OKUL ÖNCESİ VE OKUL ÇAĞI ÇOCUKLARINDA BESLENME Doç. Dr. Adem AYDIN DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI AD, SOSYAL PEDİATRİ BİLİM DALI adem.aydin@deu.edu.tr 14. Pratisyen Hekim kongresi, 29 Ekim 2009

1978 Alma Ata G Growth monitoring büyümenin izlenmesi, O Oral rehidratasyon, ağızdan sıvı tedavisi B Breastfeeding anne sütünün desteklenmesi İ İmmunization genişletilmiş bağışıklık programı, F Feeding beslenme F Female education annenin eğitimi F Family plannnig aile planlanması

Sosyal pediatrinin ana konuları

TNSA 2008

%13.7 TNSA 2008

Tarihte anne sütü Eski Mısır: MÖ 1550 yılından kaldığı sanılan Ebers Papirusu’nda bebekleri beslemenin tek yolunun anne sütü ile besleme olduğu ve bebeklerin üç yaşına kadar anne sütü alması gerektiği yazılıdır. Eski Mezopotamya: Eski Babilliler de anne sütü ile beslenmeye büyük önem vermişler ve “Baştanrıçaları İştar’ı bebeğini emzirirken tasvir etmişlerdir. Eski Türkler: Eski Türklerde anne sütü kutsaldı. Yakut Türkleri’nde analık tanrıçası Ayzıt’ın yenidoğan bebeğine“süt gölü”nden getirdiği sütü damlatarak can verdiğine inanırlardı.

İlk 1 yıl beslenmesi Anne sütü İlk 6 ay 6 ay-2 yaş + ek besin

Sağlıklı bebek için öneriler AAP, DSÖ Kontrendikasyon olmadıkça, tüm bebeklere emzirme önerilmeli Anne-babaya güncel bilgiler verilmeli Doğrudan emzirme mümkün değilse sağılmış anne sütü verilmeli Kontrendikasyon geçici ise anne sütü sağılarak süt yapımı devam ettirilmeli

Sağlıklı bebek için öneriler Doğum öncesi ve sonrası hem anne hem baba eğitilmeli Annenin kullandığı ve bebeğin uyanıklığını etkileyebilecek ilaçlar azaltılmalı/değiştirilmeli Bebeğe agresif oral aspirasyon yapılmamalı Doğumhanede ten-tene temas sağlanmalı Su, şekerli su, mama, diğer sıvılar ve emzik verilmemeli

Sağlıklı bebek için öneriler Bebek günde en az 8-12 kere emzirilmeli Anne bebekteki erken “açlık” belirtilerine dikkat etmeli: ağlama geç belirti ! Bebek kendiliğinden uyanmıyorsa en geç 4 saat sonra uyandırılmalı

Sağlıklı bebek için öneriler Hastanede kaldığı sürece emzirme sistematik olarak değerlendirilmeli Bebek 3-5. günde kontrole çağrılmalı bebekte tartı, sarılık, idrar-dışkı özellikleri, annede meme sorunları değerlendirilmeli Kontrol 2-3 hafta sonra tekrarlanmalı

Prematüre ve diğer yüksek riskli yenidoğanlar için ek öneriler Prematüreler için de en iyisi anne sütü Anne sütü sağılmalı Anneyle ten-tene temas mümkün olan en erken zamanda sağlanmalı Fincanla besleme denenmeli

Emzirmeye kontrendikasyon oluşturan durumlar Bebekte galaktozemi Annede Aktif, tedavi edilmemiş tüberküloz HTLV pozitif ? Tanı/tedavi amaçlı radyoaktif izotop alımı Antimetabolit/kemoterapötik alımı Uyuşturucu, sigara kullanımı Memede herpes lezyonu (diğer memede yoksa o memeden emebilir) - HIV ±

