ABD GENELLEŞTİRİLMİŞ TERCİHLER SİSTEMİ GTS T.C. Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü

GENELLEŞTİRİLMİŞ TERCİHLER SİSTEMİ- GTS NEDİR? Gelişmekte olan ülkelerin bazı ihraç mallarına gelişmiş ülkeler tarafından karşılıksız ve ayrım gözetmeksizin imtiyaz tanınmasına imkan sağlayan bir düzenlemedir.

Yararlanıcı Gelişmekte Olan Ülkelerin; GTS’NİN AMACI Yararlanıcı Gelişmekte Olan Ülkelerin; ihracat gelirlerini artırmak, sanayileşmelerini teşvik etmek, ekonomik büyümelerini hızlandırmak Uygulayan Gelişmiş Ülkenin; üretici/tüketicilerinin ihtiyaç duydukları ürünleri daha düşük maliyetlerle temin etmelerini sağlamak

ABD GTS PROGRAMI NEDİR? 1 Ocak 1976 yılından bu yana ABD Gelişmekte olan ve en az gelişmiş ülkelere önceden belirlenmiş bir ürün listesi çerçevesinde GTS uygulamaktadır. 2012 yılında GTS uygulamasından 128 ülke (43 en az gelişmiş ülke ile birlikte), toplam 4.975 ürünlük bir liste çerçevesinde (1.464 kalemi EAGÜ için geçerli) GTS uygulamasından yararlanmaktadır. GTS’den faydalanan ürünler için ABD’ye ithalatta gümrük tarife oranı sıfırdır. Mevcut GTS uygulaması 1 Temmuz 2013 tarihinde sona erecektir. (GTS her yıl ABD makamlarınca gözden geçirilerek uzatılmaktadır.)

GTS’DEN KAZANCIMIZ NEDİR? GTS uygulamasından yararlanan ABD’li ithalatçı; Ülkemiz menşeli malları daha ucuza ithal eder GTS uygulamasından yararlanan TÜRK ihracatçısı; Rakipleri karşısında Rekabet üstünlüğü kazanır.

ABD GTS PROGRAMI’NIN TEMEL ESASLARI ABD GTS Programından yaralanmak isteyen ihracatçılarımızın bilmesi gereken hususlar nelerdir?

GTS Çerçevesinde Hangi İhracat Gümrükten Muaf Uygulamaya Tabidir? Ürün GTS kapsamındaki ürünler listesinde bulunmalıdır. Söz konusu ülke o madde özelinde GTS uygulamasına tabi olmalıdır. ABD’ye doğrudan sevkiyatı yapılmalıdır. Ürün başka bir ülkeden gidecekse de kapalı bir konteyner içinde gönderilmelidir. Ürün katma değer şartına uygun olmalıdır GTS uygulamasından yararlanmayı talep etmek ABD’li ithalatçının sorumluluğudur.

Menşe Kuralları Nelerdir? Maliyetin toplamı ya da lehdar ülkede üretilen materyalin değeri ile doğrudan işleme maliyetlerinin toplamı, ürünün ABD’ye girişi esnasındaki takdir edilen değerinin en az %35’ine eşit olmalıdır. İthal edilen girdiler, GTS’ye tabi materyalin oluştuğu yeni ve farklı bir forma dönüştükleri taktirde sadece %35 menşe kuralı geçerli olabilir. Şayet ürün aralarında bölgesel ekonomik entegrasyon olan ve gümrükten muaf geçiş uygulayan ülkelerin ortak üretimi ise buradaki üretimin %35’i esas alınır. Katma değer düzeyi tek bir ülkeden yapılan ithalat gibi değerlendirilir. GTS menşe kuralı gereklerinin yerine getirilip getirilmediğini tespitten ABD Gümrük idaresi sorumludur.

Doğrudan İthalat Şartı Nedir? Ürün herhangi başka bir ülkenin alanına girmeksizin ABD’ye lehdar ülkeden doğrudan yüklenmelidir. Şayet başka bir ülkeden yükleniyorsa o ülkede ticari dolaşıma girmemiş olmalıdır. Diğer bir deyişle yükleme ile ilgili tüm yasal dokümanların ürünün ABD’ye varmak üzere yüklendiğini göstermesi gerekmektedir.

