Engin PAŞAOĞLU Tıbbi Teknolog KOCAELİ KOCAELİ İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ ADAY MEMUR EĞİTİMİ 2015 HOŞ GELDİNİZ Engin PAŞAOĞLU Tıbbi Teknolog KOCAELİ

ENGİN PAŞAOĞLU * 23.02.1969 TRABZON/ VAKFIKEBİR * TIBBİ TEKNOLOG/SAĞLIK EĞİTİMCİSİ *KOCAELİ / KARTEPE TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ / *(SEKA DEVLET HASTANESİ) *SAĞLIK EĞİTİMCİLERİ DERNEĞİ KOCAELİ İL BAŞKANI 1987-TRABZON Vakfıkebir İ.H.L. 1992-İSTANBUL BAKIRKÖY S.M.L. (Laboratuar teknisyeni) 2005-Ankara Gevher Nesibe Sağlık Eğitim Enstitüsü 2010-MALATYA İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ “SAĞLIK EĞİTİM FAKÜLTESİ” 2015 OCAK- ISPARTA-SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ “SAĞLIK YÖNETİMİ” YÜKSEK LİSANS

İLETİŞİM 1.1.İLETİŞİM 1.2.BEDEN DİLİNDE İLETİŞİM 1.3.EMPATİ

Duygu,düşünce ve bilgilerin akla gelebilecek her türlü yolla başkalarına aktarılması İLETİŞİM’ dir .

Doç. Dr. Kadir Özer, İletişimsizlik Becerisi adlı kitabında; “Kanımca iletişim insanlar arasında olması gereken ama yeterince olmayan bir beceriler bütünü. İletişimin amacı ve sonucu çözümdür. İletişimsizliğin amacı çözüm sonucu ise kavga ve sorundur. İnsanoğlunun hangisini yaptığını anlayabilmek için tarihe veya bir sabah gazeteye bakmak herhalde yetecektir.”

İletişim; Toplumun temelini oluşturan bir sistem, Örgütsel ve yönetsel yapının düzenli işleyişini sağlayan bir araç, Bireysel davranışları görüntüleyen ve etkileyen bir teknik, Sosyal süreçler bakımından zorunlu bir bilim, Sosyal uyum için gerekli bir sanattır.

Gerek iş hayatında, gerek sosyal ortamlarda başarılı olarak nitelendirilen kişilerin yaşamları gözlemlendiğinde ortak bir özellikleri dikkat çekmektedir. Bu da insanlarla iletişim kurma konusunda sergiledikleri becerilerdir.

İLETİŞİM: Alıcı Kaynak Mesaj Kanal Geri bildirim İki veya daha fazla insan arasında anlamları ortak kılma sürecidir. Kime Kim Ne söyledi Hangi yolla Alıcı Kaynak Mesaj Kanal Kod açma Kodlama Geri bildirim Ne etkisi oldu 9

İletişimi unsurlarına göre sınıflarsak; Toplumsal ilişkiler sistemi olarak; -Kişiler arası iletişim -Grup iletişimi -Örgütsel iletişim Kullanılan kanallara ve amaçlara göre; Görsel,işitsel,dokunma, telekominikasyon,kitle iletişimi Kullanılan kodlara göre; -Sözlü -Sözsüz -Yazılı Zaman ve mekana göre; -Yüz yüze -Uzaktan

İnsanlar arası iletişimlerde temel olan; duygu ve düşünce alışverişini yürütmektir. Burada ana unsur “ANLATMA”dır. Kişilerin anlatma eylemlerinin iletişim açısından amacı da “ANLAŞILMAK”tır.

İletişimde Anlaşmayı Kolaylaştıran Unsurlar İletişimde ilk dakika önemlidir. İletişim, bilgi alışverişi değildir. İletişim,kişiye değil,kişiyle yapılır. İletişim bir bütündür.