Emzirmeye kontrendikasyon oluşturmayan durumlar Annede: HBsAg /HCV pozitifliği Ateş CMV seropozitifliği Annenin kullandığı ve aslında kontrendikasyon oluşturmayan ilaçlar ! Bebekte sarılık

Anne sütü: bir halk sağlığı önceliği Bebeğe yararı Anneye Yararı Beslenme Koruyucu antikorların artırır Kulak enfeksiyonları, solunum yolu enfeksiyonları riskini azaltır idrar yolu enfeksiyonları ve ishal sıklığı azalmıştır Şişmanlık riskini azaltır Meme ve yumurtalık kanseri riskini azaltır gebelik sonrası kilo kaybı Kolaylaştırır Osteoproz riskini azaltır ekonomik faydalar Bebek ile anne arası bağı güçlendirir Topluma yararı Azaltır sağlık maliyetleri Üretkenliği artırır Atıkları Azaltır 19

Teknik DOĞRU YANLIŞ

Bebek anne sütü almıyorsa Yaşa göre değişir Hastalık Gaz sancısı Anne bebek iletişim Meme başı çatlağı……….

Ek besine geçiş Bebek 6 aylık olduğunda miktar olarak yeterli olsa da Sağlıklı beslenmenin sürdürülmesi Yutma ve öğürme refleksi Ekonomik Bebek & anne sağlığı

Sağlıklı çocuk beslenmesi Birinci Hafta Birinci Hafta Yoğurt Öğleden sonra 70 60 50 Yoğurt 40 Sebze Ç 30 Meyve 20 Püresi 10 1. gün 2.gün 3.gün 4.gün 5.gün 6-7gün

Sağlıklı çocuk beslenmesi Birinci Hafta İkinci Hafta Sebze çorbası Öğleden sonra 70 60 50 Yoğurt Havuç Patates Kabak Yeşil yapraklı 40 Sebze Ç 30 Meyve 20 Püresi 10 1. gün 2.gün 3.gün 4.gün 5.gün 6-7gün

Sağlıklı çocuk beslenmesi Birinci Hafta Üçüncü Hafta Meyve püresi Öğleden sonra 70 60 50 Yoğurt 40 Sebze Ç 30 Meyve 20 Püresi 10 1. gün 2.gün 3.gün 4.gün 5.gün 6-7gün

Sağlıklı çocuk beslenmesi Havuç Patates Kabak Yeşil yapraklı

TNSA-2008

Sunum planı Oyun çocukluğunda beslenmenin temel özellikleri Okul öncesi (1-6 yaş-oyun çocukluğu) dönemde beslenme Oyun çocukluğunda beslenmenin temel özellikleri Oyun çocukluğunda beslenme pratiği Okul çocukluğu (6-12 yaş) döneminde beslenme Okul çocukluğunda beslenmenin temel özellikleri Kahvaltı Okulda beslenme Ara öğünler Akşam yemeği Şişmanlık

Oyun çocukluğunda beslenmenin temel özellikleri Oyun çocuğu beslenmesi Oyun çocukluğunda beslenmenin temel özellikleri  Beslenme problemlerinin sık yaşandığı dönem  Çocuğun büyüme hızı ilk bir yaşa göre biraz duraklar: yeme ihtiyacı azalır: Yemek seçen, tabağını tam bitirmeyen // normal büyüyen çocuklar için anne-babaların “çocuğum az kilo alıyor” diye endişelendiği dönem Aile sofrası Süt + formula  Gelecekteki beslenme alışkanlığının büyük oranda belirlendiği dönem  Beslenme alışkanlığının gelişmesinde temel olarak ailenin ve aile mutfağının belirleyici olduğu bir dönem

Oyun ve okul çocuğu beslenmesi Oyun çocuğu beslenmesi Oyun ve okul çocuğu beslenmesi Büyüme gelişmenin sürdürülmesi Günlük aktivitenin karşılanması Artmış enerji ihtiyacı 1–3 yaş 4–6 yaş 6–12 yaş Enerji (kcal/kg) 100 90 Karbohidrat (total kalorinin %’si) 50-60 Yağ (total kalorinin %’si) 30–35 25–35 Protein (%) 5–20 10–20

Enerji-vitamin-mineral alımı Oyun çocuğu beslenmesi Enerji-vitamin-mineral alımı Fransa, 3-36 ay, 706 çocuk >12 aylık çocuklarda Enerji alımı , Na+ alımı  Zn, Fe, C vit alımı  Özellikle Fe alımı için aileler eğitilmeli Fantino M, et al. Arch Pediatr 2008;15:446-55.