Hangi Ürünler Gümrükten Muaf Uygulamaya Uygundur? Harmonize sistem esasıyla 8 rakamlı iki kategoride uygulanmaktadır. (3.511+1.464 EAGÜ’ler için ayrılan ürünlerden ülkemiz menşeli ürünler yararlanamaz) Liste mamul maddeler, yarı mamuller, seçilmiş tarım balıkçılık ve temel endüstriyel ürünleri içerir. GTS uygulamasına tabi ürünlere ABD tarifeler cetvelinin (HTSUS) bulunduğu www.usitc.gov/tata/hts/ adresinden ulaşılabilir. Ayrıca münferit ürünlerin GTS statüsü hakkındaki bilgilere http://dataweb.usitc.gov adresinden ücretsiz üyelik karşılığı ulaşmak mümkündür.

GTS’ye Konu Olmayan Ürünler Nelerdir? Çelik, cam elektronik gibi bazı maddelerin GTS uygulaması 1 Ocak 1995 tarihli bir kanunla yasaklanmıştır. Bu kapsamda: Tekstil anlaşmalarına konu olan tekstil ürünleri, Saatler, İthalata hassas elektronik ürünler, İthalata hassas çelik ürünleri, Ayakkabı, el çantaları, bavullar, iş eldivenleri, deri giyim, İthalata hassas mamul ve yarı mamul cam ürünleri, Tarife oranı kotasına konu olan tarım ürünleri, Ayrıca ABD Başkanı’nın ithalata hassas olduğuna karar verebileceği diğer ürünler, GTS uygulamasına tabi değildir. GTS uygulamasına tabi olmayan ürünlerin listesine http://www.ustr.gov/sites/default/files/Non-GSP-products-in-2009.pdf adresinden ulaşılabilinir.

Bir Ürünün ABD Gümrük Tarife Cetvelinde GTS’ye Tabi Olduğu Nasıl Anlaşılır? ABD gümrük tarife cetvelinin Özel/Special sütunundaki işaretlere bakılır; A : GTS’den yararlanan gelişmekte olan ülkelerden ithal edilen GTS’ye tabi ürünler A+: Sadece en az gelişmiş ülkelerin GTS imkanından yararlanabileceği ürünler A*: Bir ya da birden fazla ülke için GTS uygulamasının kaldırıldığı ürünler anlamına gelmektedir.

Rekabet İhtiyacı Limiti (Competitive Need Limitation-CNL) Nedir? Rekabet İhtiyacı Limiti bir üst sınırı ifade etmektedir. Lehdar ülke belli bir üründe ABD’nin o üründe bir önceki takvim yılında gerçekleştirdiği toplam ithalatının; %50’sini geçmiş ise, ve/veya belirli bir dolar değerini aşmış ise, ülke o ürün özelinde GTS uygulamasından çıkartılır. 2012 yılında Rekabet İhtiyacı Limiti (CNL) eşik değeri 155 milyon dolar iken bu rakam 2013 yılında 160 milyon dolara çıkartılmıştır. (Bu rakam her yıl otomatik olarak 5 milyon dolar arttırılmaktadır.)

“De minimis Waiver” Nedir? Başkan, tüm lehdar ülkelerden yapılan “küçük değerde” sayılabilecek ithalata Rekabet İhtiyacı Limiti’nin yüzde şartının uygulanmasından feragat etmeye karar verebilir. Bu durum Rekabet İhtiyacı Limiti’nin uygulanmasında olduğu gibi otomatik olarak devreye giren bir üst limitle sınırlandırılmıştır ve her yıl yeniden belirlenir. 2012 yılı “de minimis waiver” limiti 21 milyon dolar iken bu rakam 2013 yılı için 21,5 milyon dolar olarak belirlenmiştir. (Bu rakam her yıl 500 bin dolar arttırılmaktadır.)