Bu unsurlara dikkat edersek; -Kendimizi ifade etmeyi kolaylaştırmış, -Karşımızdakini daha kolay anlamış, -Konuşmaya bütünlük katmış, -Kendimizin ve ilişkide olduğumuz insanların iç dünyalarını anlamada önemli ipuçları elde etmiş oluruz.

BEDEN DİLİNDE İLETİŞİM Sözsüz mesajlar, jestler, göz ve baş hareketleri, beden duruşu, yüz ifadeleri, mesafe, temas gibi BEDEN DİLİ ÖGELERİYLE ifade edilir. Bu mesajlar, düşmanlık, sıkıntı, güven, saldırganlık, hoşlanma vb. gerçek duygu ve tavırları yansıtmak konusunda, söylenen kelimelerden çok daha önemli rol oynarlar.

İlk İzlenim: Daha önce birbirlerini hiç görmemiş insanlar, ilk kez karşılaştıklarında, kısa sürede birbirleri hakkında bir izlenim oluştururlar. Kişinin güvenilir veya güvenilmez, hoş veya nahoş, önemsenecek veya önemsenmeyecek, uyumlu veya uyumsuz olduğu gibi algılamaları içeren bu ilk izlenimler, otuz, otuz beş saniye gibi kısa bir sürede oluşur. Yapılan araştırmalarda, “gözle” alınan mesaj ilk izlenimin yüzde altmışını, “kulakla” alınan mesajın ise yüzde otuzunu oluşturduğu belirlenmiştir. Kişinin “ne söylediğini” belirten içerik ise ilk izlenimin ancak yüzde onunu oluşturmaktadır.

“Davranışınız ne ise siz o’sunuz” Dünyadan alacağımız karşılık ,dünyaya verdiğimiz tepkiye bağlıdır. Bu yüzden çevremizde olumlu izlenimler bırakacak beden dili özelliklerini bilmek işimize yarayabilir diye düşünüyorum.

Yüz ve Beden Yüzümüzdeki ifade, el ve beden hareketlerimiz, bedenimizin duruşu ve göz temasımız, sözsüz iletişimde önemli yer tutar. Yüz ve beden ifadeleri istemli ya da istemsiz yapılır. Çeşitli kültürler arasında yapılan araştırmalardan elde edilen sonuçlara göre 6 temel duygu ifadesini aktaran yüz anlatımlarının bütün kültürlerde ortak olduğunu göstermektedir.

Bir bakış bir bakışa, neler neler anlatır Bir bakış bir aşığı, saatlerce ağlatır. Bir bakışın manası, hiçbir lisanda yoktur. Bir bakış bazen şifa bazen zehirli oktur.

Yan bakış gizli ilgi ya da saldırganlık belirtisidir. Aşağıya bakış genelde alçakgönüllülüğü; Ayak uçlarına bakmak güvensizliği; Sabit ve boş bakış derin düşünceyi ifade eder.

Resim : Şaşkınlık Resim :Tasarlama Resim :Kuşkucu bakış Resim : Derin düşünce Resim : Şaşkınlık Resim :Tasarlama

Eller ve Parmaklar Eller, insanın kendini ifade etmesinde etkisi en çok olan organdır. İnsan beyninin düşünüp hayal ettiğini gösteren organ eldir. Konuşmanın tarzını, ritmini, ahengini ellerle belirleriz. Bazen anlatmak istenileni tek bir el hareketi ile gerçekleştirdiğimiz olur.

Resim : El ve parmağın kullanımı

Eller ve Parmaklar Ellerin konuşma sırasında temel görevi, konuşmanın en önemli noktalarını vurgulamaktır. Ellerin açılması, kişinin dünyayla ilişki kurmak için harekete hazır olduğunu, kapanması da bu konudaki isteksizliğini gösterir.

Bedensel Temas Farklı bedensel temaslar kurarak karşımızdakine çeşitli MESAJLAR vermeye çalışırız. Örneğin, birisinin elini öpüp başımıza koyduğumuzda onun bizden büyük, üstün olduğunu kabul ettiğimizi gösteririz. El sıkıştığımızda karşımızdakini kendimize en azından bir ölçüde eşit kabul ettiğimizi gösteririz.