Enerji-vitamin-mineral alımı Oyun çocuğu beslenmesi Enerji-vitamin-mineral alımı Kamboçya, 12-42 aylık, 210 boy kısalığı olan çocuk, beslenme alışkanlıkları: (Kamboçya’da <5 yaş çocuklarda boy kısalığı %37) >24 aylık çocuklar: Enerji alımları önerilerin altında Ca, Zn ve Fe alımları  Günlük enerjinin %50’si pirinç, %15 çorba, %10 hazır yiyecekler (cips, biskv, kek), %10: meyve, <%4: yumurta, sebze, balık, süt, et vb Hazır yiyeceklerin çoğu erişkin gözetiminde olmadan satın alınıyor Ailelerin beslenme eğitimi ve bilgisi düşük düzeyde Anderson VP, et al. Matern Child Nutr 2008;4:146-59.

Oyun çocuğu beslenmesi Ne yemeli ? Gıdalar genel olarak 5 ana gruba ayrılabilir:  Süt ve süt ürünleri  Et, tavuk, balık, yumurta vb.  Ekmek ve diğer tahıl ürünleri  Meyve ve sebzeler  Yağ ve şekerler Çocuklar her gün ilk dört gruptaki besinlerden almalıdır. Yağlar ve şeker yiyecekler hazırlanırken içine eklenerek verilir. BESİN PİRAMİDİ

Oyun çocukluğunda beslenme pratiği-1 Oyun çocuğu beslenmesi Oyun çocukluğunda beslenme pratiği-1 Günlük aktivite miktarı enerji ihtiyacını arttırır, ancak tek belirleyici değil Günde 3 ana / 2-3 ara öğünle beslenmeli Aileler, bakıcılar ve öğretmenler çocuklara beslenme konusunda örnek teşkil etmelidir Yiyecek tüketimi günlük olarak değişir. Bir gün az, bir gün fazla yer. Bazen kahvaltı ve akşam yemeğinde tüm besin gereksinimlerini karşılarlar ve arada yemek istemeyebilirler: zorlanmamalı

Oyun çocukluğunda beslenme pratiği-2 Oyun çocuğu beslenmesi Oyun çocukluğunda beslenme pratiği-2 Yemek öncesi Yiyecekleri anneleri ile birlikte hazırlamasına, sandviçin içine konulacakları seçmesine, ekmekleri bölmesine izin verilmelidir. Yiyeceği sahiplenmesini Daha iyi tüketmesini Sağlıklı yiyecekler hakkında bilgi edinmesini sağlar.

Oyun çocukluğunda beslenme pratiği-3 Oyun çocuğu beslenmesi Oyun çocukluğunda beslenme pratiği-3 Yemek sırası: Bir yaşından itibaren aile sofrasında yemek yemelidir. Damak tadı yetişkinler gibi gelişmiş: Yiyecek anne-babanın yiyebileceği tat/kokuda olmalı Yemekleri seçmesine izin verilmelidir. İki yaşından sonra yedikleri aileninkinden farklı olmamalı. Erişkinlerle aynı hızda yemek yiyemez: sofrada sabırlı olunmalı. Öğünlerde porsiyonların bitirilmesi için ısrarcı olunmamalı Yemek istemiyorsa sofradan kalkabilmeli Öğünler belirli saatlerde verilmeli Öğünlerden önce pasta, kek, çikolata vb. verilmemeli Çocuğun arkasından dolaşarak / televizyon eşliğinde yedirmeye çalışılmamalı

