Sağlıklı Deri İçin Kozmetik Kullanımı Doç. Dr. Fatma AYDIN OMU Tıp Fakültesi

Sağlıklı deride kozmetik kullanımı Temizleme Güneşten Korunma Nemlendirme Sağlıklı deride kozmetik kullanımı üç aşamadan oluşur.

Sağlıklı deri Temizleyiciler Tonikler Nemlendiriciler SUNUM PLANI Sunumumda Güneşten koruyucular anlatıldığı için Sağlıklı deri tanımını yaptıktan sonra etkileyen faktörler, temizleyiciler, tonikler ve nemlendirici hakkında bilgi vereceğim.

Sağlıklı deri nedir? Sağlıksız deri algıları Kuru deri Kaba Kuru Kepekli Görünüm/renk /ton Pigment değişiklikleri İnflamasyon Mor halkalar Genişlemiş gözenekler Doku Kırışıklıklar Akne lezyonları Somatosensoriyel uyaranlara cevap Kaşıntı Yanma Batma Sağlıklı deri kuruluk, pigment değişiklikleri,……………… gibi görünür lezyonların kaşıntı, yanma, batma gibi rahatsızlık hissinin olmadığı deri olarak tanımlanır.

Stratum korneum %25 oranında su içerir Stratum korneum %25 oranında su içerir. %10 un altına düştüğünde deri kurur Korneositlerin su tutma kapasitesi içerdikleri DNF e bağlıdır. DNF yapısında amino asitler, pirolidon karboksilik asit, üre ve laktat bulunur. Aa ler normal deri bariyeri için temel olan protein olan filagrinden köken alır. Yaşlılarda filagrin azaldığından derinin su tutma kapasitesi azalır. Hücrelerarası lipidlerin kompozisyonu ve dağılımı (yağ asitleri, seramid, kolesterol) (1:1:1) önemlidir. Yapılan çalışmalarda kuru deride yağ asiti seviyesinin arttığını ve seramid seviyesinin düştüğünü göstermiştir. Bariyer tabakasındaki bozukluk sonucu transepidermal su kaybı artar.

Hyaluronik asit Fibroblast ve keratinositler tarafından üretilir. Dermis ve stratum spinosumda bulunur. Hacimlerinin 1000 katı fazla suyu bağlayabilir.

Aquaporin 3 Keratinositlerin plazma membranında eksprese edilir. Su ve gliserol transportunu sağlayan ünitenin parçasıdır. Aquaporin kanallarıyla hidrasyon regüle edilebilir.

Sebum üretimi ve Ter salgısı Sebase glandların sekresyonu; balmumu, sterol esterleri, kolesterol, trigliserid, skualen gliserol (bariyeri düzenlemede etkili) Bunlar disinda sebum üretimi ve ter salgisi kuruluk patogenezinde rol oynayan diğer bir faktördür. Sebase glandlardan kaynaklanan trigliseridler deri yüzeyine dağılmadan önce gliserole hidrolize olur. Gliserolün bariyeri düzenlemede etkili olduğu gösterilmiştir. Yaş ilerledikçe,sebase ve ter bezi fonksiyonlarında azalma ortaya çıkar. Der kurur. Diyet, stres, hormon, genetik, yaş

İdeal deri Sağlam bariyerli sağlam stratum korneum Normal seviyede hyaluronik asit AQP3’ün normal ekspresyonu Sebum sekresyonu ve terleme Kuru Yağlı İdeal bir deride …………………..faktorlerin dengede kalmasi gerekir. Denge bozulursa kuru veya yagli tarafa kayar. UV, kimyasal maddeler, su ve sabunla fazla temas, yaş gibi faktörlerle denge bozulur. Kuru deri Kuru, pürüzlü, pullu, kaba ve kaşıntılı Deri bariyerini onarıcı ürünler yağ asitleri, kolestrol, seramid, gliserol kullanılmalıdır. Denge bozulur yağlı tarafa kayarsa Sebum sekresyonu artışı ile sonuçlanır ve Yağlı deri Parlak, kalın bir deri Sebum üretimini azaltmaya yönelik deri bakımı önerilmelidir. UV, kimyasal maddeler, su ve sabunla fazla temas, yaş

Kozmetik Temizlemek, korumak, görünümünü güzelleştirmek, koku vermek amacıyla uygulanan tedavi edici etkisi olmayan ürünlerdir.