Tokalaşma Tokalaşma (el sıkışma) biçimi insanın hem kişiliğini hem de statüsünü belli eden hareketlerdir. Tokalaşma, karşımızdaki kişinin elini sıkma şeklimizden, sıkma süresi ve şiddetine kadar hep mesajlarla dolu bir süreçtir. El sıkma biçimlerinin ne anlama geldiğini bilirsek insanların kişiliklerine ait önemli ipuçları elde ederiz.

Tokalaşmaları üç ayrı grupta ele alabiliriz: 1-Eşit statüde tokalaşma tarzı: İki el de birbirini kavrar ve avuç dışları tam sağ ve tam sol yönlüdür. Her iki kişinin de kendi varlığını karşısındakine hissettirme amaçlıdır. Dengeli ve güven veren bir el tokalaşma türüdür.

Resim : Dengeli ve güven veren tokalaşma türü

2-Üstünlük belirten tokalaşma tarzı: Avuç içleri yere bakar şekilde yapılan el sıkma şeklidir. Avuç içinin yere dönük olması, kişinin karşısındakine güçlü ve üstün olduğu izlenimini verme amacını taşır. Yapılan araştırmalar üst düzey yöneticilerin büyük çoğunluğunun avuç içleri yere bakar şekilde el sıkıştıklarını ortaya koymuştur.

Resim : Üstünlük belirten tokalaşma tarzı

3-Boyun eğen tokalaşma tarzı: Parmak uçlarının diğer kişinin avucuna bırakılarak yapılan el sıkma çeşididir. Genellikle kendisine güvensiz, çekingen ve endişeli insanlarda bu tarz görülür. Hemen belirtmekte fayda var; bayanlarda çok sık görülen bu tür el sıkma şekli, onlar için aynı anlamı taşımaz. İltifat ve incelik bekleme duygusu ağır basmaktadır.

Özel duyguların yansıtılması, güven ve samimiyet hislerinin belirtilmesi amacıyla bazen karşımızdaki kişinin elini iki elimizle sıkabiliriz. Yine benzer duygularla tokalaşırken karşımızdakinin kolunu veya omzunu sol elimizle tutmak bazen duygusal yakınlaşmayı artırır. Ancak bu tür davranış sadece çok yakın arkadaşlar arasında yapılırsa anlamlı olur. Üst düzey bir yöneticinin başarılı, genç bir çalışanına veya öğretmenin başarılı bir öğrencisine bu şekilde yakınlaşmasının o kişilerin motivasyonunu artırdığı görülmüştür.

Resim : Tokalaşırken koldan tutmak güven ve samimiyeti yansıtır

Tokalaşma işlemini kimin başlatacağı ve zamanlama önemlidir Tokalaşma işlemini kimin başlatacağı ve zamanlama önemlidir. Esas olarak el uzatma işleminin ev sahibinden misafire, yöneticiden memura, yaşça büyük olandan küçüğe,bayandan erkeğe doğru gerçekleşmesi gerekir. Ancak; insanların duydukları memnuniyet veya özel duygular nedeniyle tokalaşmayı başlatan kişilerin sırası değişebilir.

yaşatması hem de kişinin şiddete eğilimli olduğunu açığa çıkarması Resim : Tokalaşırken güç denemesi yapmanın hem eli sıkılan kişide olumsuz duygular yaşatması hem de kişinin şiddete eğilimli olduğunu açığa çıkarması

Tokalaşmanın süresi, insanlar arasındaki yakınlığa göre değişebilir Tokalaşmanın süresi, insanlar arasındaki yakınlığa göre değişebilir. Uygun olan el sıkma işleminin 2-3 saniye içinde bitmesi gerekir. Bu sürenin uzaması taraflar arasındaki yakınlığın ve özlemin fazla olduğunu gösterse de çoğu kez taraflara sıkıntılı anlar yaşatır. Tokalaşmanız ne boyun eğen ne de üstünlük taslayan bir tarzda olmalı. Tokalaşmanız içten, samimi olmalıdır. Ortam uygunsa hafif tebessümle destekleneni daha etkili olur.