Oyun çocuğu beslenmesinde etkili faktörler nelerdir? ABD: 2515 anne (4-24 aylık çocuk): (Feeding Infants and Toddlers Study Cohort: FITS 2002 kohortu)  Anne eğitim düzeyi : En önemli belirleyici Çocuğun beslenme sürecinde pozitif davranış gösteriyor Daha fazla sebze-meyve veriyor Daha az şekerleme / tuz içeriği yüksek hazır yiyecek veriyor Yiyeceği sevmediğine karar vermeden önce en az 3 kez deniyor  Anne yaşı : Olumlu etkiliyor  Gelir düzeyi : Olumlu etkiliyor  Tek ebevyn olunması: Olumsuz etkiliyor olan annelere hamilelik döneminden itibaren “sağlıklı çocuk beslenmesi” eğitimi verilmeli Sonuç: Düşük eğitim/gelir düzeyi Genç yaş Tek ebevyn Hendricks K, et al. J Am Diet Assoc 2006;106:S135-48.

Kahvaltı

Okul çocuğu beslenmesi Kahvaltı Okulda beslenme-ara öğünler Akşam yemeği Obesite Kahvaltı önemli mi? Günün en önemli öğünü Okul başarısını ve mental iyilik durumunu arttırır. Farklı teoriler: Pek çok makro-mikronutrientin ve esansiyel yağ asitlerinin alınması Gece boyunca aç olan vücudun kahvaltı ile enerji alması Triptofan sentezi için glukoz gerekli, triptofan serotonin (bellek için gerekli) öncülü Düzenli beslenme / öğün = düzenli hayat (Kahvaltı bu denklemin bir parçası) Kahvaltı eden adolesanların daha az sigara ve alkol alışkanlığı var Johansen A, et al. Scand J Publ Health 2006;34:32-40 Masa çevresinde tüm aile beraber olmak ruhsal rahatlama sağlıyor Gilman SE, et al. Psychol Med 2003;33:1341-55.

Kahvaltı etme alışkanlığı üzerine etkili faktörler nelerdir? Okul çocuğu beslenmesi Kahvaltı Okulda beslenme-ara öğünler Akşam yemeği Obesite Kahvaltı etme alışkanlığı üzerine etkili faktörler nelerdir? Norveç’te 15-16 yaş, 7305 öğrenci ile yapılan çalışma: Hiç kahvaltı etmeyenler (<2 kez/hafta):  Kız cinsiyet (%27 ve %18)  Düşük aile eğitim düzeyi (%38 ve %10)  Sigara içme alışkanlığı (%39 ve %18)  “Soft drink” alışkanlığı (%33 ve %22)  Diyet yapanlar (%44 ve %17)

Okul çocuğu beslenmesi Kahvaltı Okulda beslenme-ara öğünler Akşam yemeği Obesite Kahvaltıda ne yemeli? Ayaküstü veya yolda giderken değil, sofrada aile bireyleri ile birlikte yapılmalı Kahvaltıda peynir ve yumurta olmalı Ekmeğe tereyağı/ margarin sürmek yetmez Fazla enerji alır ve şişmanlar Yağ yerine peynir tercih edilmelidir. Peynirli, domatesli tost yapılabilir. İçecek: Süt, ıhlamur, açık çay, bitki çayları, taze sıkılmış meyve suyu Kahvaltıda süt istemezse bir ara öğünde içmeli

