TİPOGRAFİ TYPOGRAPHY

Boşlukların Düzenlenmesi Metin Düzenlemeleri Özel Etkiler Tipografi Harf Yapısı Boşlukların Düzenlenmesi Metin Düzenlemeleri Özel Etkiler Sayfa Tasarımı

HARF YAPISI İki boyutlu olan harflerin ölçülendirmeleri, onları tanımamıza yarar.

satır çizgileri

PUNTO points (pt) Harfin büyüklüğüne “punto” denir

BÜYÜK HARF: MAJÜSKÜL küçük harf: miniskül

SAN SERİF: düz SERİF: tırnaklı

Abcdefgğhıijklmnoöprsştuüvyz YAZI KARAKTERİ harflerin kalınlıklarında yapılan değişikliklerle yaratılmışlardır. ABCDEFGĞHIİJKLMNOÖPRSŞTUÜVYZ Abcdefgğhıijklmnoöprsştuüvyz !”#$%&`()*+,-./0123456789 Times New Roman Yazı Karakteri

YAZI AİLESİ bir yazı karakterinin bütün ölçü ve şekillerinin bir araya getirilmesşyle meydana gelir. Düz_Roman/Plain Eğik_İtalik Kalın_Bold Kalın Eğik_Bold İtalik

YAZI KARAKTERLERİNİN KULLANIMI Karakterleri kişiliğe sahiptir. ciddi, sammi, teknolojik, eylenceli vs olabilir Tasarım yaparken yazı karakterini doğru seçmeliyiz Estetik Uygunluk: karakter içeriğe uygun olmalı Okunabilirlik: yazının kendi okunabilir olmali Okutabilirlik: yazı tasarım uygulamasının üzerinde okunabilir olmalı “Her yazı karakterinin kendi dili ve tasarımda yarattığı etkisi vardır”

YAZI KARAKTERLERİNİN KARKTERLERİ VARDIR

YAZI KARAKTERLERİNİN KARKTERLERİ VARDIR

YAZI KARAKTERLERİNİN KARKTERLERİ VARDIR

YAZI KARAKTERLERİNİN KARKTERLERİ VARDIR

YAZI KARAKTERLERİNİN KARKTERLERİ VARDIR

YAZI KARAKTERLERİNİN KULLANIMI 1. Serif metinler ve küçük puntoda iyi okunurlar. 2. San Serif Başlıklar, metinler ve sıkışık yazılarda iyi okunurlar. 3. Kaligrafik (süslü) Daha zor okunurlar. Karakterleri çok belirgin yazılardır. “Bazı yazı karakterleri diğerlerinden daha kolay okunur.”

PUNTOLAR “Her karakterin 12 puntosu aynı yükseklikte değildir” Yukarı uzanan bölümün en üstünden, aşağı inen bölümün en altına konan çizlerin arasındaki boşluk ölçüsü. “Her karakterin 12 puntosu aynı yükseklikte değildir”

PUNTOLAR Metin Harfleri 6,7,8,9,10,11,12 ve 14pt Başlık Harfleri 14pt ve üzeri

BOŞLUK DÜZENLEMESİ Harf Araları Kelime Araları Satır Araları Metin İçinde Satır Araları Paragraf ve Sütun Araları “Sayfa tasarımcısı, kağıt üzerinde pozitif alanlar kadar negatif alanları da tasarlar.” negatif alan: boşluklar

BOŞLUK DÜZENLEMESİ “Metinler görsel etkiye sahiptir. Gri alanlar oluştururlar.” Ara boşları ( Espas ) : Harf ve Kelime aralarındaki boşluklardır. Sıkışık espas: siyah Gevşek espas: gri

HARF ARALARI (Kerning) Espaslamanın gerçek kuralı, iki harf arasındaki boşluğun düzenlenmesidir. Bu şekilde de iki harfin birbirlerine bakan yan duvarları espas miktarını belirler.