Ülke’nin GTS’den Çıkarılması (Graduation) Bir ülkenin GTS uygulamasından çıkarılması milli gelir ya da rekabet üstünlüğü faktörlerine göre değerlendirilmektedir. Başkan bir ülkeyi GTS uygulamasından yeterli ölçüde gelişmiş ya da rekabet gücüne ulaşmış olması durumunda tümüyle ya da, bir ya da birkaç ürün özelinde kısmen çıkarabilir. Çıkarılma: Başkan o ülkenin GTS statüsüne göre “yüksek gelirli ülke” olduğuna karar verir. ( Dünya Bankası istatistiklerine göre) (“zorunlu çıkarılma”) ya da, Gözden geçirme sonucunda Lehdar ülkenin ekonomik gelişme ve ticari rekabet gücündeki iyileşme değerlendirilir. Zorunlu çıkartılmadaki kişi başına düşen Milli Geliri’nin Dünya Bankası tarafından belirlenmiş yüksek gelirli ülkeler grubuna ilişkin eşiği 2011 yılında 12.276 dolardır. Bu durum Başkan kararını verdikten sonraki yılın 1 Ocak tarihi itibariyle yürürlüğe girer ve Resmi Gazete’de duyurulur.

GTS Gözden Geçirme Çalışmalarını Kim Yapar? ABD GTS Programı her yıl gözden geçirilir. Gözden geçirme çalışmaları sırasında GTS’den yararlanan ülke ve ürünlerin ABD piyasasındaki rekabet durumları değerlendirilir. Yeni ürün başvuruları ele alınır. GTS ürün listesinde yer almak üzere yapılmış, fakat reddedilmiş yeni bir ürün için takip eden 3 takvim yılı boyunca yeni bir başvuru yapılamaz. ABD Ticaret Temsilciliği’ne (USTR) bağlı GTS Alt Komitesi, GTS ile ilgili değişiklikleri yapar, değişiklikler daha sonra Başkan’a sunulur, Başkan’ın onayını takiben, resmi gazetede yayınlanır. GTS Alt Komitesi incelemeler sırasında rutin olarak: Ülkenin genel gelişme düzeyini, Belirli bir üründeki rekabet gücünü, Ülkenin ticaret, yatırımlar, işçi hakları gibi ticarete ilişkin uygulamalarını, ABD’nin tüm ekonomik çıkarları ile birlikte, GTS uygulanması halinde mevcut ABD ürünlerine, işçilerine, tüketicilerine olası etkilerini ve benzeri diğer bilgileri inceler.

Şayet Program Sona Erer ve Geriye Yönelik Olarak Yenilenirse Ne olur? GTS programı sone erdiğinde ithalatçı normal gümrük tarifesi (MFN) üzerinden vergisini öder. Daha sonra Program geriye yönelik olarak yenilenirse ithalatçı süre bitimi ve yeni otorizasyon süresi arasındaki dönemde ödediği vergileri geri isteme hakkına sahiptir. Bu durum sistemin gözden geçirilmesi ile ilgili olağan bir uygulamadır. ÖRNEK: 2011 yılı başında, GTS’yi uzatan Yasa tasarısı Senato tarafından onaylanmadığı için GTS bir süreliğine askıya alınmıştır. Daha sonra Yasa’nın 21 Ekim 2011 tarihinde ABD Başkanı tarafından onaylanmasını müteakip Sistem yeniden devreye girmiştir. 1 Ocak’tan GTS’nin yeniden yürürlüğe girdiği tarihe kadar ithalatı yapılan ürünlerden gerekli kriterlere sahip olanlara ise tahsil edilen gümrük vergileri iade edilmiştir.)

GTS’DEN YARARLANABİLMEK İÇİN GEREKLİ KOŞULLARI SAĞLAYABİLİYOR MUSUNUZ? Ürününüzün 8 Rakamlı Harmonize Sistem esaslı İstatistik Tarife Pozisyon Numarası GTS listesinde yer alıyor mu? ABD’li ithalatçı ilgili ürünü sizden ithal ettiği taktirde gümrük vergisi ödemeyeceğini biliyor mu? Ürününüzün değerinin en az %35’i Türkiye kaynaklarınca üretilmiş durumda mı? GTS listesinde olan ürününüzün Rekabet İhtiyacı Limitine maruz kalıp kalmadığını biliyor musunuz? İhraç işlemleri sırasında GTS listesinde yer alan ürününüzün İstatistik Tarife Pozisyon numarasının önüne “A” işaretini koydunuz mu? Ürününüzü ABD’ye doğrudan mı sevk ediyorsunuz? Belgelerinizde nihai varış noktası olarak ABD gösteriliyor mu?

