna uygulanıp uygulanmayacağı, 2014 yılı içerisinde elde ettiği gelir toplamının 97.000 TL’yi aşıp aşmadığına bakılarak tespit olunacaktır. Elde edilen gelir toplamının (6.000 + 20.000 + 75.000 =101 .000 TL) 2014 yılı bakımından belirlenen tutarı (97.000 TL) aşması nedeniyle, 6.000 TL’lik konut kira gelirine ilişkin olarak 3.300 TL’lik istisnadan faydalanması mümkün olmayacaktır. G:V. 21 AÇIKLAMA TUTAR MESKEN KİRA GELİRİ 6.000 TL İŞYERİ KİRA GELİRİ 20.000 TL ÜCRET GELİRİ 75.000 TL TOPLAM GELİR 101.000 TL BEYAN EDİLECEK GELİR NOT: 3.300 TL İSTİSNADAN YARALNAYAMAYACAKTIR.

KİRA GELİRİNİN BEYANINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR VE ÖRNEKLER Kira bedelinin hiç olmaması veya düşük olması halinde ‘ emsal kira bedeli’ esas alınır. Emsal kira bedeli, emlak vergisi değerinin %5 dir. Bina veya arazi dışında kalan mal ve haklarda emsal kira bedeli, bunların maliyet bedelinin % 10 dur. Örnek Bayan (A) 2014 yılında emlak vergisi değeri 200.000 TL olan bir apartman dairesini bedelsiz olarak arkadaşının kullanımına bırakmıştır. Bu durumda, Bayan (A) kira geliri elde etmediği halde, emsal kira bedeli hesaplaması ve bulunacak tutar kadar kira geliri etmiş sayılması gerekmektedir. Emsal kira bedeli : 200.000 x %5 = 10.000.TL olacaktır. Bu tutar beyan edilmesi gereken tutar olarak alınacaktır.

KİRA GELİRİNİN BEYANINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR VE ÖRNEKLER KİRA GELİRİNİN TESPİTİNDE İNDİRİLECEK GİDERLER YÖNTEMİ Kira gelirinin vergilendirilmesinde, elde edilen gelirin safi tutarı iki farklı şekilde tespit edilebilmektedir. ● Götürü Gider Yöntemi (Hakları kiraya verenler hariç) ● Gerçek Gider Yöntemi Götürü veya gerçek gider yönteminin seçimi, taşınmaz malların tümü için yapılır. Bunlardan bir kısmı için gerçek gider, diğer kısmı için götürü gider yöntemi seçilemez. Götürü gider yöntemini seçen mükellefler, iki yıl geçmedikçe gerçek gider yöntemine dönemezler.

KİRA GELİRİNİN BEYANINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR VE ÖRNEKLER Gerçek gider yönteminin seçilmesi durumunda Konut olarak kiraya verilen bir adet gayrimenkulün iktisap yılından itibaren 5 yıl süre ile iktisap bedelinin % 5’i tutarında, gider indiriminden yararlanacaktır. (İktisap bedelinin % 5’i tutarındaki bu indirim, sadece ilgili gayrimenkule ait hasılata uygulanacak, indirilmeyen kısım gider fazlalığı sayılmayacaktır. 2010 yılından önce iktisap edilen konutlar için indirimden yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.)G.V. 74/4 . Gerçek gider yöntemini seçen mükelleflerin, yaptıkları giderlerle ilgili belgeleri ilgili bulundukları yılı takip eden yıldan başlayarak 5 yıl süresince saklamaları ve vergi dairesince istendiğinde ibraz etmeleri gerekmektedir

