Emergency Call Numbers; a Study From Gümüşhane Acil Durumlar ve Afetlerle İlgili Kurumların ve Acil Çağrı Numaralarının Bilinilirliği; Gümüşhane Örneği Awareness of Emergency, Disaster Organizations and Emergency Call Numbers; a Study From Gümüşhane

Amaç Gümüşhane ilinde; Acil durumlar ve afetlerle ilgili kurum ve kuruluşlar Acil telefon numaralarının toplum tarafından bilinilirliği tespiti

Acil durumlar, olağan dışı durumlar, kitlesel olaylar, afetler ve felaketler insanoğlunun oluşumundan beri büyük acılar ve yok oluşlar yaşatan durumlardır. Her yıl 100.000’den fazla insan yaralanmakta, sakat kalmakta ve ölmekte….

Afetlerin vereceği zararların ve olumsuz sonuçlarının önlenebilmesi veya azaltılması amacıyla;

Merkezi ve yerel otoritelere olayın zamanında ve doğru bildirilmesi. % İlk 30 dk. 93 1.Gün 81 2.Gün 36 3.Gün 33 4.Gün 19 5.Gün 7 5.Günden Sonra 2 Enkaz Altından Çıkarılan Zaman/Hayatta Kalma Oranları

Acil durum ve afetlere müdahil kurumlara hızlı erişim esastır. …… Müdahale birimlerinde yangın, ilk ve acil yardım, güvenlik, arama kurtarma başta olmak üzere farklı farklı numaralar ve kurumlar bulunmaktadır

Acil durumlar ve afetlerle ilgili kurum ve kuruluşlar ve acil telefon numaralarının kamu tarafından bilinilirliği. Yıl Vaka Sayısı Halk Kolluk Kuvvetleri 112 Diğer Sayı % 2011 46 3 6.6 2 4.3 40 87 1 2.1 2012 79 2.6 8 10.1 69 87.3 - 2013 47 5 10.7 6 12.7 36 76.6 Gümüşhane 2011-2013 yılları AFAD Kurumuna Vaka İhbar değerlendirmesi

Gereç ve Yöntem Betimleyici ve çıkarımsal nitelik arz eden araştırmanın evreni, Gümüşhane ili merkezi, Tesadüfi olmayan örnekleme yöntemlerinden kolayda örnekleme metoduyla belirlenen bir örnek grup Analize dâhil edilen denek sayısı 1092 Veriler 2014 yılının Nisan ayında yüz yüze uygulanan anket yolu

Katılımcılara acil durum ve afetlere ilgili kurumlar ve acil çağrı numaraları İtfaiye 110, Polis 155, Ambulans 112, Afet Acil Durum Müdürlüğü 122, Orman Müdürlüğü 177, çalışma kapsamına dâhil edilerek anket hazırlanmıştır.

Anket Demografik özelliklerle ilgili sorulara (5 soru) Afet ve acil durumlarla ilgili kurumlar ve çağrı numaraları ile ilgili bilgi soruları (12 soru). Afet yaşamışlık, gönüllülük, yeterlilik, sigorta, mevcut risk bilinilirliği ve eğitim alma isteğinin tespiti ile ilgili sorulara (8 soru). Verilerin analizinde SPSS 15 paket programı kullanılmıştır.

Anket İstatistiksel analiz metodu olarak frekans analizi yüzdelerden yararlanılmış, iki değişkenleri arasındaki ilişkinin belirlenmesinde ki-kare testi ve iki ayrı grubun ortalamalarını arasındaki ilişkinin belirlenmesi için bağımsız örneklem t-test (Indepentend samples t-test) kullanılmıştır. p<0.05 değeri istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir.

Bulgular Demografik Bulgular Cinsiyet n % Eğitim Erkek 567 51.9 32 2.9 İlköğretim 32 2.9 Bayan 525 48.1 Lise 150 13.7   Ön lisans 600 54.9 Medeni durum Lisans 293 26.8 Evli 129 11.8 Yüksek Lisans 17 1.6 Bekâr 963 88.2 Doktora Yaş Gelir Durumu 18-25 903 82.7 1500-2500 838 76.7 26-34 123 11.3 2501-3500 209 19.1 35-45 36 3.3 3501-4500 29 2.7 46 Yaş ve Üzeri 30 4501 ve üzeri 16 1.5 Demografik Bulgular

