Mesleki Akciğer Hastalıkları Prof. Dr. İbrahim AKKURT CÜTF Göğüs Hast. AD. - Sivas

Konu başlıkları Tanımlama- fizyopatoloji Tarihçe MH kavramı -gerçeği /pratiği Epidemiyoloji Sınıflama Tanı-tedavi- takip kriterleri

Mesleki Akciğer Hastalıkları Katılar - partikül büyüklüğü Gazlar - suda çözünebilirlik - > 10  ...nasal - 3-10 ....Trakeobronş. - 0.1-3 ... Perif. SY. ve Alveoller - Suda çözünenler (NH3, SO2..)...ÜSY - Suda çözünmeyenler (NO2, Fosgen)... Alt sol.Y. ve alv YANIT KRONİK - B.Astım - KOAH - Fibrozisler -Pnömokonyozlar - Maligniteler AKUT - ÜSY irritasyonu, obst. - Bronkokonstruksiyon - RADS - Alveolit-P.Ödem-ARDS - Fume fever

Ne iş yapıyorsun ? Dünya - Tarihsel süreç “Hayret ve tereddüt ediyorum. Acaba, ilaç ve sinameki kokan muayenehane ve eczanelerde oturan bu azametli ve şık görüntülü doktorların burnuna işyerlerindeki pis kokulu şeyleri mi soksam, yoksa onları bu çukurları görmeye mi davet etsem?” Dünya - Tarihsel süreç Bernardino Ramazzini (1633-1714) De Morbis Artificum Diatriba

Dünya - Tarihsel süreç 18. yüzyılda yer altı maden işçilerinde pnömokonyoz-silikoz epidemileri Avrupa’da 1842’de kadın ve çocukların madenlerde çalışması yasaklandı 1844’de ise fabrikalarda işyeri hekimi bulundurulması zorunluluğu getirildi 1919’da ILO kuruldu... 1950’de WHO sağlık-çalışan sağlığı tanımları...

Ülkemizde - Tarihsel süreç - 1930...Umumi Hıfzısıhha Kanunu -1946... İş kazaları ve MH sigortası... - 1969... İSGÜM... - 1972’de MH ve iş kazasının yasal tanımı - MH ve iş kolları listesi - 1979... Ankara ve İstanbul MHH - 1988... TTB “İş yeri hekimliği” - Temmuz ve Aralık 2003...yeni iş kanunu-İşyeri Hekim yönetmeliği...

Meslek Hastalığı Kavramı - Pratiği (?) Dünya-Türkiye

Dünyada Mesleki = Çalışanlar Ülkemizde Mesleki = İşçi

Dünyada: MH yasal yaklaşım bazı farklılıklar gösterse de temel mentalite hemen hemen benzerdir...

Değişik ülkelerde MH yasal yaklaşım Evet 352 (1991) Çok K. Uzm. İşveren U.Büro Finland.  100 Değişir Eyalet Bürosu Kanada ? Uzm. Kurulu Bulgar. U.B. Hekimi İşveren-devlet Brezilya Belçika Çok Kadem Ö. Sigorta Mahk. Avustralya Kalıcı malul. varmı? Olgu sayısı (yılda) Tanı nasıl konur Kim muay. eder Tazmin edilir mi? Kim öder ? Kim idare eder ? Eur Respir J 1994; 7: 969-80

Kalıcı malul. varmı? Olgu sayısı (yılda) Tanı nasıl konur Kim muay. eder Tazmin edilir mi? Kim öder Kim idare eder Evet ??? 13/83 (1998) Çok K. Uzm. Evet SSK- İşveren SSK MHH TÜRKİYE ? Değişir No-fault sig.sis. ABD 293 (1991) Meslek H.Uzm. Genel vergi U.Büro İngiltere Hayır İşveren-işçi Değişik Hollanda 146 (1990) Heyet İspanya Çok Kadem Uzmanlar G.Kore Eur Respir J 1994; 7: 969-80

SSK Sosyal SİGORTALAR Kurumu Hastalık Sigortası Analık Malüllük Yaşlılık Ölüm İş kazaları ve Meslek Hastalıkları Sigortası

Meslek Hastalığı Sigortalının çalıştırıldığı işin niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir

Geri kalan tüm iller + Yurt dışı Sigortalıları Mahkemeler Mesleki Ölüm kararları Balıkesir Bilecik Bursa Çanakkale Edirne İstanbul İzmir Kırklareli Kocaeli Sakarya Tekirdağ Yalova ZONGULDAK MESLEK H.H. Zonguldak Bartın Karabük ANKARA MESLEK H.H. İSTANBUL MESLEK H.H.