HARF ARALARI Metin yazılarında espaslama çok göze batar. Normal Dizgi: boşluk eklenmemiş Sıkışık Dizgi: boşluk eksiltilmiş Geniş Dizgi: boşluk eklenmiş Metin yazılarında espaslama çok göze batar. Espaslamada iç boşluklar da hesaba katılmalıdır. Bu olmazsa “o” harflerinin olduğu yerler delik hissi verir. Çoğunca ölçüm aletleriyle değil göz ile yapılır. Çok dar ve çok geniş espaslama okunaklılığı göçleştirir. Paragraf ve Sütun Araları

HARF ARALARI TİPOGRAFİ Normal dizgi boşluk eklenmemiş, sıkışık dizgi boşluk eksiltilmiş ve geniş dizgi boşluk eklenmiş dizgidir. TİPOGRAFİ

KELİME ARALARI Kalın harflerden oluşan yazı karakterlerinde kelime arası dar espas düzenlenir. İnce harflerden oluşan yazı karakterlerinde kelime arası geniş espas düzenlenir. Kelime araları da göz ile saptanır. Kelime aralarındaki noktalama işaretleri dikkate alınır. Kelime arası espas da kesin bir ölçü yoktur. 1 harfin rahatlıkla girebileceği kadar bir boşluk ölçü kabul edşlebilinir. Dengeli harf ve kelime arası düzenlemesi daha rahat okununabilirlik ve görsel estetik meydana getirir.

SATIR ARALARI Normal yerleştirme satır arası boşlukların düzenlemenmemesi halidir. Yani 12 punto harf için satır arası düzenleme 12 puntodur. 2 den fazla satır metin demektir. Satırlar arasındaki boşluk punto ile ölçülür.

METİN İÇERİSİNDE SATIR ARASI BOŞLUKLARIN DÜZENLENMESİ Eksiltilmiş Satır: boşluk azaltıldığında Katılmış Satır: boşluk arttırıldığında Normal Dizilmiş: boşlukla oynanmamışsa Boşluk az olursa, satır takibini göz çok zor yapar. Boşluk fazla olursa, soldan sağa okuma zorlaşır. “Negatif-pozitif denge için çok önemlidir. Boşluk öok olursa gri alandan ziyade çizgi olarak görünmeye başlar.”

PARAGRAF ve SÜTUN ARASI BOŞLUKLARIN DÜZENLENMESİ Geleneksel yöntemde paragrafın ilk kelimesi biraz içeriden başlar. Bu farklılık paragrafı diğer paragraftan ayırmaya yetmez bu yüzden paragraflar arasında boşluk bırakılır. Bu boşluk genelde yarım satır veya tam satırdır. Günümüzde paragraf arası boşluk bırkılmakta ve içeriden başlama yöntemi kullanılmamaktadır. Metinler paragraflardan oluşur. Paragraflar rahat okuma için ve konunun anlaşılabilmesi için yapılır. Başka bir anlatıma geçiş yeni bir paragrafa geçiş demektir. “Paragraf tipografinin akıcılığı için gereklidir.”

SÜTUN ARASI BOŞLUKLARIN DÜZENLENMESİ Sütunlar iki veya daha fazladır. Yanyana geldiklerinde ara boşlukları düzenlenir. 1. İki taraftan bloklu 2. Sağdan bloklu 3. Soldan bloklu olabilir. İki taraftan bloklu sütunları düzenlemek daha kolaydır. Sağ/sol bloklu sütunlarda negatif alanlar serbesttir.

METİNLERİN DÜZENLENME BİÇİMLERİ 4 ayrı düzenleme vardır. 4 ayrı düzenleme vardır. Soldan blok, sağdan blok, ortadan blok ve her iki taraftan blok Soldan Blok Sağdan Blok Ortadan Blok Her İki Taraftan Blok

SAĞDAN VE SOLDAN BLOK ORTADAN BLOK Soldan blok en çok kullanılan düzenleme biçimidir. Soldan sağa okuma yönünde göz aynı başlangıca rahatlıkla döner. Soldan ve sağdan bloklamada yazının bir tarafı serbesttir. Her iki bloklama da satırları uygunsuz yerden kesmeyi gerektşrmez. Ortadan bloklamada satır başı takibi zor olduğundan metin düzenlemelerinde kullanılması sakıncalıdır. Devamlılığı olmayan metinlerde, başlık ve alt başlıklarda daha çok kullanılır.

Metin İçinde Tireleme Yapmak HER İKİ TARAFLI BLOK Metin İçinde Tireleme Yapmak İki taraflı bloklama, sayfa düzeninde dengeli gri alan oluşturur. Uzun süreli okunması gereken metinlerde kullanılır. Roman, gazete, dergi gibi Bloklama gereği tireleme yapılmazsa tipografik hatalar oluşur. İki taraflı bloklanmış dizgi, bloklanmamıştan daha az boşluk kaplar. Tipografik hata olmaması için: Tireleme Kısa sözcük kullanımı Metin genişliğinin değiştirilmesi Sol/sağ blok kullanılması Tireleme Yazacaksak: Ard arda iki satırı tireleme Doğru yerde tireleme yapılmalı Sütun ve sayfa sonları tireleme yapılmamlı