Kahvaltının içeriği önemli mi? Okul çocuğu beslenmesi Kahvaltı Okulda beslenme-ara öğünler Akşam yemeği Obesite Kahvaltının içeriği önemli mi? The influence of the glycaemic load of breakfast on the behaviour of children in school. Benton D, Maconie A, Williams C. Physiol Behav 2007;92:717-24. Bellek üzerine etkili İngiltere: 19 çocuk (7 yaş), 4 hafta süreyle kahvaltıda Eşit enerji, farklı glisemik indeksli (Gİ) öğün Düşük Gİ alan çocukların 30 dk çalışma süresince Dikkatlerini daha iyi topladıkları Daha iyi hatırladıkları Yanlış yapmadıkları görülmüş 2 saat sonra bile dikkatleri daha iyi

Okul çocuğu beslenmesi Okulda beslenme-ara öğünler Kahvaltı Okulda beslenme-ara öğünler Akşam yemeği Obesite Okulda beslenme: Okul yemekleri yerine kantin besinleriyle beslenmek yanlış  Ambalajlar cezbedici  Çocuk için gerekli vitamin ve mineralleri içermez (vitamin- mineral , tuz-enerji ):  Obesite riski  Hamburger, patates kızartması ve pizza yerine: peynirli-domatesli tost Kola yerine: süt, ayran, taze sıkılmış meyve suyu ve su Hazır meyve suları yerine: meyvenin kendisi

“Hamburger + patates kızartması + kola “= Coca colonization Okul çocuğu beslenmesi Kahvaltı Okulda beslenme-ara öğünler Akşam yemeği Obesite “Hamburger + patates kızartması + kola “= Coca colonization Coca Cola, ABD kültürünün uluslararası simgesi haline gelmiştir Maya kültürü çocukları bile geleneksel beslenmelerini bırakmış ve bu üçlü beslenme ile kolonize olmuşlardır ABD: Cavadini C, et al. Arch Dis Chil 2000;83:18-24.

Ara öğünler - atıştırma Okul çocuğu beslenmesi Kahvaltı Okulda beslenme-ara öğünler Akşam yemeği Obesite Ara öğünler - atıştırma Üç ana öğünün arasında enerji toplamak için yenir Ana öğünlerde yenilenin üçte biri kadar yenmeli ABD: Adolesan: 2500 kcal/gün enerji alıyor (%30’u ev dışında yenilen yiyeceklerden) Her atıştırmada ~300 kcal alıyorlar Huang TTK, et al. Obes Res 2004;12:1875-85. Okulda ara öğünde ayak üstü yenilebilecekler: Bir bardak süt veya yoğurt Bir porsiyon sütlü tatlı Bir meyve Bir bardak meyve suyu ve bir dilim kek Peynir ve kraker Peynirli tost / sandviç

Okul çocuğu beslenmesi Okulda beslenme-ara öğünler Kahvaltı Okulda beslenme-ara öğünler Akşam yemeği Obesite Atıştırma gerçeği “Fast food” atıştırmak: Obesiteye neden oluyor Kemik gelişimini olumsuz etkiliyor Meşrubatla birlikte yenir: Süt - ayran içmeye engel Diş çürüklerine neden oluyor Özellikle rafine şeker tüketmek diş çürüğünü  Jelli-karamelli şeker, şekerli sakız, bar çikolata, gazoz: riski  Ağızda ne kadar uzun süre tutuluyorsa risk o kadar  Milgrom P, et al. Oral health in the United States, 2000

Okul çocuğu beslenmesi Okulda beslenme-ara öğünler Kahvaltı Okulda beslenme-ara öğünler Akşam yemeği Obesite Atıştırma gerçeği Atıştırılan yiyeceklerin özellikleri anne- babanın atıştırdıklarıyla paralel Epstein LH, et al. Appetite 2006;47:115-8. Pek çok sebze ve meyve “fast food”tan pahalı: Çocuk ucuz, kolay yenilen ve tok tutanı tercih ediyor Epstein LH, et al. Psychol Sci 2006;17:82-9. Kalabalık gruplarla yendiğinde atıştırma miktarı %30 daha fazla İletişim daha az, yemeye odaklanma daha fazla Lumeng JC, et al. Arch Dis Child 2007;92:384-7. Televizyon izleme süresi ile atıştırma miktarı orantılı