MESLEK HASTALIKLARININ TESBİTİ (TÜRKİYE’DE DURUM)

Epidemiyolojik veriler Meslek Hastalığı Epidemiyolojik veriler Dünya-Türkiye

Sağlık ve Güvenlik patolojileri MESLEK HASTALIĞI İŞ KAZASI

DÜNYADA DURUM YILDA : 160 MİLYON MESLEK HASTALIĞI 125 MİLYON İŞ KAZASI WHO-1997

%99 %1 %44 %56 DÜNYA TÜRKİYE MESLEK HASTALIKLARI İŞ KAZALARI

BEKLENİLEN MESLEK HASTALIĞI SAYISI ? Ülkeler arasında değişmekle birlikte, yılda her bin işçi için 4-12 yeni meslek hastalığı olgusu beklenmeli... Harrington JM, Gill FS, Aw TC, Gardiner K. Occupational Health; 4th Edition 1998

TÜRKİYE’DE DURUM TÜRKİYE’DE MESLEK HASTALIKLARI İLE İLGİLİ RESMİ VERİLER SADECE SSK (SOSYAL SİGORTALAR KURUMU BAŞKANLIĞI) İSTATİSTİKLERİ...

Son 4 yıl 601

Son 4 yıl

Son 3 yıl

Meslek Hastalıklarının sistemlere göre dağılımı Bir çok ülkede 1992’ye kadar bildirilen MH listelerinin 1.sırasını MAH oluştururdu... Son yıllarda MAH 4-5.sıraya düşmüştür olası nedenleri: Birincil korunma önlemlerinin yeterliliği Bir çok patolojinin de MH kavramı içine alınması: iş stresi-ergonomik sorunlar vb.

MESLEK HASTALIKLARININ TESBİTİ (İNGİLTERE - ODIN- MESLEK HAST. BİLGİ AĞI PROJESİ ) 1996 YILINDA TESPİT EDİLEN 21686 yeni meslek hastalığının dağılımı: % 44’Ü KAS İSKELET SİSTEMİ HASTALIĞI % 22’Sİ DERİ HASTALIĞI % 16’SI MENTAL BOZUKLUKLAR % 9’U SOLUNUM SİSTEMİ HASTALIKLARI % 7’Sİ DUYMA BOZUKLUKLARI % 2’Sİ DİĞER HASTALIKLARDIR. Cherry N Occupational Diseases; BMJ 1999;318:1397-9

Ülkemizde MH sınıflaması Saptanmış olan meslek hastalıklarının Sistemlere göre dağılımı 1992’den beri ???

Mesleki Akciğer Hastalıkları (SSK AMH-1998) 49.5 212 Mesleki akciğer hastalıkları 428 Meslek hastalıkları % n

MAH Tanısı Konulan Olguların Dağılımı (N:212) –(SSK AMHH-1998) 1.4 3 Siderosis Asbestosis 3.8 8 Bissinosis 4.7 10 KOAH İAH 15.6 33 KİP 22.2 47 Mesleki astım 23.1 49 Kronik bronşit Silikosis % n

bilimsel çalışmalarda Kliniklerimizde veya bilimsel çalışmalarda saptadığımız MH, Meslek Hastalıkları yasal havuzuna girmedikçe Meslek Hastalığı sayılamazlar...

MESLEKİ şüphesi SSK – (Disp.-Hast. Sigorta müdürlüğü) Özel S.Ocağı Devlet Hast. Ünv. MESLEKİ şüphesi SSK – (Disp.-Hast. Sigorta müdürlüğü) Bölge Meslek Hastalıkları Hastanesi İş yeri Müf. Tah. Raporu Kesin tanı + yasal getiri