HER İKİ TARAFLI BLOKLAMA ÖRNEKLERİ İki taraflı bloklama, sayfa düzeninde dengeli gri alan oluşturur. Uzun süreli okunması gereken metinlerde kullanılır. Roman, gazete, dergi gibi. Bloklama gereği tireleme yapılmazsa tipografik hatalar oluşur. İki taraflı bloklanmış dizgi, bloklanmamıştan daha az boşluk kaplar. İki taraflı bloklama, sayfa düzeninde dengeli gri alan oluşturur. Uzun süreli okun-ması gereken metinlerde kul-lanılır. Roman, gazete, dergi gibi. Bloklama gereği tireleme yapılmazsa tipografik hatalar oluşur. İki taraflı bloklanmış dizgi, bloklanmamıştan daha az boşluk kaplar.

BÜYÜK ve Küçük Harf Kullanımında Optik Hizalama Sol hizalamada sol kenarı düz olan harfler E, I, L, P , M ... rahat hizalanırken, A, C, J, T... gibileri hizalamak daha zordur. Hizalaması en zor olan harf T harfidir. Optik hizalama sorunlarını göz yardımıyle çözeriz.

Metin İçinde VURGULAMA Yapmak Önemli kelimer, cümleler vurgulanır. Vurgulamak öne çıkartmak, izleyicinin dikkatini çekmektir. Çok veya az olduğunda akıcılık bozulur. Çok olduğunda: karmaşa olur Az olduğunda: tek düze, sıkıcı olur. Kalınlaştırarak Eğik yazarak Karakter değiştirerek Büyük yazarak Altını çizerek Renk/ton değiştirerek

BÜYÜK ve Küçük Harflerin Kullanılması küçük harfler daha rahat okunurlar. KÜÇÜK HARFLER DAHA RAHAT OKUNURLAR STOP T.B.M.M. Küçük harfler daha rahat okunur. Büyük harfler görsel olarak daha etkilidir. Üst başlıklarda, alt başlıklarda ve ara başılklarda kullanılırlar. Kısa uyarılarda kullanılırlar METÜNLERDE BÜYÜK HARF OKUMA ZORLUĞU AÇISINDAN KULLANILMAZ. ROMAN. GAZETE VE SÜRELİ YAYINLARDA RAHAT VE ÇABUK OKUNABİLİRLİĞİNDEN ÖTÜRÜ KÜÇÜK HARF KULLANILMALIDIR.

ÖZEL ETKİLER Başlangıçta Büyük Harf Kullanımı Şekillerin İçine/Dışına Yazı Yazmak El Yazısı Karakterleri (Script) Tipografinin Rengi Asılmış Noktalama İşaretleri Rakamlar Düz ve Kırık Çizgiler

BAŞLANGIÇTA BÜYÜK HARF KULLANIMI İnisiyal harf 2 veya 3 defadan çok kullanılmaz çünkü bu da başka bir sıkıcılık yaratır. Tasarımla uyumlu kullanılmalıdır. Başlama harfi: İNİSİYAL (initial letter) Bazen metinle kaynaşır bazen de dışarıda kalır. Dışarıda kaldığında -süslenerek kullanılabilinir -büyük kullanılabilinir Bu: -sıkıcılığı gidermek için -siyah (pozitif) alan yaratmak için yapılır.

ŞEKİLLERİN DIŞINA VEYA İÇİNE YAZMA Alışılmışın dışında dizgi yapılabilinir. Bu şekil bloklama dikkate alınarak yapılmalıdır. -Yazı şekle oturamalı (sığmalı) -Okunabilmeli -Tasarımla uyumlu olmalı

EL YAZISI (SCRIPT) KARAKTERLER Elyazısı karakterlerinin büyük ve küçük harfleri beraber kullanılırlar. Bu karakterlerin büyük harfleri oldukça görkemli olurlar fakat yan yana geldiklerinde bağlantı sorunları çıkar: Çünkü, beraber kullanılmak üzere tasarlanmamışlardır. Bickham Script BÜYÜK HARFLER YAN YANA GELDİKLERİNDE BAĞLANMAZLAR . Freestyle Script Script: El yazısı (elle yazılan yazılar değildir.) Script karakterler akışkan özellik taşırlar. Harfler birbirine kusursuz biçimde bağlanır. İtalikler script değildir. Script karakterlede büyük harfler yan yana geldiklerinde bağlanmazlar çünkü beraber kullanılmak için tasarlanmamışlardır.