Atıştırma gerçeği: neden hazır gıdalar tercih edilmemeli? Okul çocuğu beslenmesi Kahvaltı Okulda beslenme-ara öğünler Akşam yemeği Obesite Atıştırma gerçeği: neden hazır gıdalar tercih edilmemeli? Enerji (Kcal) Protein (gr) Yağ (gr) Şeker (gr) Lif (gr) Na (mg) K (mg) Ca (mg) Sebze 28 1.8 0.3 2.8 2.6 33 339 Meyve 80 1 0.6 15.8 3 2.9 283 Diyet süt ürünleri 97 9 183 289 254 Şekerleme 109 0.4 18 Cips 153 3.6 212 Kraker 130 2.5 5 2 239 Patlamış mısır 135 2.4 7 4 237 Anderson JW, et al. J Am Coll Nutr, 2005; 24:155-7. Bu tür bir öğün standart bir öğünün iki katı enerji içeriyor Prentice Am, et al. Obes Rev 2003;4:187-94.

Meyve-sebze tüketimi üzerine etkili faktörler nelerdir? Okul çocuğu beslenmesi Kahvaltı Okulda beslenme-ara öğünler Akşam yemeği Obesite Meyve-sebze tüketimi üzerine etkili faktörler nelerdir? J Hum Nutr Dietet 2005;18:431-43. Meta-analiz: 6-12 yaş çocuklar: Evde meyve sebze bulunma oranı : tüketme miktarı ve tatma oranı  (bir çocuğun bir tadı sevmediğini anlaması için en az 10 kez tatması gerekli) Anne-baba sebze-meyve tüketimi : çocuklarınki de  TV izleme süresi : meyve-sebze tüketimi  Okulda “fast food” satılma oranı : meyve-sebze tüketimi  Çocuğa sebze-meyvenin faydalarının anlatılması ve tüketiminin hatırlatılması Okulda meyve sebzeden daha kolay tüketilebiliyor Okulda meyve verilmesi, derslerde anlatılması önemli Günlük meyve tüketimini ortalama 1-1.5 porsiyon artırıyor

Şişmanlık

Kalori dengesi & aşırı kilo Obesite Kalori dengesi & aşırı kilo Büyüme Gelişme Metabolizma Egzersiz Gıda Alımı Source: Lisa Hark, PhD, RD

Şişmanlığı etkileyen etmenler Obesite Şişmanlığı etkileyen etmenler Kalori Porsiyon Meyve&sebze Sağlıksız yaşam Az süt yağı Şekerli içecek ve gıda Spor Ekzersiz Fast Food atıştırmalar TV, Video Bilgisayar Source: Lisa Hark, PhD, RD

Okul çocuğu ve adolesan beslenmesi neden önemli? Okul çocuğu beslenmesi Kahvaltı Okulda beslenme-ara öğünler Akşam yemeği Obesite Okul çocuğu ve adolesan beslenmesi neden önemli? Obesite Yeme bozuklukları Sağlıklı beslenme Gelişmiş ülkelerde adolesan dönemde en sık görülen hastalık Gelişmiş ülkelerde adolesan dönemde en sık görülen 3. hastalık Gelişmiş ülkelerde adolesan dönemde en sık görülen 2. hastalık : Astım

Çocuk yatak odası 8-18 yaş çocuklarda Televizyon 68% VCR/DVD 54% Obesite Çocuk yatak odası 8-18 yaş çocuklarda Televizyon 68% VCR/DVD 54% Video oyunları 49% TV oyunları 37% Bigisayar 31% Kablolu kanallar 20% İnternet 20% Source: Kaiser Family Foundation, Generation M: Media in the Lives of 8-18 Year-Olds, March 2005: kff.org