Mesleki Akciğer Hastalıkları A. PNÖMOKONYOZLAR - KİP - Silikosis - Asbestosis - Silikat pnömokonyozları - Berilyum hastalığı -Diğerleri:Aluminyum, antimon,baryum, Kobalt,Siderosis, Miks toz Pnömokonyozları, vb. B. Mesleki astım C. HSP D.KOAH(kr.bronşit-amfizem) E. Bissinosis F.Toksik ajanlara bağlı patolojiler: Amonyak, Kadmiyum, Klorin, Metal-Polymer-Organik tozların ateşi(MFF-PFF-ODF) G. Akciğer kanserleri H. İnfeksiyöz hastalıklar

MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARI GRAFİ SEMPTOM

Klinik/fonksiyonel tanı-takip Radyolojik tanı-takip Pnömokonyozlar Diğerleri Klinik/fonksiyonel tanı-takip

Pnömokonyoz Akciğerlerde toz birikimi ve buna karşı gelişen doku reaksiyonunun genel adı (ILO-1972-98) Benign Pnömokonyoz Doku reak. Kollajenöz Pnömokonyoz Basit Pnömokonyoz Radyoloji Komplike Pnömokonyoz

Pnömokonyozlarda Tanı Kriterleri: Meslek öyküsü ILO klasifikasyonuna uygun radyolojik görünüm Bu görünüme yol açabilecek başka patolojinin  Zorunlu olmadıkça invaziv tanı yöntemine gerek yoktur... Tanıda Semptomatoloji ve klinik bulguların önemi ??? Bu nedenle;

Dünyada 1900’lerin başından itibaren yoğun pnömokonyoz epidemileri sonucu PMF ile bir çok olgu kaybedilmiştir. Bunun üzerine erken tanı için her ülkede ulusal önlemler... ILO’nun 1930’da Güney Afrikanın Johannesburg.... pnömokonyoz radyografilerini okuma esasları .... - 1950, 1958, 1968, 1971 ve 1980’de bu esaslar gözden geçirilerek.... erkenden saptanması için uluslararası ortak dil ve yöntem oluşturulması amaçlanmıştır... -1997’de revizyon???

Buna göre Pnömokonyoz yapıcı işlerde çalışan kişilerin çalıştıkları ortamdaki nonsp. toz, silika, asbest gibi spesifik toz konsant. göre belli aralıklarla standart PA grafi... Bu filmlerin “ILO Pnömokonyozlu Filmleri değerlendirme sınıflaması” esaslarına göre değerlendirilmesi...

Klasifikasyonun kullanımı: Epidemiyolojik... Kliniklerde... İstatistiklerde... Maluliyet... gereken bilginin bir kısmının sistematik tanımı... 1- Standart grafi seti..., 2- Metin...

Ana kurallar PA’da toz maruziyeti için patognomonik olabilecek bir görüntü  İncelenen grafideki bulguların standart grafilerle ve metinle kesin bir uyum göstermesi... PA’daki bazı anormallikler pnömokonyozu taklit eden bir görünüm verebilirler(ör. eski enf.). PA da tozla ilişkili olmadığı düşünülen görünümler semboller kullanılarak, yorumlanmalıdır.

1... Patolojiler : Grafi kalitesi 2... 3... 4...(u/r) Parankimal Küçük-Büyük opasiteler Plevral Semboller Diğerleri

Parankimal küçük opasiteler Büyüklük Yuvarlak(çap) Düzensiz(genişlik) 0-1.5 mm p s 1.5-3 mm q t 3-10 mm r u Parankimal büyük opasiteler A, B, C

Yoğunluk Her birim alandaki küçük opasitelerin konsantrasyonu... Değerlendirmede yazılı metin yol göstericidir, standart grafiler daha önceliklidir... Yaygınlık Küçük opasitelerin görüldüğü zonlar... Zonlardaki yoğunlukta belirgin farklılık varsa, yoğunluğun fazla olduğu zon veya zonlar göz önüne alınır...

Küçük opasitelerin yoğunluk kategorileri ILO sınıflamasındaki yoğunluk kategorileri: Tozlara kümülatif maruziyet Post-mortem akciğerdeki toz içeriği Mortalite Akciğerin postmortem patolojik görünümleri ile uyumlu bulunmuştur.