KİRA GELİRİNİN BEYANINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR VE ÖRNEKLER Gerçek Gider Yönteminde İstisnadan Yararlanılması Halinde İndirilecek Giderin Hesaplanması; Gerçek gider yönteminin seçilmesi ve konut kira gelirlerine uygulanan istisnadan yararlanılması durumunda, gerçek gider tutarının istisnaya isabet eden kısmı, gayri safi hasılattan indirilemeyecektir. Vergiye tabi hasılata isabet eden indirilebilecek gider kısmı aşağıdaki formül kullanılarak hesaplanabilir. İndirilebilecek Gider = Toplam Gider x Vergiye Tabi Hasılat* Toplam Hasılat (*) Vergiye Tabi Hasılat = Toplam Hasılat - Konut Kira Geliri İstisnası Örnek: Bay (B), sahibi olduğu konutu 2014 yılında kiraya vermiş olup, 18.000 TL kira geliri elde etmiştir. Başka geliri bulunmayan mükellef gayrimenkulü ile ilgili olarak, 5.400 TL harcama yapmış olup, gerçek gider yöntemini seçmiştir. Mükellefin gerçek gider olarak indirebileceği tutar, 5.400 TL tutarındaki toplam giderin vergiye tabi hasılata isabet eden kısmı kadar olacaktır. Vergiye Tabi Hasılat = 18.000 – 3.300 = 14.700 TL İndirilebilecek Gider = (5.400 x 14.700) / 18.000 = 4.410 TL

KİRA GELİRİNİN BEYANINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR VE ÖRNEKLER Gerçek kira yöntemini seçilmesinde ,Sahibi bulundukları konutları kiraya verenlerin kira ile oturdukları konut veya lojmanların kira bedelini indirebileceklerdir. (İndirilmeyen kısım gider fazlalığı sayılmayacaktır.) GVK. 74/10 Örnek 1: Bayan (C), 2014 yılında tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş 20.000 TL işyeri kira geliri ve 38.000 TL mevduat faizi ile birlikte konut olarak kiraya verdiği dairesinden 3.000 TL kira geliri elde etmiştir. Tevkif yoluyla vergilendirilen 38.000 TL mevduat faizi geliri, tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyecektir. Konut kira gelirinden 3.300 TL’lik istisna düşülecek olup, kalan tutar beyan edilecektir. Örnekte, istisna haddinin altında konut kira geliri elde edildiğinden beyan edilmeyecektir. Tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş işyeri kira geliri olan 20.000 TL ise 27.000 TL’lik beyan sınırını aşmadığından yıllık beyanname ile beyan edilmeyecektir. AÇIKLAMA TUTAR İŞYERİ KİRA GELİRİ 20.000 MEVDUAT FAİZİ 38.000 KONUT KİRA GELİRİ 3.000 BEYAN EDİLECEK GELİR YOK

KİRA GELİRİNİN BEYANINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR VE ÖRNEKLER Örnek 2: Bayan (G) ve eşi Bay (H), 2014yılında ayrı ayrı 1/2 hissesine sahip oldukları dairelerini konut olarak kiraya vermeleri sonucu, 25.000 TL kira geliri elde etmişlerdir. Bayan (G) ayrıca 2014 yılında işyeri olarak kiraya verdiği gayrimenkulünden 15.000 TL brüt kira geliri elde etmiştir. İşyeri için ödenen kira bedeli üzerinden 3.000 TL gelir vergisi tevkifatı yapılmıştır. Bay (H) aynı zamanda avukatlık faaliyetinden dolayı 2014 yılında 180.000 TL serbest meslek kazancı elde etmiştir. Yıl içinde serbest meslek kazancından 55.000 TL tevkifat yapılmıştır. Her iki mükellef de götürü gider yöntemini seçmiştir. Mükelleflerin gelirlerine ilişkin gelir vergisi beyanları hesaplanacaktır.

Bayan (G)’nin Beyanı: AÇIKLAMA TUTAR TEVKİFAT MESKEN KİRA GELİRİ Bayan (G)’nin gelir vergisi tevkifatına tabi tutulan işyeri kira geliri 15.000 TL ile hissesine düşen konut kira gelirinin gelir vergisinden istisna tutarı aşan kısmı (12.500 – 3.300 =) 9.200 TL birlikte dikkate alındığında (15.000 + 9.200 =) 24.200 TL Gayrisafi İrat Toplamı 12.500 TL Vergiden İstisna Tutar (-) 3.300 TL Kalan (12.500 – 3.300) 9.200 TL Götürü Gider (9.200 x %25) (-) 2.300 TL Vergiye Tabi Gelir (9.200 – 2.325) 6.900 TL Gelir Vergisi 1.035 TL AÇIKLAMA TUTAR TEVKİFAT MESKEN KİRA GELİRİ 12.500 İŞYERİ KİRA GELİRİ 15.000 3.000 NOT : 2014 YILI İÇİN BEYANNAME VERME SINIRI OLAN 27.000 TL’Yİ AŞMADIĞINDAN, İŞYERİ KİRA GELİRİ BEYAN EDİLMEYECEKTİR.