Temizleyici Ajanlar Deri sağlığı ve bakımı temizlik ile başlar. Ana madde: Sürfaktan Sürfaktanların tarihi insanlık tarihi kadar eskidir. Pompei'deki lav örtüsü altında kalan toprakta sabun kalıpları bulunmuştur.

Mikrobiyal florada değişim Temizleyiciler Normal deri pH:4-6,5 pH Normal deri pH’ı asidiktir. Temizleyiciler ile PH’ ın alkaliye kayması derinin mikrobiyal florasında değişim ve irritasyona neden olabilmektedir. Mikrobiyal florada değişim İrritasyon

Kuru, hasarlı deri deri proteinleri lipid tabaka DNF Tek yıkamanın yağ asitleri ve kolesterolü azalttığı gösterilmiştir. Temizleyiciler lipid tabaka ve deri proteinlerine hasar verebilirler. DNF u azaltirlar. Tek yıkamanın dahi deri yağ asitleri ve kolesterolü azalttığı gösterilmiştir. Bunlar sonucunda kuru ve hasarlı deri oluşur.

İdeal Temizleyici Deri lipid bariyerine ve proteinlerine zarar vermemeli pH: Temizleyici~Normal deri

Temizleyiciler 1.Sabunlar 2.Sindetler 3.Kombine barlar 4. Sıvı (vücut) yıkama ürünleri 5.Yağ içermeyen temizleyiciler 6.Temizleme kremleri 7.Eksfolyant temizleyiciler 8. Abraziv temizleyiciler 9. Temizlik maskeleri Farklı temizleyici ürünler vardır. Bunlardan tek tek bahsedecek olursak

Sabunlar Uzun zincirli yağ asitlerinin alkali tuzlarıdır. İçerik: Yağ asitleri (bitkisel veya hayvansal) (stearik, palmitik, oleik, miristik, laurik asit) pH: 9-10 Sabun tipleri: -gliserinli -süper-yağlı -antibakteriyel sabunlar (triklosan, triklokarban) Köpüren, güçlü sürfaktan etkiye sahip temzileyicilerdir.

Sindetler (Sentetik Deterjan) Sabunsuz sabun İçerik: Sodyum kokoil izotiyonat pH: 5,5-7 Güzellik sabunu Hassas deri kalıp sabunu Hafif temizleyici sabun Deriyi asidik Ph’ta tutma ihtiyacı içeriklerine sodyom cocoly isethionate denilen daha hafif etkili surfaktan katılarak syndet denilen sentetik deterjanların gelişimine yol açmıştır. Icerdikleri sabun %10 un altindadir.

Kombine Barlar Normal sabunla sindetin karışımıdır. Temizleme gücü; Sindet<Kombar<Sabun pH: 9-10 Deodorant sabunlar ve yoğun kokulu sabunlar Sabunlardan daha hafif, sindetlerden ise daha iyi temizleyicidirler. Deodorant sabunlar ve yoğun kokulu sabunlar genellikle kombine bar şeklindedir.

Sebamed syndet clear face Dove bar/liquid İmex syndet temizleyici Ürün Tipi pH Kullanım Örnek ® 1.Sabunlar 9-10 Aşırı yağlı ve kirli Duru sabun Hacı şakir sabun 2.Sindetler 5.5-7 Kuru ve hassas Sebamed syndet clear face Dove bar/liquid İmex syndet temizleyici 3.Kombar Normal ve orta kirli Irish spring Dial Palmolive Aşırı yağlı, kirli ortamlarda sabunlar, çok kirli olmayan ortamlarda kombine barlar tercih edilebilir. Sindetler kuru deri ve dermatitler için idealdir.