PLEVRAL ANORMALLİKLER Diffüz plevral kalınlaşma, Plevral plaklar ve Kostofrenik açı obliterasyonu

Semboller

Sonuçta; Sınıflamanın esası, basit tekrarlanabilir bir yöntemle radyografik anormallikleri kodlamaktır. Sınıflama ne patolojik oluşumları tanımlar nede çalışma kapasitesini hesaplayabilir.

riskli işlerde çalışan kişilerde etkileme başladığı an (1.kategori) Amaç, riskli işlerde çalışan kişilerde etkileme başladığı an (1.kategori) uygun koşullarda iş değişikliği sağlayarak... Opasitelerin yoğunluk kategorileri 0. Kategori: 0/- 0/0 0/1 1. Kategori: 1/0 1/1 1/2 2. Kategori 2/1 2/2 2/3 3. Kategori 3/2 3/3 3/+

Dünyada Ulusal Pnömokonyoz Kontrol Programları : Kademeli okuma sistemi (A-B okuyucu) Kurul (eşdeğer -2/3) sistemi İşçi İşveren Devlet

MTOİ ve tünel yapımında tozla mücadele ile ilgili yönetmelik. KURUL SİSTEMİ 1990-2000 arası dönemde 6 PDK: (İstanbul-2, Ankara, İzmir, Adana, Zonguldak) SSK -1 Sağlık Bakanlığı-1 ÇSGB(İSGÜM)-1 (Atama? , Uzmanlık?, Koşullar ?) Ülkemizde; MTOİ ve tünel yapımında tozla mücadele ile ilgili yönetmelik. Resmi Gazete No:20635, tarih. 14.9.1990

? 1990-2000 arasıdönemde en az 200 bin kişinin 4- 5 defa grafilerinin değerlendirilmesi gerekirdi.... ?

~ 25 bin akciğer grafisi okunmuş: Bu süre içinde bu kurullar tarafından; ~ 25 bin akciğer grafisi okunmuş: Grafilerin %24’ü kalite – 4 (u/r): değerlendirilmemiş Geri kalanların %22’sinde patoloji saptanmış Pnömokonyoz prevalansı(???) : %7.4 http://demolar.pleksus.com.tr/isagu/

yönetmelikte değişiklik yapılmasına dair yönet. Maden ve Taş Ocakları İşletmelerinde ve tünel yapımında tozla mücadele ile ilgili yönetmelikte değişiklik yapılmasına dair yönet. RG. No:23976, tarih: 26 Şubat 2000

boyutta ILO sınıflandırılmasına göre 1 ve 2. Kalitede Standart Göğüs filmi: 35 x 35 cm veya daha büyük boyutta ILO sınıflandırılmasına göre 1 ve 2. Kalitede göğüs radyografisi MTİTY- RG. No:23976, tarih: 26 Şubat 2000

ILO Uluslararası pnömokonyoz radyografisi A – okuyucusu: ILO Uluslararası pnömokonyoz radyografisi sınıflandırması konusunda eğitim görmüş tercihan işyeri hekimi B – okuyucusu : ILO Uluslararası pnömokonyoz radyografisi sınıflandırması seminerine katılarak film değerlendirme sınavını başarmış... Göğüs hast. veya Radyoloji Uz. MTİTY- RG. No:23976, tarih: 26 Şubat 2000

“A” okuyucusu İSGÜM İŞYERİ MHH “B” okuyucusu İSGÜM

Geçen ~ 4 yıllık süre içinde ???

Kömür İşçisi Pnömokonyozu (KİP) İş kolları Patoloji Pigmente lezyonlar Kömür makülü-nodül-PMF Silikotik nodül Amfizem Bronşit Kömür madenleri... Siyah karbon, grafit, karbon elektrolit endüstrisi... ilk radyolojik değişiklikler çoğunlukla <1.5 mm ve 1.5-3.0 mm çapındaki yuvarlak “p”,”q” tipi opasiteler öncelikle üst ve orta zonların periferinde lokalize olurlar

KİP-Fonksiyonel etkiler Hava giriş-çıkışına etkiler: Büyük HY bronşitik değişiklikler, HY distorsiyon, KHY da dilatasyon hiperenflasyon... Bronşiol ve alveol seviyesindeki elastik doku destruksiyonu HY rezistans  Obst.  Rest. Diffüzyona etkileri: KHY distor./dilatas. Fibrotik değiş., insp. alınan havanın homojen dağılımını engeller Kapillerler destruk. diffüzyon ve perf. dengesini bozar, Rad. olarak “p-s-t” tipinde/ 2-3. Kateg. diffüzyon etkilenmesi daha 

KİP tıbbi tedavi-takip Komp: obstrüksiyon, solunum enf., TB, hipoksemi, solunum yet., kor pulmonale, aritmiler, pnx... Sigaranın bıraktırılması , Kategori B ve C’ye giren ileri, komplike pnömokonyozda hipoksemi ve onun komp. USOT, İnfluenza ve pnömokok aşıları,NİMV KİP’te prognozu etkileyen faktörler : Maruziyet süresi/yoğunluğu,Maruziyet yaşı, Radyolojik bulgular ?

