Değerlik Bağı Kuramı Valence Bond Theory Molekül veya poli iyonlar nasıl birarada tutunuyor? Niye atomlar tuhaf açılar yapıyor? Moleküller neden düz değil? Molekül yapısını tahmin edebilir miyiz? Yapıların fiziksel ve kimyasal özellikler ile ilişkisi nedir?
3 tip bağlanma vardır: İyonik Bağ:—1 veya daha fazla elektron bir atomdan diğerine tamamen transfer olur(biri kaybeder diğeri kazanır) ve birbirini çeken zıt yükler oluşur Kovalent bağ -bazı değerlik elektronları ortaklaşa kullanılır Metalik Bağ – Metal atomları birarada tutulur İyon bağları yöne bağımlı değildir. Kovalent bağların açıklanmasında değerlik bağ kuramı ve molekül orbital kuramı kullanılır. DBK göre moleküllerin oluşmasında atomların değerlik elektronları kullanılır. Lewis simgeleri Oktet Kuralı Birçok bağ iyonik ve kovalent bağ arasındadır.
Bağ tipi 2 atom arasındaki Elektronegatiflik farkına bağlıdır
EN Farkı EN farkı: 1.7 - 4.0: İyonik 0.3 - 1.7: Polar Kovalent 0.0 - 0.3: Apolar Kovalent Örnek: NaCl Na = 0.8, Cl = 3.0 Fark = 2.2, Buyüzden Bu bir iyonik bağdır!
İyonik Bağlar İyonik bileşikler genellikle metaller ile ametaller (periyodik tablonun zıt iki uçundakiler) arasında oluşur.
Elektron dağılımı Lewis (nokta) yapılarıyla tahmin edilir G. N. Lewis 1875 - 1946 Elektron dağılımı Lewis (nokta) yapılarıyla tahmin edilir Kaç elektronun kovalent bağ yapacağına bu şekilde karar verirsin (iyonik bağlarda yük sayısıyla karar verilir)
BEÇ ve OEÇ Değerlik elektronları bağ çiftleri (BEÇ) veya ortaklaşılmamış elektron çiftleri (OEÇ) şeklinde bulunur • •• H Cl BEÇ OEÇ Bu bir LEWIS yapısıdır.
Bağ Oluşumu Komşu atom orbitallerinin örtüşmesiyle bir bağ oluşur Cl H •• • + H (1s) ve Cl (2p) orbitallerinin örtüşmesi Herbir atom eşleşmemiş tek bir elektrona sahiptir
Değerlik Elektronları En dış enerji seviyesindeki elektronlara valens elektronu denir B : 1s2 2s2 2p1; dış enerji seviyesi = 2, ve 2+1 = 3 değerlik elektronu vardır Br : [Ar] 4s2 3d10 4p5 Kaç tane değerlik elektronu vardır?
Ana grubu elementlerinde değerlik elektron sayısı = grup atom = Grup sayısı
Nokta Yapısı Amonyak, NH3 1. Merkez atomuna karar ver; H asla olmaz, Neden? Elektron afinitesi en düşük atom merkez atomu seçilir. (Çoğu kez en düşük elektronegatif atom alınır) Bu yüzden, N merkez atomudur. 2. Kullanılan değerlik elektron sayısını bul H = 1 ve N = 5 Toplam = (3 x 1) + 5 = 8 elektron / 4 çift
Nokta Yapısı 3. Merkez atomu ile uç atomlar arasında tek bağ koy. Herbir bağ 2 elektrondan oluşur. H N 4. Geri kalan elektronlar oktet i tamalamak için OEÇ olarak kullanılır (H için dublet). H •• N 3 BEÇ ve 1 OEÇ. N 4 elekron çifti paylaşır (8 elektron), H 1 çift paylaşır.
5. H hariç diğer atomların etrafında 4 elektron çifti olup olmadığını kontrol et. •• N 6. Eğer fazla elektronun varsa yapıda çift veya üçlü bağ vardır.
Karbon Dioksit, CO2 1. Merkez atom = 2. DE = 3. Bağ yap. C 4 e- O 6 e- X 2 O’s = 12 e- Toplam: 16 DE 12 elektron geride kalır (6 çift). 4. OEÇ leri dış atomlara yerleştir. 5. Herbir atom valensini sekize tamaladı mı?
CO2 C 4 e- O 6 e- X 2 O’s = 12 e- Toplam: 16 DE Çizimde kaç tane var? 6. Çok fazla elektron var. Bu yüzden C ve O arasında çift bağ yapmalıyız. Böylece C oktedini tamamlar
Genellikle, C, N, P, O, ve S için çift ve üçlü bağlar gözlenir H2CO Genellikle, C, N, P, O, ve S için çift ve üçlü bağlar gözlenir SO3 C2F4
ÇİZİNİZ! Sülfür Dioksit, SO2
Oktet Kuralının İstisnaları Genellikle B ve daha yüksek periyottaki elementlerde oluşur. Genel istisnalar: Be, B, P, S, ve Xe. SF4 Be: 4 B: 6 P: 8 veya 10 S: 8, 10, veya 12 Xe: 8, 10, veya 12 BF3
Moleküler Geometri
VSEPR Molekül Geometrileri Molekül elektron çiftleri arasındaki itme minimum olacak şekilde bir yapı kabul eder VSEPR Valence Shell Electron Pair Repulsion Teorisi. Geometriyi elektron çiftleri arasındaki itme belirler
Yaygın Geometriler Çizgisel Trigonal Düzlemsel Tetrahedral
VSEPR Şeması Lewis yapısı kullanarak molekül geometrisini tahmin et. Elektronların düzenlenmesi bağ açılarını ortaya koyar Elektron düzenlenmesi kısmen molekül yapısını verir Merkez atomuna bakarak tablodan yapıyı seç.! Elektron yoğunluğu bölgesini düşün bağ saysını değil (çift bağ vs)
EÇ BS Geometri Lewis Yap. Molekül Yap Örnek
Elektron çifti geometrisi VSEPR ile yapı Tahmini Su, H2O Elektron çifti geometrisi TETRAHEDRAL 2 BEÇ 2 OEÇ Geometri AÇISAL (V-Şekli).
Amonyak NH3 Elektron çifti geometrisi tetrahedral. OEÇ tetrahedral köşede -4 çift Molekül geometrisi— Atomların pozisyonu —TRİGONAL PİRAMİT.
Değerlik Bağı Kuramı Koordinasyon bileşiklerinde metal -ligant bağı koordine kovalent bağdır. Koordine kovalent bağlarda, bağı oluşturan elektron çifti aynı atoma aittir. Koordinasyon bileşiklerine ligantın ortaklanmamış elektron çifti koordine kovalent bağı oluşturur.
Tetrakloroalüminat İyonu, [AlCl4]¯ Orbital hibritleşmesine göre Al 1s2 2s2 2p6 3s2 3p1 Al– 1s2 2s2 2p6 (sp3)4 sp3 hibritleşmesi
[AlCl4]¯Orbital Hibritleşmesi Yaklaşımı Dört nötral klor atomunun herbiri bir elektronunu Al atomuna vererek bir sigma bağı oluşturur dörtyüzlü
Bu yaklaşımın sorunları Al’un kararlı değerliği +3 dür, -1 değil -1 formal yük daha elektronegatif Cl atomu üzerinde bulunmalıdır.