Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK EĞİTİMDE PROGRAM GELİŞTİRME -5- Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK SUNU İÇERİĞİ 7- PROGRAM TASARISI HAZIRLAMA A) HEDEF (AMAÇ / KAZANIM) * Hedefleri Belirleme Süreci * Hedeflerin Davranışa Dönüştürülmesi * Hedeflerin Sıralanması * Hedeflerin Taşıması Gereken Özellikler * Hedeflerin Aşamalı Sınıflandırılması Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK HEDEF * Bireyin planlanmış ve düzenlenmiş yaşantılar yoluyla kazanması kararlaştırılan ve davranış değişikliği olarak nitelendirmeye uygun özelliklerdir. -- Bireyleri “Niçin eğitiyoruz?” sorusuna cevap verir. -- Eğitim kavramının kasıtlılığı ve istendikliği ile örtüşür. -- Temel öğedir, diğer öğeler hedeflere göre belirlenir. & Farklı isimlerle anılır; hedef, kazanım, gaye, amaç, hedef-davranış vb. Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

HEDEFLERİ BELİRLEME SÜRECİ Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK SINIFLAMA ALANLARI Bilişsel Duyuşsal Devinimsel DAVRANIŞ KAYNAKLAR Birey Toplum Konu Alanı Doğa SÜZGEÇLER Eğitim Felsefesi Eğitim Psikolojisi Eğitim Ekonomisi Eğitim Sosyolojisi Olası Hedefler Aday Hedefler Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

HEDEFLERİN SIRALANMASI Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK DİKEY BOYUTTA YATAY BOYUTTA UZAK GENEL ÖZEL BİLİŞSEL DUYUŞSAL PSİKOMOTOR Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK DİKEY HEDEFLER Uzak Hedefler: Ülkenin politik felsefesini yansıtan hedeflerdir. Atatürk’ ün “Çağdaş uygarlık düzeyine ulaşmak” sözünde ifadesini bulmuştur. Kaynağını Anayasa’dan almaktadır. Genel Hedefler: Uzak hedeflerin yorumudur. Bu hedefler, Milli Eğitim Şurası raporları kalkınma planları gibi metinlerde yer alır. İki seviyede ele alınır. Birincisi eğitimin genel hedefleri, ikincisi de okulun hedefleridir. Eğitimin genel hedefleri uzak hedeflere yöneliktir. Özel Hedefler: Genel amaçlar doğrultusunda belirlenen derslerin hedefleridir. Bir ders düzeyinde öğrencilerin kazanması gereken özellikler ve davranışlardır. Dersin ya da ünitenin hedefleridir. Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

Hedeflerin Neden Davranışa Dönüştürüyoruz? 1. Hedefleri gözlenebilir, ölçülebilir ve kesinleşmiş hale getirmek. 2. Herkes tarafından aynı şekilde algılanılmasını sağlamak. 3. Eğitim durumlarını belirlemek. 4. Öğrencinin kendisinden ne beklendiğini tam olarak bilmesi.

Hedefler Belirlenirken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar * Öğrenci davranışına dönük olmalı. * Ulaşılabilir olmalı * Genel ve sınırlı olmalı (Davranış grubuna karşılık gelecek şekilde geniş; tek bir özelliği gösterecek biçimde sınırlı olmalı). * Kenetli olmalı (Konu alanıyla ilişkili olmalı). * Açık ve seçik olmalı (Herkes tarafından aynı şekilde anlaşılmalı) * Ürüne dönük olmalı (Sürece yönelik olmamalı). * Tutarlı olmalı (Hem kendi içinde hem de diğer hedeflerle çelişmemeli). * Binişik değil bitişik olmalı (Bir cümlede birden fazla öğrenme özelliği bir arada verilmemeli).

Hedef Yazma İlkeleri İle İlgili Örnekler Hedef tümcelerin sonunda bilgisi, becerisi, gücü, yeteneği, oluş, ilgililik, farkındalık, hoşgörülük gibi sözcüklerden biri bulunmalıdır. Örnek: İmla kurallarının farkında oluş. Dört işlem bilgisi. Vücudu tanıyabilme. Hedefler öğrenci davranışına dönüştürülecek ve öğrenme özelliğini belirtecek nitelikte yazılmalıdır. Öğretmenin yapacakları hedef olamaz. Örnek: Madenleri tanımlayabilme. Madenlerin adlarını söyleyebilme. Bunun yanında “madenleri tanıtma” hedef olamaz. Çünkü cümle öğretmen yöneliktir. Öğrenme sürecine dönük cümleler hedef olamaz. Hedefler öğrenme ürününü ifade etmelidir. Örnek: “Proje yöntemini kullanır” yerine “bir araştırma için proje yöntemini kullanabilme” ifadesi doğrudur.

Konu başlıkları hedef olamaz. Çünkü bu tür cümleler davranışa dönüştürülemez. Örnek: “Okulumuzu tanıyalım” Hayat bilgisi dersinde bir konu olduğundan hedef olamaz. Hedefler kapsamlı aynı zamanda sınırlı olmalıdır. Hedefler bir yandan davranış grubunu ifade ederken, bir yandan da tek bir özelliği göstermelidir. Örnek: Dünyadaki belli başlı iklimler bilgisi. Hedeflerin hangi içerikle ilgili olduğu belirtilmelidir. Örnek: “Kavramların anlam bilgisi” hedef olamaz. “Türkçe dersindeki kavramların anlam bilgisi.” hedef olur.