Silikosis Serbest kristal silikaya maruziyet sonucu oluşan akciğerin kronik-diffüz-interstisyel- fibrotik- granülomatöz hastalığıdır Bazı İş Kolları Taş ocakları Kuvars değirmenleri Kum püskürtme işleri Madenciler Tünel kazıcıları Dökümcüler Cam sanayii. Seramik,vitray yapımı. Çimento üretimi. Çanak- çömlek yapımı. Kiremit, tuğla, balçık üretimi.....

Silikosis gelişiminde, kişiye ait faktörler ortama ait faktörler Genetik yatkınlık Kişisel çalışma alışkanlıkları Solunum koruyucusu kullanma alışkanlığı Sigara İlave akciğer hastalığı Maruziyetin yoğunluğu Maruziyet süresi Partiküllerin yapısı Ek etkenler: Beraberinde maruz kalınan tozlar(talk, silikatlar),dumanlar (kaynakçılık,döküm) ilk radyolojik değişiklikler çoğunlukla 1.5-3.0 ve 3.0-10 mm çapındaki yuvarlak “q”,”r” tipi opasiteler

Silikosis Kronik-klasik silikosis Akselere silikosis Akut silikosis Hastalık proçesi başladıktan sonra; Hastalığın gelişim hızına Si’nın temizlenme derecesine bağlı olarak proçes ilerler... Ancak progresyonu önlemek için yinede erkenden maruziyetin sonlandırılması... Kronik-klasik silikosis Akselere silikosis Akut silikosis (silikoprotein.)

Tedavi: Korunma, Erken tanı, Komplikasyonların tedavisi,

Prognoz Prognozu olumsuz olarak etkileyen faktörler; Genç yaş, Radyolojik yaygınlık TB KOAH Pnömoni

Maluliyet almış KİP ve Silikosisli kişilerde yaşam süresini etkileyen faktörler Maluliyet almış, ölümü saptanmış KİP ve silikosisli olgularda yaşam süresi ...ilk tanı konulduğundaki fonksiyonel etkilenme derecesi ile kuvvetli negatif ilişkilidir r: - 0.851, p < 0.005 Akkurt İ ve ark. Toplum ve Hekim 1997; 12(77): 17-21

ASBESTOS’A BAĞLI HASTALIKLAR Özellikle beyaz asbestos hala sanayide izolasyon malzemeleri başta olmak üzere bir çok iş kolunda... Tekrarlayan plevral effüzyonlar Plevral kalınlaşma Plevral kalsifikasyonlar Rounded atelektazi Asbestosis Mezotelyomalar Kanserler

- Korunma(çevresel, bireysel) ASBESTOZİS Tedavi: - Korunma(çevresel, bireysel) - Erken tanı - Komplikasyonların tedavisi Prognoz: - SFT’de erken etkilenme, - Radyolojik parankimal ve plevral fibrozis, erkenden efor dispnesinin varlığı

İzlem Akciğer grafisi, SFT (DLCO dahil) Asbestos’a bağlı radyolojik değişiklikler: öncelikle bilateral-diffüz-bazallerde düzensiz opasiteler(s,t), plevral kalınlaşma-kalsifikasyon Bu değişiklikler malign dejenerasyonun da habercisi

Ülkemizde Mesleki Akciğer- plevra kanseri (mezotelyoma) Sayısı: ?