Bay (H)’nin Beyanı: GELİRLER AÇIKLAMA TUTAR TOPLAM 189.375 İNDİRİMLER Bay (H), konut olarak kiraya verilen daireden hissesine düşen kira geliri 12.500 TL’dir. Serbest meslek faaliyetinden 180.000 TL Aynı zamanda kamuya ait yetiştirme yurduna 10.000 TL nakit olarak bağışta bulunmuştur. Şahıs sigorta pirimi olarak 6.0000 TL harcama yapmıştır kızının eğitimi için 5.000.TL harcama yapmıştır. Bakanlar kurulunca vergi muafiyeti tanınan X vakfa 7.000 TL bağışta bulunmuştur. NOT: Kira gelirinin yanında ticari, zirai veya mesleki kazancını beyan etmek zorunda olan mükellefler, 3.300 TL’lik konut kira geliri istisnasından yararlanamazlar. GELİRLER AÇIKLAMA TUTAR KONUT KİRA GELİRİ 9.375 25.000 / 2 = 12.500 Götürü Gider(12.500X%25 =3.125) SERBEST MESLEK KAZANCI 180.000 Tevkifat tutarı = 55.000 TL TOPLAM 189.375 İNDİRİMLER ŞAHIS SİGORTA PİRİMİ 6.000 GVK.89/1 EĞİTİM GİDERİ 5.000 GVK.89/2 Beyan edilen gelirin %10 BAĞIŞ VE YARDIMLAR 17.000 GVK.89/4 – 89/5 32.000 GELİR VERGİSİ MATARHI (189.375 – 32.000) = 157.375 TL G. VERGİ 47.841.25 – 55.000 =7.158,75 İADE

Örnek 3: S.M.M.M Zeynep hanımın elde ettiği kazanç ve iratlar aşağıdaki tablodaki gibidir. GELİRLER AÇIKLAMA TUTAR TEVKİFAT SERBEST MESLEK KAZANCI 80.000 26.000 İŞYERİ KİRA GELİRİ 15.000 3.000 MESKEN KİRA GELİRİ 7.000 ALACAK FAİZİ 1.300 TELİF KAZANCI 45.000 7.650 Zeynep hanım yazmış olduğu kitapla ilgili olarak bir yayın kuruluşundan 45.000 TL Telif kazanı elde etmiştir. TOPLAM İNDİRİMLER BAĞKUR PRİMİ 6.000 BES ÖDEMESİ Bireysel emeklilik sistemine 3.000 TL Ödemiştir. ŞAHIS SİG.PRİMİ 8.000 Merkezi Türkiye’de bulunan X sigorta şirketine küçük çocuğu için 8.000 TL Şahıs sigortası primi ödemiştir. ENGELLİK İNDİRİMİ Bakmakla yükümlü olduğu çocuğu 1.derce engellilik indiriminden yararlanmaktadır.

2014 YILI S.M.M.M Zeynep Hanımın Beyanı; GELİRLER AÇIKLAMA TUTAR TEVKİFAT SERBEST MESLEK KAZANCI 80.000 26.000 İŞYERİ KİRA GELİRİ 11.250 3.000 Götürü Gider (15.000x%25 = 3.750) = 11.250 MESKEN KİRA GELİRİ 5.250 Götürü gider (7.000 X %25 = 1.750) = 5.250 ALACAK FAİZİ 1.300 TL alacak faiz geliri istisna sınır olan 1.400 TL’ yi geçmediğinden beyana eklenmemiştir. Gvk.. 86/1-d TELİF KAZANCI 45.000 TL Telif kazancı G.V.K Mad.18’e göre Gelir vergisinden istisna edildiğinden beyana eklenmemiştir. TOPLAM 96.500 29.000 İNDİRİMLER BAĞKUR PRİMİ 6.000 Gelirden düşülecektir. BES ÖDEMESİ Bireysel emeklilik sistemine ödenen 3.000.TL Gelirden düşülmeyecektir. ŞAHIS SİG.PRİMİ 8.000 DİĞER İNDİRİM 9.600 Bakmakla yükümlü olduğu çocuğu 1.derce engellilik indiriminden yararlanmaktadır. (800x 12=9.600).Gelirden düşülecektir. GVK.31 23.600 GELİR VERGİSİ MATARAHI 72.900 ÖDENECEK GELİR VERGİSİ = 18.275-29.000 = -10.725(İADE)