Bulgular Katılımcıların mevcut risk bilinilirliği Evet Hayır   Evet Hayır Emin Değilim n % Yaşadığınız konutun afete karşı dayanıklı olduğunu düşünüyor musunuz? 296 27.1 198 18.1 598 54.8 Afet sigortanız var mı? 182 16.7 495 45.3 415 38 Yaşadığınız bölgenin afet risklerini biliyor musunuz? 529 48.4 274 25.1 289 26.5 Katılımcıların mevcut risk bilinilirliği

Bulgular Afet Yaşamışlık, Gönüllülük, Yeterlilik Ve Eğitim Alma İsteği   EVET HAYIR n % Şu ana kadar hiç afet eğitimi aldınız mı? 211 19.3 881 80.7 Afet durumunda kendinizi yeterli görüyor musunuz? 235 21.5 857 78.5 Afet gönüllüsü olmak ister misiniz? 749 68.6 343 31.4 Afet eğitimi olduğunda katılmak ister misiniz? 880 80.6 212 19.4 Şimdiye kadar hiç afet yaşadınız mı? 337 30.9 755 69.1 Afet Yaşamışlık, Gönüllülük, Yeterlilik Ve Eğitim Alma İsteği

Bulgular Afet ve Acil Durumlarla İlgili Kurumlar Evet Hayır   Evet Hayır Emin Değilim n % Bir hasarla karşılaşır iseniz hasarın tanzimi için hangi kurumlarla irtibata geçeceğinizi biliyor musunuz? 233 21.3 535 49 324 29.7 Trafik kazasında sıkışan vatandaşın kurtarılması için nereyi arayacağınızı biliyor musunuz? 823 75.4 114 10.4 155 14.2 Afet tehlikesi sezersem (heyelan kaya düşmesi vb) nereyi arayacağınızı biliyor musunuz? 372 34.1 443 40.6 277 25.4 Afet ve Acil Durumlarla İlgili Kurumlar

Bulgular Bilen Bilmeyen AFAD Umke AKUT n % 304 27.8 788 72.2 339 31   Bilen Bilmeyen n % AFAD 304 27.8 788 72.2 Umke 339 31 753 69 AKUT 444 40.7 648 59.3 Kurumların Bilinilirliği

Acil Çağrı Numaraları Bilinme Düzeyi Bulgular   Bilen Bilmeyen n % 110 (İtfaiye) 1007 92.2 85 7.8 155 (Emniyet) 1043 95.5 49 4.5 112 (Acil Sağlık Hizmetleri) 1033 94.6 59 5.4 122 (Afad) 415 38 677 62 177 (Orman Yan.) 509 46.6 583 53.4 Acil Çağrı Numaraları Bilinme Düzeyi

Bulgular n % Üniversite En Yakın Okul AFAD Ev İş Yeri Diğer   n % Üniversite 632 57.9 En Yakın Okul 101 9.2 AFAD 136 12.5 Ev 40 3.7 İş Yeri 56 5.1 Diğer 4 0.4 Katılmak istemiyorum 123 11.3 Afet Eğitimi Almak İstenilen Yerler

Cinsiyet verileri Erkek katılımcılar afet kurumlarını ve afet risklerini bayan katılımcılardan daha fazla bildikleri, Bayan katılımcılar ise yaşadığı konutun dayanıklı olduğunu ve kendilerinin afetlerde yeterlilikleri erkek katılımcılardan daha fazla olduğunu,

Yaş verileri değerlendirilirken 35 altı ve üstü 35 yaş ve üzeri katılımcıların 110, 122, 177 acil çağrı numarasını ve AFAD kurumunu daha fazla bildikleri Hasarın tanzimi için nereye başvuru yapacağını daha fazla bildiği, Afet sigortası daha fazla yaptırdığı, 35 yaş ve üzeri katılımcıların gönüllülük istekleri 35 yaş altı gruptan düşük olduğu,

eğitim düzeyi ile arttığı, Eğitim verileri değerlendirilirken lise öncesi ve sonrası 110,112,122,177 acil çağrı numaralarının bilinilirliği, Yaşadığı bölgenin afet risklerinin bilinilirliği, AFAD kurumunun bilinilirliği, eğitim düzeyi ile arttığı,