SONUÇ! Tüm sorulara «EVET» cevabı verebildiyseniz ÜRÜNÜNÜZ GTS’DEN YARARLANABİLİR. Herhangi birine cevabınız «HAYIR» ise; Açıklamaları yeniden okuyabilir, çalışma sırasında verilmiş internet adreslerini inceleyebilir, üyesi olduğunuz ilgili İhracatçı Birliği’ne başvurabilir, ya da Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü’ne danışabilirsiniz.

I. ABD’nin Toplam GTS İthalatı II. Türkiye ile Ticaret ABD/ GTS TİCARETİ I. ABD’nin Toplam GTS İthalatı II. Türkiye ile Ticaret

ABD İthalatının Tarife Kompozisyonu

GTS’den en Fazla yararlanan Ülkeler (1.000 $) 2011 2012 PAY DEĞİŞİM 2012 (1-2) 2013 (1-2) Hindistan 3.723.224 4.429.701 23,5% 19,0% 735.095 682.355 -7,2% Tayland 3.714.651 3.664.834 19,4% -1,3% 653.576 498.002 -23,8% Brezilya 2.059.047 2.316.634 12,3% 12,5% 338.043 459.384 35,9% Endonezya 1.883.359 2.033.555 10,8% 8,0% 356.224 291.764 -18,1% G. Afrika 1.336.352 1.281.647 6,8% -4,1% 187.272 175.157 -6,5% Filipinler 1.125.482 1.232.782 6,5% 9,5% 181.067 171.987 -5,0% Türkiye 889.563 1.131.868 5,9% 27,2% 189.273 193.461 2,2% Rusya 592.773 519.164 2,8% -12,4% 101.128 86.157 -14,8% Arjantin 477.127 222.2 1,2% -53,4% 81.907 -100,0% Pakistan 130.545 195.108 1,0% 49,5% 29.422 40.504 37,7% Sri Lanka 134.75 156.731 0,8% 16,3% 25.875 24.276 -6,2% Tunus 98.747 149.124 51,0% 15.79 30.183 91,1% Bolivya 79.712 128.193 0,7% 60,8% 15.17 29.579 95,0% Gürcistan 117.947 124.058 5,2% 13.806 33.857 145,2% Kazakistan 93.322 111.379 0,6% 19,3% 14.992 17.574 17,2% Ara toplam 16.456.601 17.696.978 93,7% 7,5% 2.938.638 2.734.242 -7,0% Diğerleri 1.584.415 1.190.536 7,3% -24,9% 204.558 161.134 -21,2% TOPLAM 18.041.016 18.887.515 100,0% 4,7% 3.143.196 2.895.376 -7,9%

ABD’nin GTS İthalatında Önem Arz Eden Ürünler ($) ABD'nin GSP Kapsamında Dünyadan En Fazla İthal Ettiği 15 Ürün ($) GTİP Ürün Adı 2011 2012 Pay (%) Değ (%) 40111010 New pneumatic radial tires, of rubber, of a kind used on motor cars (including station wagons and racing cars) 345.876.431 446.636.028 2,36 29,13 76061230 Aluminum alloy, plates/sheets/strip, w/thick. o/0.2mm, rectangular (incl. sq), not clad 492.083.242 398.503.926 2,11 -19,02 72024100 Ferrochromium containing by weight more than 4 percent of carbon 391.088.472 365.233.043 1,93 -6,61 71131150 Silver articles of jewelry and parts thereof, nesoi, valued over $18 per dozen pieces or parts 663.810.572 364.304.025 -45,12 72023000 Ferrosilicon manganese 278.647.336 280.375.725 1,48 0,62 40151910 Seamless gloves of vulcanized rubber other than hard rubber, other than surgical or medical gloves 224.215.926 250.536.868 1,33 11,74 21069099 Food preparations not elsewhere specified or included, not canned or frozen 259.820.581 221.096.040 1,17 -14,90 40112010 New pneumatic radial tires, of rubber, of a kind used on buses or trucks 385.918.782 217.635.693 1,15 -43,61 18032000 Cocoa paste, wholly or partly defatted 103.073.655 195.018.072 1,03 89,20 84831030 Camshafts and crankshafts nesoi 136.166.079 183.728.230 0,97 34,93   Liste Toplamı 3.280.701.076 2.923.067.650 15,48 -10,90 Genel Toplam 18.041.015.736 18.887.514.568 100,00 4,69