Duruş: Vücudun göğüs kafesinin bulunduğu kısım o kişinin merkezidir. Jest ve mimikleri kullanırken kişinin merkezinin durumu ve yönü, onu tanımak için birçok ipucu verir.

Resim : Göğüs kafesinin kollara kadar olan kısmı, kişinin merkezi

Resim : 90 derecelik açıyla yapılan görüşme

Resim: Üçüncü kişiye kapalı, özel şeyler konuşulan duruş

Oturuş: Bacak Bacak Üstüne Atma: Bacak bacak üstüne atma biçimi, çok önemli mesajlar verir. Çoğu zaman kafamızdan geçen düşüncenin bizde bıraktığı etkiyi ayaklarda gözlemek mümkündür. Ancak ara sıra ayaklarımızı dinlendirmek amacıyla bacak bacak üstüne attığımızı da göz ardı etmemek gerekir.

Bacak bacak üstüne atmak, genelde savunmanın bir şekli veya iç gerginliğin işareti olabileceği gibi karşılıklı diyalogda rahatlığın yansıması olarak da düşünülebilir.

Resim : Rahatlığı ifade eden oturma biçimi

Resim : Dört rakamını andıran oturuş Resim : Ayaklardan kavrama, tepkililik

Resim : Endişeli ve sıkıntılı oturma biçimi

Sandalyede otururken ayakların açık vaziyette ileri doğru uzatılması kişinin kendine olan güveninin işaretidir. Fakat, ayakların çok fazla ileri uzatılması, kendine aşırı güvenme veya saldırganlık duygularının gösterişi olarak algılanabilir. Kişinin bir odaya girdiğinde nereye oturduğu onun kendine verdiği değerle orantılıdır. Kapıya yakın sandalyeye oturanlar kendini diğer insanlardan daha az değerli görür. Odanın sahibine yakın bir yer seçenlerin özgüvenlerinin yüksek olduğunu düşünebiliriz.

Toplantı yapılacak bir salonda –salon boş ise- insanların oturmak için doğrudan orta sıralara yöneldiğini görürüz. Ön sıralarda kendini açıkta ve savunmasız gören insanlar bu tür bir tercihle güven altına alındıklarını hissederler.

Resim : Sandalyenin ucuna oturmak

Mekan Kullanımı İnsanlar kendi çevrelerinde oluşturdukları BOŞ MEKANLAR yoluyla da İLETİŞİMDE bulunurlar. Başka insanlara olan uzaklığımızı ayarlayarak, onlara uzak ya da yakın durarak birtakım mesajlar iletiriz. Diğer insanlarla aramıza koyduğumuz uzaklık, onlara karşı olan duygularımızla ilgilidir. Sevdiğimiz insanlara yakın durmayı tercih ederken, daha az sevdiklerimizle aramızda biraz daha mesafe bulunmasına dikkat eder, hiç tanımadığımız insanlara ise daha uzak dururuz.

Mekan Kullanımı

Aile bireylerinin girebildiği mahrem alan

Araçlar Kişiler arası iletişimde mesaj iletmek için başvurduğumuz yollardan birisi de birtakım araçlar kullanmaktır. Rozetler ya da takılar takarak, kokular sürerek belirli kıyafetlere bürünerek çevremize çeşitli mesajlar iletebiliriz.

İletişimi kolaylaştıran unsurların yanı sıra zorlaştıran unsurlar da var. Bunlara bir göz atarsak;

-Karşımızdakinin ilgisini söndüren bir dil kullanma, -Saate bakma.yada önündeki başka bir şeyle ilgilenme, -Kendi kendine bir şeyler mırıldanma, -Karşıdakinin sözünü kesme yada tamamlayarak sonlandırma,

-Konuşmanın bittiğini söylemeden uzaklaşma, -Soruları duymazlıktan gelme, -Dinlememe belirtileri verme gibi davranışlar iletişimi zorlaştırır.