Afet yaşamış katılımcıların afet sigortası yaptırma oranları   Afet sigortanız var mı? Toplam Evet Hayır Bilmiyorum n % Afet yaşadınız mı? 75 22.3 145 43 117 34.7 337 30.9 107 14.2 350 46.4 298 39.5 755 69.1 Afet Yaşamışlık Ve Afet Sigorta Bulunma Oranları

  Afet bilinç eğitimi aldınız mı? Toplam Evet Hayır n % 122 acil çağrı numarası nereye ait olduğunu biliyor musunuz? 124 58.8 291 33 415 38 87 41.2 590 67 677 62 177 acil çağrı numarası nereye ait olduğunu biliyor musunuz? 125 59.2 384 43.6 509 46.6 86 40.8 497 56.4 583 53.4 Yaşadığınız bölgenin afet risklerini biliyor musunuz? 139 65.9 426 48.4 565 51.7 72 34.1 455 51.6 527 48.3 Afet durumunda kendinizi yeterli görüyor musunuz? 81 38.4 154 17.5 235 21.5 130 61.6 727 82.5 857 78.5 Afet gönüllüsü olmak ister misiniz? 161 76.3 588 66.7 749 68.6 50 23.7 293 33.3 343 31.4 Trafik kazasında sıkışan bir vaka gördüğünüzde nereyi arayacağınızı biliyor musunuz? 180 85.3 643 73 823 75.4 13 6.2 101 11.5 114 10.4 Emin Değilim 18 8.5 137 15.6 155 14.2 Afet Bilinç Eğitimi İle Acil Durum ve Afetlere İlgili Kurumlar ve Acil Çağrı Numaraları Bilinme Düzeyleri

Sonuç Acil durum ve afetlere ilgili kurumlar ve acil çağrı numaralarının bilinirliği katılımcıların; demografik özellikleri ile farklılıklarına, afet bilinç eğitim durumu afet yaşamışlık durumuna

Katılımcıların; Yaşadıkları bölgenin afetselliğini bilinmediği, Yaşam alanlarının afetlere karşı risklerini bilinmediği, Afet sigortalarının varlığından emin olmadığı veya afet sigortalarının olmadığı, afetlere ilgili kurumlar ve acil çağrı numaralarının bilinme oranının düşük olduğu,

Katılımcıların; Afet eğitimi almadıkları ve kendilerini yetersiz gördüğü, Afet yaşamış olan katılımcıların afet sigortası yaptırma oranının düşük olduğu, Afet gönüllüğünün yüksek olduğu,

Katılımcıların; Erkek katılımcıların afetlere ilgili kurumlar ve acil çağrı numaralarının bilinirliği bayan katılımcılardan fazla olduğu, 35 yaş ve üzeri yaş grubunun afetlere ilgili kurumlar ve acil çağrı numaralarının bilinirliği 35 yaş altı gruptan fazla olduğu, Afetlere ilgili kurumlar ve acil çağrı numaralarının bilinirliği eğitim ile arttığı,

Farkındalığın Eğitim ile arttığı Afetlere ilgili kurumların işleyişi, çalışma şekilleri ve vatandaşa hizmetlerinin Acil çağrı numaralarının mevcut kurumlar tarafından bildirilmesi ve açıklanması Yardım alma ve kurtarma yöntemlerinin Mevcut olan eğitim programlarına dahil edilmesi

Melikşah TURAN ta7amj@gmail.com Teşekkür ederim.

Kaynaklar http://www.wpro.who.int/mediacentre/factsheets/fs_20061207/en/ Kadıoğlu M. (2008). Modern, Bütünleşik Afet Yönetiminin Temel İlkeleri, (Ed.) Kadıoğlu, M. ve Özdamar, E. Afet Zararlarını Azaltmanın Temel İlkeleri, Ankara: JICA Türkiye Ofisi Yayınları No:2. S.10 Ergünay O. (2008).Afet Yönetiminde Kurumsal Yapılanma Ve Mevzuat Nedir? Nasıl olmalıdır? İstanbul Depremini Beklerken Sorunlar ve Çözümler Bildiriler Kitabı, 20 Eylül 2008 CHP İstanbul Deprem Sempozyumu, sayfa 97-108, İstanbul. Yılmaz A, 2012, Türkiye’de Afetlerde Karşılaşılan Sorunlar, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, sayı 1, s:63 http://tekirdag.meb.gov.tr/ss/otae/Hafif%20Arama%20Kurtarma.pdf Gümüşhane, Afet Acil Durum Müdürlüğü.