SON KÜRESEL KRİZİN ABD,İZLANDA VE ALMANYA’YA ETKİSİ

Son yüzyılda meydana gelen global etkili ekonomik krizler: 1929-1932 Büyük Ekonomik Buhranı 1973 Petrol Krizi 1997 Doğu Asya Mali Krizi 2008 Ekonomik Krizi

2008 Ekonomik Krizi bunlar içinde en etkili olanıdır 2008 Ekonomik Krizi bunlar içinde en etkili olanıdır.Etkisi daha ağır ve hasar verici olmuştur.Bu krizden etkilenen ülkelerden biri ABD’dir.

ABD Üzerinde Etkisi Altın ve petrol gibi değerli madenler tarihinin en yüksek değerini kazanırken ABD dolarının değeri diğer para birimleri karşısında önemli ölçüde düşmüştür. Konut piyasasında büyük çöküş yaşanmıştır. ABD ekonomisi durma noktasına gelmiştir. ABD halkı 2008 krizi öncesi ucuz krediye alışmıştır.

Halk tasarruf nedir bilmiyor, bankadan aldığı kredilerle alım satım yaparak yaşamak istiyordu. Halktan gelen ve giderek artan para talebi , petrol fiyatları üzerindeki spekülasyonlar, her geçen gün yükselen işsizlik oranı ABD’de enflasyonu artırmış, ekonomi piyasası pahalılanmıştır.

Düşük gelirli ailelere yüksek riskli kredi açan kurumlar, kredi akitlerini birleştirip paketleyerek borsada alınıp satılan tahviller haline getirmişler ve yatırım bankalarına ve ticaret bankalarına satmışlardır. Elinde çok miktarda yüksek riskli konut kredisi tutan yatırım bankalarından BEAR STEARNS Mart ayında iflas ederek ABD hükümeti tarafından diğer bir yatırım bankası olan JPMORGAN CHASE ‘e satıldı.

Bu iflası diğer yatırım bankaları olan LEHMAN BROTHERS, MERRİLL LYNCH ve sigorta firması AMERİCAN INTERNATIONAL GROUP izledi. WASHİNGTON MUTUAL ve WACHOVİA gibi bankalar iflas ederek diğer bankalara satıldılar. BEAR STEARNS bankası iflas ettiğinde 613 milyar dolar borcu vardı.Bu iflas ABD tarihinin en büyük iflası olarak nitelendi.

Ekonomik krizi durdurmak için Eylül ayı sonlarında ABD Kongresi 700 milyar dolarlık kurtarma paketini onayladı. Bu parayla kilitlenen kredi musluklarının açılması, bankaların iflastan kurtarılması ve ekonominin yeniden canlandırılması hedeflendi.

İZLANDA Üzerindeki Etkisi ABD’deki ekonomik kriz kısa zamanda Avrupa’ya sıçradı. İlk etkisini İzlanda’da gösterdi. İzlanda’nın 3 büyük bankası iflas etti. İzlanda Kronası Euro karşısında %40 değer kaybetti. İzlanda ‘daki enflasyon oranı kısa zamanda %15 ‘e ulaştı. Borsa, 3 işlem günü üst üste kapatıldı.

Yeniden açılan borsa kısa bir süre sonra %76 oranında değer kaybetti. Rusya, İzlanda‘nın döviz rezervlerini desteklemek için 5 milyar dolar kredi vereceğini bildirdi.

ALMANYA Üzerindeki Etkisi AB ülkelerinin en büyük ve en güçlü ekonomisine sahip olan Almanya da krizden nasibini aldı. Alman hükümeti krizi en az kayıpla atlatmak için başlangıç olarak 50 milyar Euro’luk bir paket hazırladı. Otomotiv sektörü için direkt yardımlar için 1.5 milyar Euro bir tahsisat yapılmış.

1 Ocak 2009 tarihi itibariyle elindeki arabayı hurdaya çıkarmak şartıyla yeni bir araba alan herkese markasına bakılmaksızın ve ilave bir şart getirmeksizin kişi başına 2.500 Euro ödeme yapılıyor. Alman hükümeti bu karar ile verimli bir yıl geçirmiş olan otomotiv sektörünü garanti altına almayı amaçlıyor.

Hurda araç teşviki uygulamasının bitmesinin ardından ,2009 sonuna doğru iç talep ciddi ölçüde azalmış, kapasite kullanım oranları düşmüş ve yatırımlar durma noktasına gelmiş olup, bu durum ekonomideki toparlanmayı yavaşlatmıştır. Alman hükümeti batmakta olan dev banka ve şirketleri para pompalayarak kurtarmak yerine kendi ulusal üretimini destekleyecek politikalara öncelik tanıyor.

Sokaktaki insanın daha cesur harcama yapabilmesi için bir yandan sigorta primlerinde indirime giderken doğrudan desteklere de ağırlık veriyor. Bu kapsamda her aileye çocuk başına ayda ekstra bir 100 Euro ödeme kararı alındı ve sosyal yardımlarla geçinmek zorunda olan dar gelirliler için Temmuz 2009 tarihinden itibaren çocuk başına ilave 35 Euro daha bir ödenek tahsisatı yapma kararı alınmıştır.

Hükümet kamu harcamalarında artışa gidiyor Hükümet kamu harcamalarında artışa gidiyor.2009 yılı için eğitim ve sağlık sektöründe yapılacak yatırımlar için 10 milyar Euro’luk bir bütçe tahsis etmiştir. Alman hükümeti özel sektörü teşvik maksadıyla gerek sigorta primlerinde gerekse vergi dilimlerinde çeşitli kolaylıklar getiriyor.

Hazırlayanlar: 2012473051- Burcu EVCİ 2012473079- Mustafa KOTAN