Bu yüzden etkin dinlemeyi bilmek durumundayız. “Nedir Etkin Dinleme?”

Etkin bir dinleme; Kişinin anlattıklarının kabul edildiğini ileten,doğru anlaşıldığını kanıtlayan,empati gösteren ve açılımı yüreklendiren bir dinleme çeşididir.

EMPATİ

Kişinin kendisini diğerinin yerine koyarak ne hissettiğini anlamaya çalışmasıdır. Kişinin, diğerinin duygularının yoğunluğunu ve anlatımını algılama yeteneğidir.

Empati ne Değildir? Empati karşımızdaki ile özdeşleşmek, ona benzemek, sempati duymak değil; onun bakış tarzını yakalamaya çalışma çabasıdır.

EMPATİK DİNLEME Mesaj ileten kişinin söylediklerini; söz, ses tonu, konuşma hızı, yüz ifadesi, duruşu, el-kol hareketleri vb. değerlendirerek anlam bakımından ve duygu bakımından anlamak ve bunları ona iletmektir. (Duygu ve içerik yansıtma)

YANSITICI VE ÖZET İFADELER Konuşan kişinin anlatımını açarak duygu ve düşüncelerini daha iyi ifade etmesini sağlar. Dinleyen kişinin onu önemsediğini ve yardıma hazır olduğunu anlamasına yardımcı olur. Dinleyen kişinin, muhatabının söylediklerini doğru olarak anlayıp anlamadığını kontrol etmesini sağlar. - “Gece böğrümden sancılanıp acil servise geldim. Doktor doğru dürüst muayene etmeden filme gönderdi. Kazağımı bile çıkarmadan film çektiler. Doktor filme baktı, bir şey görünmüyor dedi, bir iğne yapıp gönderdi.” - ?

- “Bir tüp kan alabilmek için ellerimi delik deşik ettiler - “Bir tüp kan alabilmek için ellerimi delik deşik ettiler. Acemi nalbant gâvur eşeğinde öğrenirmiş. Ben deneme tahtası mıyım? Yeter artık tetkik filan istemiyorum!” - ?? - “Zar zor izin alıp çocuğu aşıya götürdüm. Bize sıra gelince aşı bitti dediler! Gününü geçirmeyin derler, gününde götürürsün yapmazlar. Bari bir özür dileseler!”

Serçe masalında empati Göğsü kınalı serçe, gök gürlemesinden çok korkar, “gök gürlediğinde kırk kantar yağım eriyor” dermiş. Bir gün birisi demiş ki; “Sen kendin beş dirhem gelmezken nasıl oluyor da kırk kantar yağın eriyor?” Bunun üzerine serçe şöyle karşılık vermiş: “Herkesin dirhemi de kantarı da kendine göre”

Her insanın, hatta her canlının olaylara kendine özgü bir bakış açısı vardır. Dışarıdan bakarak bunu göremeyiz. Kendimizi karşımızdakinin yerine koyup olaylara onun gözüyle bakabilirsek onun duygularını, düşüncelerini anlayabiliriz. (Üstün Dökmen’den)

“Bir anlaşmazlık olduğunda, muhatabınızın ayakkabılarını giyerek soruna bakın!” Kızılderili atasözü

Algılarımız bizi yanıltabilir mi?

“BİR KİŞİYLE İLGİLENİR GÖRÜNMENİN EN İYİ YOLU, ONUNLA İLGİLENMEKTİR”

Sıcak bir yüz ifadesi, canlı bir bakış, güvenli ve rahat bir duruş, toplumsal statünüze uygun bir dış görünüş, konuştuğuz kişiye yönelişiniz hiç şüphe yok ki ilişkinizi yürütmede önemli rol oynayacaktır.

TEŞEKKÜR EDERİM engin paşaoğlu