Gabapentin
Gabapentin Antikonvülzan olarak kullanılmaya başlanmış zamanla diğer kullanım antikonvülzan kullanımının önüne geçmiştir. Nöropatik ağrıda, post herpetik nevraljide aynı zaman da sosyal fobide ve panik bozukluk gibi anksiyete bozukluklarında da etkili olabilir. Maninin tedavisinde ana tedavi seçeneği değildir
Gabapentin Warner Lambert laboratuarında inhibitör bir amino asit olan gama amino butirik asit nörotransmiterine benzer biyokimyasal özellikler taşıyan ve spastisite tedavisinde kullanılan bir ürün olarak üretilmiştir. Kan beyin engelini kolayca aşar. GABA’nın biyokimyasal iskeletine kimyasal olarak siklohekzil halkası eklenmesiyle santral sinir sistemine daha kolay geçebilen daha fazla yağda çözünen bir özellik kazandırılmıştır.
Kimyası Gabapentin, GABA’ya bir sikloheksil grubu eklenmesiyle türetilmiş yeni bir amino asittir. 300-400 mg’lık kapsüller, 600-800 mg’lık tabletler ve 5 ml’de 250 mg içeren solüsyonlar içeren formlarda kullanılmaktadır.
Farmakolojik özellikler Saturasyona bağlı emilimi nedeniyle gabapentin sublineer bir kinetiğe sahiptir. Günde 3 kez 300 mg gabapentin oral biyoyararlanımı %60 Günde 3 kez 400 mg gabapentin oral biyoyararlanımı %47 Günde 3 kez 800 mg gabapentin oral biyoyararlanımı %34 Günde 3 kez 1200 mg gabapentin oral biyoyararlanımı %33 Günde 3 kez 1600 mg gabapentin oral biyoyararlanımı %27
Gıda ile alınması emilimin boyutunu ve hızını orta derecede değiştirir. Proteine bağlanma oranı %3. Epilepsi hastalarında BOS gabapentin yoğunluğu, plazmadakinin % 20’si kadardır. Gabapentin günde 3 kez alan hastalarda yarılanma ömrü 6 saattir. Gabapentin insanda metabolize olmaz ve böbreklerden değişmeden atılır. Hemodiyaliz ile vücuttan uzaklaştırılabilir
Farmakodinamik özellikler Gabapentin GABA’nın yapısal bir analogu olmasına rağmen doğrudan GABAerjik etki göstermez. Örneğin gabapentin GABA ve benzodiazepin reseptörlerine bağlanmaz veya metabolik olarak GABA’ya yada bir GABA agonistine metabolize olmaz. Hem akut hemde kronik gabapentin kullanımı insanda beyindeki GABA miktarını artırmaktadır Gabapentin, gliadan non sinaptik GABA salınımını artırarak ve büyük nötral amino asit taşıyıcı sistem transporterleri üzerinde etki göstererek dolaylı şekilde GABAerjik iletimi etkiler.
Glutamat sentezini baskılayarak antiglutamaterjik etki gösterir. Gabapentin voltajla aktive olan Ca kanallarının alfa-2-gama alt birimlerine bağlanarak neokorteks ve hipokampus dahil bölgesel affinite gösterir. Monoamin salınımını azaltarak Ca kanallarında değiştirir.
Klinik kullanımları Nöbet bozuklukları Post herpetik nevralji Diğer ağrılı sendromlar(Guillan-Barre, fantom ağrısı,radikal mastektomi sonrası, diyabetik nöropati) Alkol çekilmesi Anksiyette bozuklukları Duygudurum bozuklukları
Yan etkiler Uykuya eğilim baş dönmesi ataksi yorgunluk ve şaşılık Periferik ödem de oluşturabilir.
Çocuklarda saldırganlık görülebilir. 49 g akut ağızdan gabapentin uygulaması SSS ve gastrointestinal sistemde yan etki yol açmışsa da tüm hastalar iyileşmiştir. Gebelik kategorisi C’dir. Hayvanlarda teratojenik etki gösterilmişse de insanda bu güne kadar böyle bir veriye rastlanmamıştır
İlaç etkileşimleri Gabapentin biyoyararlılığı antiasitlerle eş zamanlı olarak uygulandığında %20 oranında düşer bu nedenle gabapentinin antiasitlerden en az 2 saat sonra alınması önerilir. Morfin ise kandaki gabapentin yoğunluğunu %44 oranında artırmaktadır. Gabapentin böbreklerden atıldığında, Kc üzerinden metabolize olan ilaçlarla etkileşimi yoktur.
Laboratuar etkileşimleri Amfetamin barbitürat benzodiazepinler ve marihuana tahlil sonuçlarını yalancı pozitif veya pozitif toksik düzeyde gösterebilir.
Doz ve kullanım Psikiyatri poliklinik hastalarında gabapentin uykudan önce 300 mg olarak başlanır ve gerekirse 4 günde bir 300 mg artırılır. Hedef iyi tolere edildiği taktirde yatmadan önce 1200 mg vermektir. Günlük toplam dozun 1200-2400 mg arasında olması beklenirken üst sınır 4800 mg