ABD’ye GTS Kapsamındaki İhracatımız ($) ABD'nin GSP Kapsamında Türkiye'den En Fazla İthal Ettiği 10 Ürün ($) GTİP Ürün Adı 2011 2012 Pay (%) Değ (%) 74130010 Copper, stranded wire, not electrically insulated, not fitted with fittings and not made up into articles 80.051.938 119.019.063 10,5 48,7 71131929 Gold necklaces and neck chains (o/than of rope or mixed links) 61.233.781 72.491.713 6,4 18,4 68029115 Monumental or building stone & arts. thereof (o/than slabs), of marble, further worked than simply cut/sawn, nesoi 44.989.603 54.383.507 4,8 20,9 72024100 Ferrochromium containing by weight more than 4 percent of carbon 12.280.561 42.717.608 3,8 247,8 21069099 Food preparations not elsewhere specified or included 55.259.486 40.157.172 3,5 -27,3 17049035 Sugar confections or sweetmeats ready for consumption, not containing cocoa, other than candied nuts or cough drops 21.067.031 37.369.426 3,3 77,4 93032000 Shotguns (incl. comb. shotgun-rifles), for sport, hunting 24.403.208 36.859.837 51,0 40092100 Tubes, pipes and hoses of vulcanized rubber other than hard rubber, reinforced or combined only with metal, without fittings 16.918.032 33.319.116 2,9 96,9 87021030 Motor vehicles, w/diesel engine, for transport of 16 or more persons. 10.370.870 31.193.070 2,8 200,8 71131150 Silver articles of jewelry and parts thereof, nesoi, valued over $18 per dozen pieces or parts 23.081.752 30.762.526 2,7 33,3 Liste Toplamı 349.656.262 498.273.038 44,0 42,5 Genel Toplam 889.562.703 1.131.868.394 100,0 27,2

GTS Kapsamında İhracatta Sağlanan Vergi Avantajı ($) Bu Sistemin etkin kullanımı sayesinde ülkemizden ABD’ye yapılan ihracatta 2012 yılında yaklaşık 41,7 milyon dolarlık bir vergi miktarı ödenmemiştir. GTS kapsamında 2012 yılında en çok vergi avantajından faydalanan ürünler ise; 71131929, Gold necklaces and neck chains ($ 3.987.044) 74130010, Copper, stranded wire, not electrically insulated ($ 3.570.572) 68029115,Monumental or building stones ($2.664.792) 21069099, Food preparations ($ 2.570.059) 71131150, Silver articles of jewelry and parts thereof ($1.538.126) 20019038, Vegetables (including olives) ($ 1.443.765) 20059955, Fruits of the genus Capsicum or Pimenta ($ 1.303.232) 93032000, Shotguns (incl. comb. shotgun-rifles), for sport, hunting ($ 958.356 )

GTS Kapsamında İhracatta Görülen Vergi Kaybı ($) 2012 yılında da GTS programında yer almasına karşın pek çok ürün için gümrük vergisi ödenmiş ve yaklaşık 7,8 milyon dolarlık vergi avantajından faydalanılamamıştır. Bahse konu vergi avantajından faydalanamayan başlıca ürün grupları ise: 85443000 Insulated ignition wiring sets and other wiring sets of a kind used in vehicles, aircraft or ships 83024960 Iron or steel, aluminum, or zinc, mountings, fittings & similar articles nesoi 84119990 Parts of gas turbines nesi, other than those of subheading 8411.99.10 69109000 Ceramic sinks, washbasins, baths, bidets, water closet bowls, urinals & siml 68029105 Marble slabs, further worked than simply cut/sawn 82090000 Cermet plates, sticks, tips and the like for tools, unmounted Bu nedenle, kriterleri yakalayan firmalarımızın mutlaka ABD’li ithalatçılarına, bu imkandan bahsetmeleri ve ABD Gümrük Giriş Formu’nun ilgili bölümüne (A) işaretini koydurtmaları büyük önem arz etmektedir.

Detaylı Bilgiye Erişilebilecek Web Adresleri http://www.ekonomi.gov.tr/index.cfm?sayfa=11A1B1CC-D8D3-8566-45200209BEE28B9B http://www.ustr.gov/trade-topics/trade-development/preference-programs/generalized-system-preference-gsp/ http://www.usitc.gov/tariff_affairs/tariff_databases.htm

Dikkatiniz için Teşekkürler… T.C. Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü Pazara Giriş ve Uluslararası İlişkiler Daire Başkanlığı