ÜST SOLUNUM YOLU OBSTRÜKSİYONU VE TRAKEOTOMİ Doç.Dr.Ö.Faruk ÜNAL

Üst solunum yolu - Burun ve oral kavite - Farinks (nazofarinks, orofarinks, hipofarinks) - Larinks

Burun: Konjenital -koana atrezisi -ensefalosel -nazal atrezi Enfeksiyon -enfeksiyöz rinit -rinosinüzit -allerjik rinit -granülomatöz lezyonlar

Burun: Tümör -malign (SCC, adeno ca, vs..) -benign (papilloma, glandüler tm.,) Diğer -travma (nazal fraktür, septal hematom) -nazal polipozis -yabancı cisim

Nazofarinks: Konjenital -Thornwald kisti -ensefalosel Enfeksiyon -nazofarenjit -adenoidit -granülomatöz lezyonlar

Nazofarinks: Tümöral -nazofarinks ca. -Juvenil nazofaringeal anjiofibrom -lenfoma Adenoid vejetasyon

Oral kavite ve orofarinks: Konjenital -makroglossi -mikrognati İnfeksiyon -Ludwig anjini -Peritonsiller abse -Retrofaringeal abse

Oral kavite ve orofarinks: Tümör Hipertrofik tonsil Travma -mandibula kırığı -dilve ağız tabanı hematomu -kanama

Larinks ve hipofarinks Konjenital -laringomalazi -larinks atrezisi -laringeal kleft -vokal kord paralizisi -trakeoözofageal fistül -laringeal veb -subglottik stenoz -sakküler kistler (laringosel vs..)

Larinks ve hipofarinks İnfeksiyon -epiglotit -larenjit -laringotrakeobronşit -granülomatöz infeksiyonlar Tümör -larinks ca -benign tümörler -laringeal papilloma

Larinks ve hipofarinks Travma -hematom -fraktür -vokal kord paralizisi -yanık -edinsel stenoz

Trakeotominin tarihçesi m.ö. 2. yy’a dayanır. 1800’lerde en sık endikasyon larengeal difteriydi. Enfeksiyon nedeniyle açılan trakeotomiler azalırken konjenital malformasyonlar nedeniyle açılanlar artmıştır.

1966 Karakoçan, Elazığ

1966 Karakoçan, Elazığ

Trakeotomi endikasyonları Üst solunum yolu obstrüksiyonları Pulmoner bakım Uzun süreli ventilasyon

Üst solunum yolu obstrüksiyonları Konjenital - kraniyofasiyal anomaliler - konj. larengeal anomaliler - bilateral vokal kord paralizisi - konj. trakea anomalileri - lenfatik anomaliler

Üst solunum yolu obstrüksiyonları Edinsel - travma entübasyon, eksternal travma, koroziv maddeler, yanıklar, yabancı cisim - enfeksiyon krup, trakeit, epiglotit, difteri, derin boyun enfeksiyonu - tümör papillomatozis, hemanjiyoma - obstrüktif uyku apnesi sendromu

Pulmoner bakım Aspirasyon (IX veya X paralizisi, diskoordinasyon) Larengeal kleft Trakeo-özofageal fistül Yetersiz öksürük (hipotoni, CP) Kronik enfeksiyon

Uzun süreli ventilasyon Respiratuvar distres sendromu Reaktif havayolu hastalığı Konj. santral hipoventilasyon send. Adale zayıflığı Konj. kalp hastalığı Toraks travması Santral solunum yetmezliği (zehirlenme, ilaç vs..)

Kontrendikasyon ? Kesin kontrendikasyon yoktur. Nadiren boyunda trakeaya ulaşmayı engelleyen vasküler dev kitleler, veya stabil olmayan servikal vertebralar trakeotomiye engel olabilir.

teknik Elektif trakeotominin acil trakeotomiye göre komplikasyonları çok azdır. Acil trakeotomi mümkünse entübasyonla elektife döndürülmelidir. Genel anestezi ve ameliyathane koşulları şarttır.

teknik Hastanın omuz altına destek koyarak boyun ekstansiyona getirilir

teknik Uygun traketomi kanülü hazırlanmalıdır. Kanülün balonu kontrol edilmelidir. Uygun trakeotomi seti, aspirasyon için sonda ve diğer malzemeler mutlaka hazır olmalıdır.

teknik Orta hatta vertikal insizyon ( krikoid ve manubrium bir parmak üzeri arası) Horizontal insizyon Cilt altı yağ dokusu kısmen eksize edilebilir Orta hatta kalmak çok önemlidir! Gerekirse tiroid isthmus kesilip bağlanır.

teknik Trakea ortaya konur ve üstte krikoid palpe edilerek halkalar sayılır. Dördüncü trakea halkasından iki taraflı traksiyon sütürleri geçilir.

teknik 3-4-5. trakeal halkalara orta hatta vertikal kesi yapılır.

teknik İstenirse abzorbe olabilen sütürlerle trakea cilde ağızlaştırılır. Traksiyon sütürleri boyuna yapıştırılır (daha sonra kazayla çıkma durumunda pasajı ortaya koymak için)

teknik Kanül yerleştirildikten sonra içinden geçen sondayla pasajdan emin olmak gerekir. Kanül üzerinden kesinlikle el kaldırılmadan ekartörler çıkarılır. Kanül balonu şişirilir. Kanül ekstraforlar geçirilerek boyun etrafından dolaştırılıp bağlanır. (Çok sıkı olmamalıdır)

teknik Kanül bakımı çok önemlidir. Sık aspirasyonla tıkanması engellenmeli, 1-2 saatte 15 dak. balonu indirilmelidir. Buhar verilmelidir. İlk kanül değişimi için 3 gün beklenir. İlk değişimde trakeotomi açılıyor gibi dikkat edilir.

teknik Trakeotomi bakımı aileye çok iyi öğretilmelidir. Gümüş kanül varsa iç kanül sık sık temizlenmelidir.

Trakeotomi komplikasyonları Değişik serilerde % 2-% 36 arasında bildirilmiştir. Acil trakeotomide elektif trakeotominin 2-5 katı fazla komplikasyon olur.

Trakeotomi komplikasyonları Erken komplikasyonlar: - kanama - pnömotoraks - pnömomediasten - cilt altı amfizem

Trakeotomi komplikasyonları Geç komplikasyonlar: - suprastomal kollaps - trakea stenozu - suprastomal granulasyon - trakeal granuloma - trakeoözofageal fistül - trakea-innominate fistül - subglottik stenoz

Trakeotomi komplikasyonları Herzaman görülebilecek komplikasyonlar: - istemsiz tüp çıkması - tüp tıkanması - infeksiyon