Sıvı (Vücut) Yıkama Ürünleri İçerik: Temizleme ve nemlendirme yapabilen ürünlerdir. Sürfaktan: Amonyum lauril sülfat Okluziv: Vazelin, soya fasulyesi yağı Kullanımı: Süngerle (hava karışarak temizleme ve nemlendirme) Avantaj: Hijyeniktir, daha çok nemlendirici katılabilir. Temizleme sağlarken bariyeri restore eden bazı ürünler geliştirilmeye çalışılmıştır. Amanyum lauril sulfat gibi sentetik deterjanlar ile temizleme saglanirken okluzivler ile deri nemlendirilir. Köpüren vücut ve yüz ürünleri benzer gözükseler de yüz temizleyicilerinde daha nazik, dolayısıyla daha pahalı surfaktan içerir ve yüzde yağlı bir his bırakmamak için daha az emolyen içerirler.

Yağ İçermeyen Temizleyiciler İçerik: Yağsız sıvı ürünlerdir. Su, setil-stearil alkol Sürfaktan: Sodyum lauril sülfat Humektan: Gliserin, propilen glikol Kullanımı: Kuru ve hassas deri temizliğinde Makyaj temizliği Avantaj: Silinerek kullanılabilir. Sürfaktan kapasitesileri düşük olduğundan…… Nemlendirici içeriklerinden………….

Temizleme Kremleri (Cold cream) İçerik: Sürfaktan: Boraks Okluziv: Vazelin, balmumu, mineral yağlar Kullanımı: Makyaj temizliğinde sabunlardan daha etkilidir. Kuru ve hassas deri temizliğinde Suyla yıkanarak temizlenir. Bu tür kremlere “cold cream” denir. Bunlar hem yüzü temizlemek hem de nemlendirmek için kullanılırlar. Borax dan oluşan deterjan etkileri ve vazelin, balmumu veya mineral yağlarından oluşan nemlendirici etkileri bir aradadır. Kuru ve dermatite yatkın cilde sahip kişilerin kozmetik temizliğinde kullanılırlar.  

Sebamed liquid face body wash Dove beauty care shower cream oil Ürün Tipi Örnek ® 4.Vücut yıkama ürünleri Vücut temizliği Sebamed liquid face body wash Dove beauty care shower cream oil 5.Yağ içermeyen temizleyiciler Makyaj Kuru ve hassas Babe micellar water Avene micellar lotion cleanser La Roche Posay solution micellaire 6.Temizleme kremleri Pond’s cold cream cleanser Bioderma abcderm cold cream cleanser

Eksfoliyantlar İçerik: Benzoil peroksit, salisilik ve glikolik asit Stratum korneumun deskuamasyonu Komedon oluşumunda azalma Akne oluşumuna yatkın yağlı deride Icerdikleri kimyasal maddelerle stratum korneumun ekstra deskuamasyonunu saglarlar.

Abraziv scrublar İçerik: İnce abraziv partiküller (polietilen tanecikler, aliminyum oksit, meyve çekirdekleri) Akne oluşumuna yatkın yağlı deride Haftada bir kez Uyarı: Sık kullanıldığında epitel hasarı ...........................gibi ince abraziv partikuller icererek mekanik eksfoliasyon saglanir.

Temizlik maskeleri Porların daha derin temizliğini sağlar. İçerik: Balmumu bazlı ve hidrokolloid: Kuru deride Kauçuk ve vinil bazlı: Tüm deri tiplerinde Pasta ya da killi: Yağlı deride Uygulama: Elle, 10-30 dakika, tabaka halinde soyularak veya yıkanarak Balmumu bazlı ve Hidrokolloid (yulaf) : Kuru deride (TESK azaltıp, nemlendirme ve sıkılaştırma) Kauçuk bazlı (latex) ve Vinil bazlı (polivinil alkol ve vinil asetat): Tüm deri tiplerinde Pasta ya da killi (bentonit, kaolin ve kil):Sıkılaştırmayı arttırmak için magnezyum silikat, çinko oksit, salisilik asit ilave edilir. Akne oluşumuna yatkın yağlı deride

