Okullarımızda Yaygın Bir Sorun: AKRAN ZORBALIĞI

GİRİŞ Zorbalık olgusu belkide insanlık tarihi kadar eskidir. Zorbalık pek çok yerde görülebilir. Örneğin: hapishanelerde, yatılı okullarda, işyerlerinde vb. 1970’li yıllar Dan Olweus tarafından kavramın ortaya atılması (mobbing) İskandinav ülkelerinde araştırmalar 1980’li yıllar kavramın netleştirilmesi ve sıklık oranlarının saptanması. 1990’lı yıllar AB ülkeleri ve diğer gelişmiş ülkelerde önleme stratejilerinin geliştirilmesi. 2000’li yıllarda Ülkemizdeki durum

Tanım Akran zorbalığı, bir ya da birden çok öğrencinin kendilerinden daha güçsüz öğrencileri kasıtlı ve sürekli olarak rahatsız etmesiyle sonuçlanan ve kurbanın kendisini koruyamayacak durumda olduğu bir saldırganlık türüdür.

Bir söz ya da eylemin zorbalık olarak adlandırılabilmesi için; Taraflar arasında eşit olmayan güç dengesinin olması, Süreklilik özelliği taşıması, Kasıtlı yapılıyor olması, Mağdurun bu söz ve eylemlerden rahatsız olması, ancak kendini koruyamayacak durumda olması gerekir.

Saldırganlık, Şiddet ve Zorbalık Fiziksel İçerikli Zorbalık

Zorbalık Çeşitleri

Fiziksel Zorbalık Dövme Tekme vurma Tokat atma İtme, Saç ya da kulak çekme Dürtme vb.

Sözel Zorbalık Dalga geçme, alay etme Kızdırma, korkutma Kötü isim(ler) takma Küfür etme Kurbana ya da ailesine hakaret etme Küçük düşürücü, incitici, hakaret edici sözler söyleme Zihinsel olarak geri olduğunu söyleyerek kendisini kötü hissetmesine sebep olma vb.

Dolaylı Zorbalık Kurbanı kasıtlı olarak grup dışında tutup yalnızlığa itme, Oyun veya diğer etkinliklere almama, İzole etme, yok sayma, görmezlikten gelme, Aleyhinde yalan-yanlış söylentiler çıkarma ve yayma, Dedekodu yapma, arasının diğerleriyle bozulmasına çalışma Kurban hakkında çeşitli yerlere çirkin sözler yazma vb.

Eşyalarına Zarar Verme Parasını zorla alma ya da almakla tehdit etme Eşyalarını zorla alma ya da almakla korkutma Kasıtlı olarak eşyalarına zarar verme Para ya da eşyalarını çalma

Zorbalı Olgusu Önemli Bir Konu Mudur?

EVET ÖNEMLİDİR Çünkü...

Zorbaca söz ve eylemlere karışan öğrenci oranları hiç de küçümsenemeyecek orandadır.

Örneğin Kurban Öğrenci Oranları (%) Avustralya’da 30 - 50 İtalya’da 28 - 40 İngiltere’de 04 - 36 Yunanistan’da 15 - 30 Portekiz’de 20 – 22 Kanada’da 21 ABD 10 Norveç’te 10

Ve Türkiye’de (Lise) (Karaman-Kepenekçi ve Çınkır, 2001) Sözel 44 Fiziksel 30 Duygusal 1 Cinsel 9

Zorba Öğrenci Oranları (%) İngiltere’de 20 İtalya’da 15 - 20 ABD’de 13 Norveç’te 7 Kanada’da 12 Yunanistan’da 6

Eğtim ve öğretim etkinliklerini olumsuz etkilemektedir Eğtim ve öğretim etkinliklerini olumsuz etkilemektedir. (devamsızlık, okulu sevmeme vb.)

A.B.D.’de yapılan bir araştırmada öğrencilerin yaklaşık % 7’sinin ayda en az bir kez zorba öğrenciler yüzünden okula gitmeyip evde kalmayı tercih ettikleri saptanmıştır (Banks, 1997).

Zorbalığa uğrayan öğrencilerin % 90’ının, okul notlarında bir düşüşün yaşandığı bulunmuştur. (Hazler, Hoover ve Oliver, 1992).

Zorbalık olgusunun çocuklar üzerindeki psikolojik ve sosyolojik etkileri sadece okul yıllarıyla sınırlı kalmayıp yaşamın sonraki dönemlerinde de devam etme eğilimi göstermektedir.

Zorbalığa uğrayan öğrenciler; Kaygı, kızgınlık ve çaresizlik duyguları Depresyon Okulu sevmeme, sıkça devamsızlık yapma Başarıda düşüş Okulda zorbalığın meydana geldiği yerlere gitmekten kaçınma Kendini değersiz hissetme Bazen intihara kalkışma Çocukluk yıllarında yaşanan zorbaca davranışların etkisinin bazen yetişkinlikte bile devam etmesi Genellikle grup dışına itilme, yalnız kalma.

Bu etkinin sadece kurbanların değil, aynı zamanda zorba çocukların da gelişimini olumsuz etkilediği pek çok çalışmada ortaya konmuştur.