MESLEKİ BRONŞİYAL ASTIM Mesleki astım tanımının genel astımdan her hangi bir farkı yoktur M. Astım Mesleğin ortaya çıkardığı astım RADS....irritan astımı Mesleki Astım prevalansı... MA yapıcı madde sayısı > 250

Mesleki Astım Riski Olan Bazı İş Kolları Kağıt üretimi işçiler Buğday öğütücüler Ağaç işçileri Değirmenciler Fırıncılar Veterinerler Hayvan besleyiciler Çiftçiler Laboratuvar çalışanları Elek. elektronik end. Kaynakçılar Kozmetikçiler Bitkisel yağ üretenler Deterjan endüstrisi Gıda katkı maddesi ür Kahve işçileri Hastane çalışanları İlaç üretenler Lehimciler Elbise üretenler Platin arıtanlar Metal işçileri

MA’da TANI Semptomatoloji ve Klinik bulgular Meslek(maruziyet) anamnezi SFT-reverzibilite Nonspesifik ve spesifik BPT PEF takibi İş öncesi-sonrası FEV1 Cilt Testleri/Spesifik ve total IgE

mutlak sonlandırılmaması MA - Tedavi - takip - Medikal tedavi mesleki olmayan astım tedavisi gibidir: basamak tedavisi - Çift kartuşlu respiratörler, yüz maskeleri ? Maruziyetin mutlak sonlandırılmaması ani atakla exitus’a yol açabilir

MA-Prognoz Maruziyetin sonlandırılması ile olguların %50’sinde birkaç ayda düzelme... * Uzun süreli maruziyet, * Uzun süren semptomlar, * Tanı sırasında hastalığın şiddetinin ağır olması, * BPT’ne dual yanıt, * BAL’da eozinofil varlığı, * TDI(toluen diisosiyanat)’a yüksek dozda akut maruziyet MA da kötü prognostik göstergeler

Tanı ve takipte KOAH’ın standart kuralları geçerlidir Mesleki KOAH Tanı ve takipte KOAH’ın standart kuralları geçerlidir HY obstruksiyonu İrreversibl Progressiv Anormal inflamasyon Tanı: -Klinik -SFT WHO,NHLB-GOLD

KOAH- risk faktörleri Mesleksel toz, gaz, kimyasallar Kişiye ait faktörler Alfa-1 AT HY aşırı duyarlılığı Maruziyetler Sigara Mesleksel toz, gaz, kimyasallar Hava kirliliği İnfeksiyonlar Sosyo-ekonomik durum WHO,NHLB-GOLD

KOAH yapan bazı ajanlar KİMYASALLAR Amonyak, Arsenik, Klorin, Osmium tetraoksit, Fosgen, Tungsten karbid, Vanadyum, Sülfür dioksit, Toluen diisosiyanat, Hidrokarbonlar... ENDÜSTRİ TOZLARI Pamuk ve keten tozları, Kömür tozları, Çimento tozları Dökümcülükte ortaya çıkan tozlar, Seramik-biriket-tuğla tapımı, Taş ocaklarındaki tozlar, Metal işçiliğinde ortaya çıkan tozlar, Asbest, Silica vb.

Mesleki KOAH tanı zorluğu ?

Sigara – Mesleki maruziyet-KOAH FEV1 Sigara  mesleki maruziyet  20 ml/yıl  Sigara  mesleki maruziyet +  50 ml/yıl  Sigara + mesleki maruziyet   80 ml/yıl  Sigara + mesleki maruziyet +  160 ml/yıl  WHO,NHLBI-GOLD-Nisan 2001 Kaufmann F. Int J Epid. 1979

+ Mesleki KOAH Tedavi-takip - Standart KOAH tedavisi - Maruziyetin sonlandırılması

Hipersensitivite pnömonileri (EAA, Çiftçi akciğeri vb) Tekrarlayan antijenik maddelerin inhalasyonu ile duyarlı kişilerde alveollerde ve interstisyel aralıktaki inflamatuvar-granülomatöz reaksiyonla karakterize klinik... AKUT KRONİK Tanı kriterleri mesleki olmayan HSP ile aynı...

Hipersensitivite pnömonileri Tedavi: Sorumlu etkenden uzaklaşma, Hava temizleme sistemleri, Çevre düzenlenmesi, Endüstriyel tekniklerin değiştirilmesi, Kişisel koruyucu ekipmanlar Tıbbi tedavi....Steroid

HSP-Prognoz İzlem Rad., SFT(DLCO dahil) ve AKG... Erken tanı ve maruziyetten uzaklaşmayla prognoz çok iyi... 1-6 ayda düzelme HP tipine ve coğrafik lokalizasyona göre de prognoz anlamlı olarak değişmektedir... İzlem Rad., SFT(DLCO dahil) ve AKG...

