Düzenleyici Etki Analizi’nin Türk Hukuk Sistemine Tanıtılması “Eğiticilerin Eğitimi” Kasım 2008 Düzenleyici Reform ve DEA Lydia Jørgensen Senior Associate, Jacobs&Associates EuropeAid/125317/D/SER/TR

Düzenleme ölümcül olabilir mi? Gerçek hayattan örnek: –Problem tanımı: İlaç şişesinden aldıkları ilaçtan zehirlenip ölen çocuklar –Çözümü aranacak sorun: Kolay açılan ilaç şişeleri –Çözüm: Çocuk güvenlikli kapaklar İstenen sonuç: Zehirlenen çocuk sayısında azalma FDA regulation, US.

Gerçek sonuç = Çocuk zehirlenmelerin artması Neden? –Problemin doğru tanımlanması –Probleme ve amaçlara uygun çözümler tanımlanmalı –Teknolojiye karşı davranış DEA sonuçlar henüz gerçekleşmeden onlara çözüm aramanın yöntemidir.

Ve kalitesi düşük düzenlemeler yüzünden paydaşlar kötü deneyimler yaşamasın? Regulation ’It imposes a huge cost’ ’It is not consistent with other pieces’ ’It is impossible to understand and comply with’

Düzenleyici reform için genel argümanlar  Ekonominin rekabet gücünü artırır  Ekonomiye ve topluma maliyetleri azaltır  Piyasa açıklığı  Bilgi asimetrilerini en aza indirir  Düzenleme tutuklamasını engeller  Kamu/sivil toplumun destek ve ilgisini kazanır  Şeffaflığı geliştirir

Düzenleyici reformla kastedilen nedir? OECD’nin söylediği: –’ Düzenleyici reform’un amacı, ulusal ekonomileri iyileştirerek, değişikliklere uyum sağlama yeteneklerini geliştirmektir.’ Düzenleyici reform’un içine şunlar girer –İdareyi iyileştirmek için politikalar –İyi tasarlanmış, hazırlanmış ve uygulanmış düzenlemeler sağlamak için yaklaşım

Düzenleyici Reform’da Uluslar arası Trendler  İlk aşamalarda sanayi düzenlemelerin kaldırılması gerçekleşti. Ancak bu kaldırmadan sonra çoğunlukla yeniden düzenlemeler yapıldı  OECD, düzenlemelerin nasıl yapıldığına dikkat etmeye başladı; örn. Politikaların formülasyonu, tasarlama, uygulama ve gözden geçirme.  Bir çok ülke düzenlemelerin ve idarenin kalitesini artırmaya yönelik politikalar kabul etti.

Düzenleyici reform’un temel öğeleri Institutions Flow Improve quality of new regulations Regulatory management system Stock Upgrade quality of existing regulation

Düzenleyici reform konusunda OECD gündemi ilkeleri I. Düzenleyici yönetim sistemi kur –Stratejik orta-vadeli düzenleyici reform politikası (5 yıl) –Hükümetin merkezinde reform motorları II. İyi düzenleme yapılması için kurumları kur –Teftiş reformları –Uygun süreç III. Yeni düzenlemelerin kalitesi artır (Akım) –DEA –Şeffaflık ve Paydaş danışması IV. Mevcut düzenlemelerin kalitesini artırmak (Stok) –Hedeflenmiş düzenleme kaldırılması, basitleştirme, kodifikasyon –İdari yükleri azaltmak (SMM)

AB İyi Düzenleme İlkeleri Gereklilik –Bu ilkeye göre, kamu otoriteleri yeni bir politikayı yürürlüğü koymadan önce, bunu uygulamak için yeni düzenlemelerin gerekip gerekmediğini değerlendirir. Orantısallık –Her düzenlemenin getireceği avantajlar ile yükler arasında bir denge olmalı. İstenen amaca ulaşmak için uygun orantıda düzenleyici araçların seçilmesinden Üye devletler ile Komisyon sorumludur. Yerinde hizmet Sorumluluk Ulaşabilirlik Basitlik Şeffaflık