Ürün Tipi Örnek® 7.Eksfolyant temizleyiciler Akne oluşumuna yatkın yağlı deride DDF salicylic wash Neostrata gel plus 8.Abraziv temizleyiciler Babe exfoliant peeling Exfoliac gel desincrustant facial scrub 9.Temizlik Maskeleri Tüm deri tipleri Lancome pure focus maske Bioderma sebium mask Clinique deep cleansing emergency mask Yağlı deri İçeriklerinde nemlendirici olmamalı Sıvı temizleyiciler daha kurutucu olduğundan tercih edilmeli Yağları uzaklaştırmada etkili sürfaktan içermeli Köpüren ve salisilik asitli temizleyiciler önerilmeli Soğuk kremler yağ içermeleri nedeniyle tercih edilmemeli Kuru deri Yağsız temizleyiciler ve soğuk kremler Hafif sürfaktan içermeli Klasik temizleyicileri soğuk kremlerdir. Karma deri Yanaklardaki kuruluk veya T bölgesindeki yağlanmanın derecesi göz önüne alınarak baskın deri tipine göre seçim yapılmalıdır.

Gerekliliğini ve yararını destekleyen bilimsel veri yoktur. Tonikler (Astrenjen) Amaç: Temizleyicilerin atıklarını ortadan kaldırmak İçerik: Alkol %0-10 ferahlık %20-60 astrenjen Cadı fındığı, salisilik asit, retinol, antioksidanlar, flavonoidler… Sıvı, losyon, jel, sprey Uygulama: Pamukla, yıkanmaz. Uyarı: Hassas derililerde kullanılmaz. Gerekliliğini ve yararını destekleyen bilimsel veri yoktur. Temizleyiciden sonra kullanılan ürünler ise toniklerdir. Alkol içeren ürünlerdir. Soruna yönelik; %20-60 alkol deriyi çok kurutabilir.

Ürün Örnekleri Tonique Fraicheur Clarifying Lotion Scruffing Lotion Controlling Lotion Protection Tonic Farklı firmalarının farklı isimlerle sunduğu ürünler vardır..

İdeal Nemlendirici Suyun buharlaşmasını önleyerek Su tutma yeteneğini arttırarak Stratum korneumdaki su miktarını ideal düzeyde tutması İdeal Nemlendirici Nemlendirme sağlıklı derinin günlük bakımının sürdürülmesinde en önemli aşamalardan biridir. Nemlendirmede ana amaç stratum korneumun su tutma kapasitesini ideal düzeyde tutarak, derinin esnek ve yumuşak görünüme sahip olmasını sağlamaktır.

Ürün Tipi Bileşim Örnek® Okluziv Vazelin Lanolin Silikon Yağlar Yağ asitleri ve steroller Vaseline Lanomer ultra Eucerin cream Babe restructuring cream Avene hydrance optimale legere Humektan Gliserin Üre Hidroksi asitler Laktik asit Hyaluronik asit Neutrogena hand cream Emolium krem Avene cleanance K Cumlaude lab xeralaude 6 La Roche Posay hydraphase intense legere Emoliyen Yağ alkolleri Yağ asidi esterleri   1. Suyun buharlaşması okluzivler ile ya deri yuzeyini kaplayarak veya deri bariyerinin sağlamlaştırılması yoluyla önlenir 2. Doğal nemlendirici faktör, hiyaluronik asit gibi maddelerin düzeyini arttırmak cildin su tutma yeteneğini arttıracaktir. İdeal nemlendiricinin DNF özelliğinde olması arzu edilse de, bu özelliklere sahip bir nemlendirici üretilememiştir. DNF yi taklit etmek amacıyla pek çok denemeler yapılmıştır.

Okluzivler (Kapatıcılar, Örtücüler) Deri yüzeyini kaplayarak transepidermal su kaybını azaltan yağlı maddelerdir. Deri yüzeyindeyken etkilidir. Hidrokarbon yağlar ve mumlar (vazelin, mineral yağlar, parafin, skualen) Bitkisel mumlar ve mum esterleri (lanolin, balmumu, stearil stearat) Silikon (siklometikon, dimetikon) Bitkisel ve hayvansal yağlar (üzüm çekirdeği, mısır, soya, kakao) Yağ asitleri (lanolin asit, stearik asit) ve alkolleri (lanolin, setil) Fosfolipidler (lesitin) ve steroller (kolesterol, seramid) Polihidrik alkoller (propilen glikol) Cıkarıldıklarında transepidermal su kaybı önceki seviyelerine geri döner.