BİSİNOSİS İlk defa 1705’de İtalyan B.Ramazzini pamuk işçileri Astım... Pamuk, keten, kenevir tozlarına maruz kalanlarda hafta sonu veya izin dönüşü göğüste sıkışma hissi, öksürük, zamanla balgam çıkarma ve nefes darlığı semptomları... Prevalans....%1-80

BİSİNOSİS-KLİNİK SINIFLAMASI Grade-2 semp. + ventilatuar kapasitede  Grade-3 Tüm çalışma günlerinde göğüste sıkışma Grade-2 Her ilk çalışma gününde göğüste sıkışma Grade-1 Bazı ilk çalışma günleri göğüste sıkışma ve/veya öksürük Grade-1/2 semptom yok Grade-0 Schilling RSF, 1956

Toza maruz kalındığında öksürük. Evre SYİ1 Göğüs hastalığının alevlenmesiyle toza maruz kalmakla ortaya çıkan ya da kötüleşen inatçı balgam. Evre SYİ3 Toza maruz kalındığında yeni ortaya çıkan ya da tetiklenen inatçı balgam (yılın 3 ayı boyunca günlerin çoğunda) Evre SYİ2 Toza maruz kalındığında öksürük. Evre SYİ1 İlk çalışma gününde ve sonraki günlerinde göğüste sıkışıklık ve/veya nefes darlığı. Evre B2 İşe döndüğü ilk çalışma günlerin çoğunda göğüste sıkışıklık hissi ve/veya nefes darlığı Evre B1 Belirti yok Evre 0 WHO

Fonksiyonel etkilenme Vardiya boyunca FEV1 değişikliği > %20 Ağır Etki %10-20 Orta Etki %5-10 Hafif Etki < %5 Etki yok WHO

Vardiya boyunca FEV1 değişkliği Bissinosis-Takip Basal FEV1 Vardiya boyunca FEV1 değişkliği Evre < %60 F-3 % 60-70 F-2 > %80 BELİRGİN (> %20) F-1 HAFİF (%6-20) F-1/2 YOK < %5 F-0 NIOSH

+ Bissinosis -Tedavi - Birincil korunma önlemleri - Semptomatik: bronkodilatatörler, antiinflamatuarlar, USOT... + - Maruziyetin sonlandırılması

Prognoz Pamuk işçilerindeki FEV1 azalmasının daha çok kümülatif endotoksin maruziyetine bağlı... SFT etkilenmesinin şidetini belirleyen faktörler: Maruziyet süresi, Bissinosis semptomlarının şiddeti ve süresi...

~ 600 bin ~10-20/yıl Ülkemizde Bissinosis yapıcı işlerde çalışan aktif sigortalı: ~ 600 bin Resmi tanı konulabilen Bissinosis: ~10-20/yıl

Maruziyet seviyesi ve süresine bağlı olarak, TOKSİK İNHALANLAR Maruziyet seviyesi ve süresine bağlı olarak, - ÜSY irrit., bronkospazm, laringospazm - Pnömonitis, P.Ödem, ARDS - Fume fever - BO, BOOP - RADS - B.Astım, KOAH, Fibrozis, Ca

Üst Solunum Yolu Hasarı Maruziyet alanından uzaklaşma, yaşamın devamını sağlayıcı genel destek-semptomatik yaklaşım : aspirasyon, O2 , epinefrin, gereğinde entübasyon., bulaşmış maddenin bol suyla yıkanması, gereğinde steroid...

Pnömonitis, ARDS, BO-BOOP - Genel destek tedavisi, - O2 ,  MV ... - Bazı durumlarda Steroidler (civa,kadmiyum ve çinko gibi metal buharlarına bağlı şiddetli, bazen fatal seyirli akut akciğer hasarında) - ARDS’de hemodinamik izlem ve MV

Reaktif Havayolu Disfonksiyonu Sendromu (RADS) * Daha önce her hangi bir solunumsal yakınması olmayan bir kişide ani ve yoğun maruziyet sonrası gelişen astım benzeri tablo... * Klinik ve fonksiyonel incelemedeki bulgular astım ile benzeridir... * Tanı-tedavi-takip kriterleri....B.Astım gibidir * Yanıt vermeyen bazı olgularda İrritanlara bağlı B.Astım gelişir...

BERİLYOZİS

AĞIR METAL HASTALIKLARI

Teşekkürler...