İngiltere – İyi Düzenlemenin 5 ilkesi Orantısallık: Düzenleyiciler sadece gerektiğinde müdahale etmeliler. Riske orantılı çözümler olmalı ve maliyetler tanımlanarak en aza indirilmelidirler. Örn.: Politika amaçlarına ulaşmak için tüm seçenekler düşünülmeli – sadece yazılmış düzenleme değil. Alternatifler daha ucuz ve daha etkin olabilirler. Sorumluluk: Düzenleyiciler, kamuoyuna açık olmalılar ve kararlarının gerekçelendirmeliler. Örn.: Düzenleyiciler nihai kararlarına nasıl ve neden ulaştıklarını açıklamalılar. Tutarlı: Hükümet kuralları ve standartları birleşebilmeli ve uygulamaları haklı olmalı. Örn.: Düzenleyiciler birbirleriyle tutarlı olmalı ve ortaklaşa çalışmalılar. Şeffaf: Düzenleyiciler açık olmalı ve düzenlemeleri basit ve kullanımı kolay yapmalılar. Örn.: Düzenleme gerekçesi dahil politika amaçları açıkça tanımlanmalı ve tüm ilgili taraflara etkin iletilmeli. Hedefi belli: Düzenleme probleme odaklı olup, yan etkilerini asgariye indirmeli. Örn.: Düzenlemeler probleme odaklı olmalı ve saçma atan tüfek gibi olmamalı.

Düzenleyici reformda kullanılan bazı araçlar Regulatory impact assessment Consultation Simplification Reducing administrative burdens Alternatives to regulation

DEA düzenleme karar alma için kanıtlara dayanan bir süreçtir Şunlar girer: –Belli bir yapıda sorular sorulması –Şeffaf politika tartışması –Ampirik gerekçelendirme –Potansiyel etkilern sistematik incelenmesi –Yasamada tutarlılık –Karar verenler ile paydaşlar ile iletişim –Problemleri çözmek için bir öğrenme süreci

DEA kullanmanın hedefleri Şeffaflık Daha iyi iletişim Etkinliği artırmak için alternatif düzenleme yöntemleri Karar verme sürecinin iyileştirilmesi Düzenleme kalitesinin yükseltilmesi Olumlu makroekonomik etkiler

DEA Sürecinde adımlar Problem tanımı & Risk profili –Problemi tanımla ve ayrıntılandır (en geniş kapsamlı potansiyel çözümlere ulaşmak için) –Büyüklüğü, risk seviyelerini ve dağılımının (gruplar, sektörler vs.) profilini çıkar –Mevcut durumu betimle –Amaçları belirt Seçenek seçimi ve Etki değerlendirmesi –İlk danışma (önceki adımları doğrulamak amaçlı) –Seçenek seç –Analiz yöntemi, derinliği ve genişliğini seç –Maliyet ve faydalar konusunda veri topla Analizi hazırla, Danış ve Tasarıyı düzenle –Analiz et, seçenekleri karşılaştır ve paydaşlara sun –Danışmadan sonra DEA ve tasarıyı düzenle ve sonlandır

İngiltere Örneği: Düzenleyici Etki Değerlendirmesi neleri kapsaması gerekir –Düzenleme tasarısının amaçlarını tanımlar –Tasarının hedeflediği riskleri değerlendirir –Her seçeneğin, “bir şey yapmama” dahil, faydalarını tanımlar –Dolaylı maliyetler dahil tüm maliyetleri inceler –Eylem için opsiyonlar tanımlar – uygunluğu sağlamak için –Küçük işletmeler üzerindeki etki –Etkilenenlerin görüşlerini alır ve tartışılacak varsayımlar ve opsiyonlar konusunda net –Gözetim ve değerlendirme kriterleri ortaya koyar –Kamuya açık danışmalarda açıklanmış görüşleri özetleyerek Bakanlara tavsiyelerde bulunur – Source:Cabinet Office,August 2000,Good Policy Making:A Guide to Regulatory Impact Assessment. Executive

DEA nerede fark yarattı Örnek: EU – REACH Avrupa Kimya Endüstrisi Düzenlemesi DEA farklı alternatifleri tartışmak için kullanıldı Uygunluk daha kolay olması için revizyon yapıldı (geri- bildirimler dikkate alınarak) Revizyonlar faydalarda önemli değişiklik yapmadı SONUÇ: Maliyet 10 Milyar € ‘dan 2 Milyar €’a düşürüldü

Etkin DEA’nın tanıtılması – OECD ülkelerinden tanımlanmış iyi uygulamalar 1.DEA’ya politik destek en yüksek seviyede olsun. 2.DEA program ögeleri için sorumlulukları dikkatli bir şekilde dağıtın. 3.Düzenleyicileri eğitin. 4.Tutarlı ama esnek bir analitik yöntem kullanın. 5.Veri toplama stratejileri geliştirin ve uygulayın. 6.DEA emeğinin hedefini belirleyin. 7.DEA’yı politika oluşturma sürecine mümkün mertebe en erken aşamada entegre edin. 8.Sonuçları iletin. 9.Kamuoyunu en geniş kapsamda sürece dahil edin. 10.DEA’yı hem yeni hem de mevcut düzenlemelere uygulayın. Source: OECD (1997), Regulatory Impact Analysis: Best Practice in OECD Countries, Paris.