Vazelin Ham petrolden elde edilir. Bilinen en etkili oklüzif nemlendirici Altın standart Transepidermal su kaybını %99 önler. Komedojenik değildir. Allerjik reaksiyonlar nadirdir. Dezavantajı: Yağlı his oluşturması nedeniyle diğer bileşenlerle kombine edilir. St korneumun total oklüzyonu istenmeyen bir durumdur. 1. Transepidermal su kaybı bariyer onarımı için sinyal oluşturur. 2. Aşırı su tutulumu maserasyona neden olur.

Saflaştırma metoduna göre ürünün kalitesi değişir. Lanolin Yapay sentezlenemez. Koyunun sebase sekresyonundan elde edilir. İçeriği insan sebumundan farklıdır. Kolesterol içerir. Dezavantajı: Kokusu ve kontakt dermatit riski Yapay sentezlenmesi mümkün olmayan, kompleks doğal bir üründür. Koyunun sebase sekresyonlarından elde edilmekle birlikte, içeriği normal insan sebumundan farklıdır. Stratum korneum lipitlerinin ana kompenenti olan kolesterol içerir. Lanolin, stratum korneum lipidleri ile iki önemli özellik paylaşır. 1) Lanolin, stratum korneum lipitlerinin ana kompenenti olan kolestrol içerir. 2) Lanolin ve stratum korneum lipidleri fizyolojik ısıda, katı veya sıvı halde bulunabilmektedir. Dezavantajı: Lanolin karakteristik kokusu ve kontakt dermatit riski nedeni ile çok fazla kullanılmamaktadır. Çoğu nemlendiriciye lanolin içermez uyarısı eklenmiştir. Saflaştırma metoduna göre ürünün kalitesi değişir.

Silikon Yağsız Kokusuz Komedon oluşturmaz. Allerjik reaksiyonlara yol açmaz.

Yağlar Mineral yağlar Sık kullanılır. Komedojenik ve kanser-endüstriyel Doğal yağlar Tohum, kök, yaprak ve sapların ezilmesiyle elde edilir. Yağ asitleri (linoleik asit) içerir. Bitki organeli

Deri Bariyerinin Bileşenleri Kolesterol, seramid, esansiyel/nonesansiyel yağ asitleri 1:1:1:1 normal bariyer 3:1:1:1 bariyer iyileşmesinde hızlanma Derinin lipid bariyer tabakasında yer alan maddeler ile ilgili calismalarla yapilmistir.

Uzun süre kırışık önleme etkileri yoktur. Humektanlar (Nem tutucular) Su tutma kapasiteleri güçlü suda çözünebilen maddelerdir. Hava deri (Oklüziflerle kombine) “Kırışıklık önleyici” Korneositlerin şişmesini sağlayarak geçici olarak deriye daha düz ve kırışıksız bir görünüm sağlarlar. Nemlendiricilerin raf ömrünü uzatırlar. Nemlendiricilerin raf ömrünü uzatır. Uzun süre kırışık önleme etkileri yoktur. Dış çevre nemi yüksek olduğunda havadan, düşük olunca epidermis ve dermisten su çekerler. “Kırışıklık önleyici” olarak piyasaya sunulan kremler çoğunlukla humektanlara bağlı etki gösterir.

Pirolidon karboksilik asit Humektanlar Gliserin Bal Sorbitol Aminoasitler Proteinler Pirolidon karboksilik asit Jelatin Hiyaluronik asit Üre Hidroksi asitler Laktik asit Vitaminler Propilen glikol

Gliserin (Gliserol) Güçlü bir humektandır. DNF’ye benzer özelliktedir. Ajuga turkestanica, Aquaporin regülasyonunda önemli yer tutar. Gliserin yıllardan beri kullanılmakta olmasına rağmen, yeni araştırmalarla önemi anlaşılmaktadır. Topikal preparatlarla sağlanabilir veya Aquaporin kanallarıyla dolaşımdan epidermise alınabilir. Ajuga turkestanica AQP3 Gelecekte hidrasyonu azaltmak veya arttırmak için kullanılacak deri bakım ürünüdür.