TİPOGRAFİNİN RENGİ Doğru tonlama etkilidir. Çekiciliği arttırır. Başlık, alt başlık siyah olmalıdır. Bu şekilde görsel olarak daha çekici ve kaliteli olur. Aynı zamanda bilgiyi de düzenler. Calibri 12 single line space (normal dizgi) Calibri 12 double line space (katılmış satır) Calibri 12 bold Bernard MT Condensed 12 bold Geniso 12 bold Tipografik düzenlemelerde kontraslık önemlidir. Kontraslığı espas, karakter ve punto belirler. Boşluklar genişse: gri Boşluklar darsa: siyah Punto büyükse: siyah Punto küçükse: gri Karakter inceyse: gri Karakter kalınsa: siyah

ASILMIŞ NOKTALAMA İŞARETLERİ “Bu düzenleme metin bloğundaki tuhaf boşlukların önüne geçmek için yapılır.” “Bu düzenleme metin bloğundaki tuhaf boşlukların önüne geçmek için yapılır.” Tırnak, başlık ve alt başlıklarda kullanılır. Metin bloğunun dışında tutulunca buna “asılmış tırnak” denir. Virgül ve nokta da bloğun dışında tutulur. Dışarıda tutmayı ancak elle yapabiliriz. Bu düzenleme metin bloğundaki tuhaf boşlukların önüne geçmek için yapılır.

RAKAMLAR Rakamlar büyük harflere benzerler. Taban çizgilerinden hizalanırlar Aralarındaki boşluk aynı mantıkla yapılır. Punto küçültülerek kullanılırlar ve bu gözle ayarlanır. Saat 14:20’de buluşalım ya da bankada 12.000 TL param var örneklerinde olduğu gibi metin içinde yer alan rakamların ölçülerini değiştirebiliriz.

ÇİZGİLER Çizgiler tipografiye yardımcı elemanlardır. Siyah ala oluştururlar. Bağlamak, ayırmak ve ya vurgu yapmak için kullanılırlar. Çizgi, satır uzunluğundan kısa veya uzun olmamalıdır. Alt uzantılar çizgiye temas etmemelidir.

SAYFA TASARIMI iletişimi görselleştirmeli

İYİ SAYFA TASARIMI Mesajı İletmeli Net ve Estetik Olmalı Problemi Çözmeli Negatif ve Pozitif Alanı Etkili Kullanmalı (Denge) Tam Yeteri Kadar Eleman Kullanılmalı Elemanlar Doğru Kullanılmalı

İYİ SAYFA TASARIMI İyi (Doğru) Düzenlenmeli (okuma önceliği/yönü) (Gruplama) Moda/İçerik Dikkate Alınmalı Çekici/Etkili Olmalı Yormamalı, Zorlamamalı Özgün/Farklı Olmalı

BOŞLUKLAR (Negatif alan) İki boyutlu tasarımlarda boşluğa negatif alan (negative space) denir. Pozitif ve negatif alanlar birbirleriye iç içe geçer ve uyumlu/dengeli olmalılardır. Pozitif alan başka bir negatif alan yaratır. Doğru kullanıldığında okumaklılık ve görsel etki maksimuma çıkar. Saat

GRİD Zaman kazandırır Karmaşayı önler Elemanları birbirine bağlamada işe yarar Negatif-pozitif alanları düzenler Sürekliliği, tutarlılığı sağlar Aheng yaratır, akıcılığı sağlar. Sayfayı planlamak ve düzenlemek için bölmek (bölümlere ayırmak) gerekir. Grid, sayfayı bölmek için kullanılan ızgaradır. Dikey ve yataydaki sanal çizgilerdir. Dergi, kitap, gazete, broşür...tasarımlarında kullanılır.

GRİD

TASARIMDA TİPOGRAFİ OKUNABİLİR OLMALI METİN: hikayenin anlatıldığı yer Metinde mümkün olan tüm tipografik kurallara uyulmalı. Okunaklı olmalı. Yorucu olmamalı. BAŞLIK: içeriği anlatır Malzemenin, sayfanın kişiliği ondadır. Başlık daha serbest tasarlanabilir. Dikkat çekmeli, ilgi uyandırmalı. İlk o okunmalı. ALT BAŞLIK: ikinci başlık Metne geçişi sağlar. Başlıktan küçük ve daha az görünmeli. Metinden ön planda olmalı. Aksi taktirde hiyerarşik sıra (okuma sırası/yönü) bozulur. OKUNABİLİR OLMALI Fiziksel: karakter, punto, espas, renk Anlamsal: içerik, kelime, dilbilgisi FİKİRLE (concept) ÖRTÜŞMELİ KARMAŞADAN UZAK DURMALI