Okul çocuğu beslenmesi Kahvaltı Okulda beslenme-ara öğünler Akşam yemeği Obesite Obesite Pandemi Gelişmiş ülkelerdeki çocukların en önemli kronik hastalığı! Çocuk ve adolesanlarda sıklık %20-25 Her yıl ABD’de yılda 400 000 ölümden obesite sorumlu Dünya ülkelerinde obesite sıklığı yılda ortalama %0.5-1 oranında artıyor

Obesite sıklığı neden artıyor? Okul çocuğu beslenmesi Kahvaltı Okulda beslenme-ara öğünler Akşam yemeği Obesite Obesite sıklığı neden artıyor? Önemli, ancak obesite sıklığının son zamanlarda artışı çevresel faktörlerin ön planda olduğunu düşündürüyor: Genetik yapının değişmesi için çok uzun zaman gerekli!  Genetik  Çevresel faktörler Sedanter yaşam Fazla yemek Yanlış besin yemek (Yağlı ve enerji içeriği yüksek gıdalar) “obesojenik çevre” ..

Okul çocuğu beslenmesi Kahvaltı Okulda beslenme-ara öğünler Akşam yemeği Obesite “Obesojenik çevre” Yemek faktörleri Daha fazla seçenekte enerjili yiyecek bulmak mümkün Aktivitelerde yemek çok önemli bir yer tutuyor Porsiyonun büyük olması paranın karşılığının alındığı anlamına geliyor “Soft drink” suyun yerini aldı “Günde 3 öğün” kuralı “günde çok öğün” oldu “Hep beraber sofraya oturulur” kuralı “isteyen istediği saatte istediğini yer” oldu Hareket faktörleri Okula motorize transport  Fizik aktivite için yer yok: Yollar yürüyenler ve bisiklete binenler için güvenli değil Sedanter yaşam için olanak çok: aynı anda TV’de pek çok seçenek var

Porsiyonların boyutları değişiyor mu? Okul çocuğu beslenmesi Kahvaltı Okulda beslenme-ara öğünler Akşam yemeği Obesite Porsiyonların boyutları değişiyor mu? ABD: 1977-1998 yılları arasında 63380 çocuk (>2 yaş) “Fast food” yiyeceklerin porsiyon büyüklüğü / enerji farkı

Okul çocuğu beslenmesi Kahvaltı Okulda beslenme-ara öğünler Akşam yemeği Obesite Eksojen obesitede en etkili tedavi nedir?  Obesitenin komplikasyonu fazla Tedavisi zor  Topluma maliyeti yüksek: Çocuklarda yıllık masraf 127 milyon US $ Obesitede tek etkili tedavi yöntemi KORUNMADIR. Özellikle okul yaş grubu hedef kitle olmalıdır! ......

Okul çocuğu beslenmesi Kahvaltı Okulda beslenme-ara öğünler Akşam yemeği Obesite Obesiteden korunma Sağlıklı beslenmek Egzersiz yapmak Yağ Tahıl Sebze Meyve Süt Et

Çocukları düzenli beslenmeye en fazla motive eden faktörler nelerdir? Sonuç Çocukları düzenli beslenmeye en fazla motive eden faktörler nelerdir? Sadece “şunları yemelisin” demek motivasyon için yeterli değil Aile sağlıklı beslenmeli Çocukları küçük yaştan itibaren sağlıklı beslenme konusunda eğitmeli Çocuğa beslenme ile sağlık arasındaki ilişki anlatılmalı Yiyeceklerin vücudumuzda akıbeti anlatılmalı Görünümü etkileyeceği söylenmeli: Erkek çocuklar: Daha biçimli ve dayanıklı vücut Kızlar: Daha zarif ve düzgün vücut Yiyeceklerini hazırlamasına izin verilmeli: Sağlıklı yiyecekleri sahiplenmesini sağlar Hazır ve kolay yenilebilecek yiyecekler hazırlanmalı Çocuklar spor yapmaya teşvik edilmeli (spor yapanlar daha düzenli besleniyor) Croll JK, et al. Am J Diet Assoc 2006;106:709-17.