Üre DNF’nin önemli bir komponentidir. Çift-kör çalışma Nemlendirici (%3-%10) Transepidermal su kaybını azaltıcı etki (%10) Keratolitik Antipruritik Epidermal penetrasyon ↑ (hidrokortizon, retinoik asit)

Hidroksi Asitler Doğal yolla oluşan asitlerdir. Glikolik Laktik Meyve (malik, mandelik, sitrik, tartarik) Etki: Düşük (%5-10), deskuamasyon Yüksek (%70 ve ↑), epidermolizis ve kollajen↑ Uyarı: Fotosensitivite (Güneş koruyucu) Hassas deride kullanılmamalı Şeker kamışı (glikolik) ve ekşimiş süt (laktik) Glikolik asit molekül ağırlığı küçük, topikal uygulamaya en uygun olanıdır. Laktik asit hem bir hidroksi asit hem de DNF’nin bir komponenti olmasından dolayı benzersizdir.

Propilen Glikol Kokusuz sıvıdır. Okluziv ve humektan Antimikrobiyal Keratolitik Minoksidil ve steroid penetrasyonunu arttırır. Zayıf duyarlandırıcı (allerjenlerin penetrasyonunu ↑)

Hyaluronik asit Dermisde en bol bulunan glukozaminoglikandır. Hacimlerinin 1000 katı fazla suyu bağlayabilir. Topikal deri ürünleri içine konulmakta ve etkili olduğu iddia edilmektedir. Topikal uygulamada deri üzerine penetre olmaz. HA içeren dolgu maddelerinin rağbet görmesi nedeniyle

Nemlendiricilerin deriyi yumuşatma etkilerine denir. Emoliyenler (Yumuşatıcı) Korneositlerin arasını doldurarak deriyi yumuşak ve pürüzsüz tutmak amacıyla kozmetikler içine ilave edilen yağ alkolleri veya yağ asidi esterleridir. Nemlendiricilerin deriyi yumuşatma etkilerine denir. Bazı okluzivler emoliyen Çoğu emoliyen okluziv ve humektan Dezavantajı: Deride yağlı his Bazı okluzivler aynı zamanda emoliyendir. Çoğu emoliyen okluziv ve humektan görevi de yapar. Dezavantajı: Lipit içerdiklerinden deride yağlı bir his bırakırlar.

Emoliyenler Oktil dodekanol Heksil dodekanol Oleil alkol Oleil oleat Oktil stearat PEG-7 gliseril kokoat Koko kaprilat Miristil miristat Stearil izonanoat İzopropil miristat İyi bir formülde farklı yayılım (zayıf, orta, kolay) özelliği gösteren maddeler bir arada kullanılmalıdır.

Nemlendirici Seçimi ve Kullanımı İyi bir nemlendirici okluziv ve humektan içermelidir. Seçim: Kişisel (deri durumu, deri tipi, yaşı, dermatolojik problemi) Çevresel Kullanım: Yıkama işleminden sonraki ilk birkaç dakika içinde İhtiyaca uygun sıklıklarda tekrarlanmalı

Etki Mekanizması Aktif maddeler Bariyer fonksiyonunun arttırılması Nemlendirici Eksfoliasyonun arttırılması Hidroksi asitler Reseptör aktivasyonu Retinoidler İnflamasyonun azaltılması Yeşil çay, diğer bitkiler Oksidasyon inhibisyonu Antioksidanlar ve vitaminler Hücre yenilenmesi Proteinler ve bakır peptidleri Hücresel mesaj iletiminin sağlanması Pentapeptidler Hücresel iletişimin sağlanması Hekzapeptidler Pigmentasyonun düzenlenmesi Fenol ve fenol içermeyen ürünler Fotokorunmanın sağlanması Organik ve inorganik güneş filtreleri Bunlar dışında nemlendiriciler içine farklı aktif maddeler katılarak sagliksiz derideki problemler giderilmeye çalışılmaktadır.  

Ancak günümüzde, biyoteknoloji alanındaki gelişmeler ile bu aktif maddelerin sayısı artmaktadır. Bu aktif maddelerin uygun etki mekanizmalari ile eslestirilmesi, etkinlik ve guvenlik calismalarinin yapilmasi gerekmektedir. Bu olaylar adeta kozmetik bilmecesi haline gelmektedir.

TEŞEKKÜRLER Zamana rağmen sağlıklı bir cilde sahip olmanız dileğiyle....