Bay(Y), Bilanço esasına göre defter tutmaktadır. Örnek 4: Bay(Y) ‘nin 2014 Yılında elde ettiği kazanç ve iratlar aşağıdaki tablodaki gibidir. Bay(Y), Bilanço esasına göre defter tutmaktadır. Yıl içerisinde 10.050 TL Geçci Vergi ödemiştir. 2014 Yılı Ödenmeyen SGK primleri 7.000 TL’dir. 2013 Yılı ticari zararı 11.000 TL’dir. Türkiye Kızılay Derneğine 28.000 TL bağışta bulunmuştur. GELİRLER AÇIKLAMA TUTAR TEVKİFAT 2014 YILI TİCARİ KAZANCI 60.000 DEĞER ARTIŞ KAZANCI 50.000 2014 yılı Haziran ayında satın almış olduğu konutu Ağustos ayı içerisinde satmış olup 50.000 TL gelir elde etmiştir. KAR PAYI GELİRİ 120.000 18.000 A.Ş Hisse senetlerinden dolayı 120.000 TL kar payı geliri elde etmiştir. Ödenen tevkifat 18.000 TL’dir. ÜCRET GELİRİ 65.000 (Y) Firmasında çalışmasından dolayı 65.000 TL Ücret geliri elde etmiştir. MESKEN GİRA GELİRİ 15.000 Mesken kira gelirinden 15.000 TL gelir elde etmiştir. DİĞER KAZANÇ VE İRTAT 30.000 2014 Yılında işyerini 30.000 TL hava parası alarak tahliye etmiştir. MEVDUAT FAİZİ 72.000 X Katılım bankasından 72.000 TL kar payı geliri elde etmiştir. TOPLAM 340.000

2014 YILI Bay(Y) ‘nin Beyanı; GELİRLER AÇIKLAMA TUTAR TEVKİFAT 2014 YILI TİCARİ KAZANCI 67.000 60.000+7.000 Ödenmeyen.SGK = 67.000 mali kara ulaşmak için hes. gösteren bildirim doldurulacak. DEĞER ARTIŞ KAZANCI 40.300 Gayrimenkul satışından dolayı (50.000 – 9.700 istisna) KAR PAYI GELİRİ 60.000 18.000 (120.000/2=60.000) A.Ş Hisse senetlerinden dolayı elde ettiği kar payı gelir.GVK.22/2 ÜCRET GELİRİ 65.000 TL’lik Ücret geliri tek işverenden alınan ve tevkifata tabi tutulduğundan beyana dahil edilmemiştir. G.VK.86/1-b MESKEN GİRA GELİRİ 11.250 Götürü gider (15.000X%25=3.750) DİĞER KAZANÇ VE İRAT 9.000 30.000 TL hava parası beyan edilecek.Arızi kazanç ta 2014 yılı istisna tutarı 21.000 TL(30.000 – 21.000=9.000) GVK.82 MEVDUAT FAİZİ 72.000. hava parası Kaynağında tevkifata tabi tutulduğundan beyana dahil edilmeyecektir. G.V.K G.Mad.67 TOPLAM 187.550 İNDİRİMLER 2013 YILI ZARARI 11.000 2013 Geçmiş yıl zararı.(Geçmiş yıl zararları 5 yılı geçmemek şartıyla kardan mahsup edilebilir.) TÜRKİYE KIZILAY DERNEĞİNE YAPILAN YARDIM 28.000 39.000 GELİR VERGİSİ MATARAHI 148.500 GELİR VERGİSİ = 44.752,50 – (18.000+10.050 )= 16.702,50