Hedefler binişik olmamalı, bitişik olmalı. Bir hedefin bittiği yerde diğer hedef başlamalı. Hedefler iç içe girmemelidir. Örnek: “Okul kurallarını bilip, isteyerek uyma.” İfadesinde birden fazla hedef vardır. Hedefler hangi alanla ilgili yazılıyorsa o alanın niteliklerine ve basamaklarına uygun olmalıdır. Bilişsel, duyuşsal ve psikomotor alanlarla ilgili hedefler ayrı ayrı yazılmalı. Hedefler birbirini destekler nitelikte olmalı, birbiri ile çelişmemelidir. Dersin, okulun, öğretim kademesinin, milli eğitimin hedefleri arasında tutarlılık olmalı.

Hedef ve Davranış Yazmada Farklı Yaklaşımlar 1- AŞAMALI HEDEF YAZMA; En sık kullanılan ve Bloom’a ait yaklaşımdır. (Bilişsel – Duyuşsal - Psikomotor) 2- YETERLİLİĞE DAYALI AMAÇ YAZMA; Programın sonunda öğrencinin öğrencilerin hangi standartta ne yapabileceği belirtilir. ÖRN: Hesap makinesi ve üç ondalıklı 23 sayı verildiğinde (koşullar), bütün sayıların 1,5 dakika içinde hatasız olarak (standart), sabit bir sayı ile çarparak sonucu yazabilme (davranış).

3- MODÜLER AMAÇ YAZMA; Aşamalılık özelliği göstermeyen, bağımsız üniteler ya da modüller için kullanılır. ÖRN: …………….. Çalıştıktan/okuduktan sonra ………………. -ecek, -acak ile biten gelecek zaman ifadelerine yer verilir.

HEDEFLERİN AŞAMALI SINIFLANDIRILMASI (Taksonomi) Taksonomi; istendik davranışların basitten karmaşığa, kolaydan zora, somuttan soyuta, birbirinin önkoşulu olacak şekilde aşamalı olarak sıralanmasıdır. * Hedeflerin yatay sınıflaması olarak da adlandırılır. * Bir sonraki aşama bir öncekine dayalı ve bir öncekine göre daha kompleks ve daha gelişmiştir. * Bu üç alan birbirinden bağımsız değildir. * İlgili hedef ağır basan alana kodlanmalıdır.

BİLİŞSEL ALAN DUYUŞSAL ALAN PSİKO-MOTOR Bilgi Kavrama Uygulama Analiz Sentez Değerlendirme DUYUŞSAL ALAN Alma Tepkide Bulunma Değer Verme Örgütleme Kişilik Haline Getirme PSİKO-MOTOR (Devinişsel) Algılama Kurulma/Hazırlık Kılavuzla Yapma Mekanikleşme Beceri Haline Getirme Uyma/Uydurma Yaratma

Öğrenilmiş davranışlardan zihinsel yönü ağır basan davranışların BİLİŞSEL ALAN Öğrenilmiş davranışlardan zihinsel yönü ağır basan davranışların kodlandığı alandır. Zihin, * alma * depolama * uslamlama davranışlarını içerir. DUYUŞSAL ALAN Duygusal yönlerin (sevgi, korku, ilgi, tutum vb.) baskın olduğu alandır. Bu alanda bireyin özellikleri önplandadır. PSİKO-MOTOR ALAN Bireyin sinir-kas koordinasyonuyla aynı anda bir ya da birden fazla organıyla yaptığı direkt olarak gözlenebilir açık Becerilerin kodlandığı alandır.

BİLİŞSEL ALAN Bilgi Basamağı: Bireyin herhangi bir nesne ve olguyla ilgili bazı özellikleri gördüğünde tanıması, sorulduğunda söylemesi, ya da ezberden aynen tekrar etmesi davranışlarını kapsar. * Tanımlama – hatırlama – tanıma – söyleme – seçme - listeleme

Kavrama Basamağı: Kavrama düzeyinde bilgi düzeyinde kazanılan davranışların öğrenci tarafından özümsenmesi, kendine mal edilmesi, anlamının yakalanması söz konusudur. Çevirme – yorumlama – özetleme – tablolaştırma – grafikleştirme – ana hattını bulma – sonucu kestirme

Uygulama Basamağı: Bilgi ve kavrama basamaklarında kazanılan davranışlara dayanılarak yeni olan bir sorunun çözülmesi esastır. Öğrenci sorunu çözerken ilgili ilkeleri, genellemeleri, yöntem ve teknikleri işe koşmalıdır. Yapma – çalıştırma – kullanma – hazırlama – ilkeyi uygulama – problem çözme

Analiz Basamağı: Bir bilgi bütününü ya da bir sistemi, yapıyı oluşturan öğeleri, yine o bütün, sistem ve yapıda yer aldığı biçimiyle öğelerine ayırma işidir. Ayrıca ileri sürülen düşünceler arasında tutarlık ve geçerlik bağıntılarının da aranması bu basmağın kapsamı içindedir. Analiz etme – bölümlerine ayırma – karşılaştırma

özellikler söz konusudur. Sentez Basamağı: Öğeleri belli ilişki ve kurallara göre birleştirip bir bütün oluşturma anlamına gelir. Ancak her bütün oluşturma işi sentez değildir. Sentezde yenilik, özgünlük, buluş, yaratıcılık gibi özellikler söz konusudur. Birleştirme – yaratma – üretme – tasarlama – yeniden düzenleme

Değerlendirme Basamağı: Bütün özellikler göz önünde bulundurularak bir yargıya varma süreci olarak tanımlanabilir. Yargılama – kritik etme – değerlendirme – karar verme

KPSS’DE ÇIKMIŞ SORULAR Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK 2001 Eğitim programı geliştirmek amacıyla oluşturulan ekipte, aşağıdakilerden hangisinin bulunması zorunlu değildir? A) Program geliştirme uzmanı B) Ölçme ve değerlendirme uzmanı C) Konu alanı uzmanı D) Konu alanı öğretmeni E) Sosyal planlama uzmanı Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010