Bel ağrısı Dr. Ayşegül Çakmak

Bel ağrısında epidemiyoloji Bel ağrısı (BA) ileri ülkelerde baş ağrısından sonra ikinci sıklıkta Yaşam boyu insidansı %60-90, yıllık insidans %5 ABD’de 5 milyon (BA- sakatlık) ABD’de 1970-81 (BA-sakatlık) %140 artmış. Aynı yıllarda nüfus artışı %125 BA nedeniyle hastaneye yatma diğer hastalıklar arasında 5. sırada

Sıklık Hollanda’da pratisyen hekimlere başvuruda 1., ABD’de 2. sırada, İngiltere’de 14-15 milyon muayene/yıl Hastaların çoğu akut bel ağrısı

Bel ağrısında doğal gidiş Akut episod: %70-90 vaka 6-12 hafta içinde düzelir %40-50 bir hafta içinde iyileşir %75 siyataljili hasta 6 ay içinde asemptomatik hale gelir

Episodlar Akut episod: %38 bir yıl içinde 2. atak Subakut episod: %41 bir yıl içinde 2. atak Kronik bel ağrısı: %81 bir yıl içinde 2. atak

Bel ağrısında maliyet Amerika Birleşik Devletleri’nde; 1980 tazminat toplamı: 4.5 milyar dolar 1983  tedavi ve tazminat: 20 milyar dolar

Ekonomi Tüm iş günü kayıplarının ve tüm işçi tazminat iddialarının %25’i bel ağrısına bağlıdır. Gelişmiş ülkelerde bel ağrısı işe bağlı olarak oluşan, sakat bırakabilen ve tazminat ödenmesini gerektiren bir sorundur. Bel ağrısına bağlı yıllık harcamalar 50 milyar dolardır. ABD’ nde Social Security Disabilite’ nin yaptığı tüm ödemeler 1957’ den 1976’ ya %250 artmıştır.Bu dönemde bel ağrısı nedeniyle sakatlık ödemeleri ise %2800 artmıştır.

Bel ağrılarında risk faktörleri Hastaya bağlı Mesleğe bağlı Psikososyal faktörler Diğer risk faktörleri

Mesleki risk faktörleri Ağırlık kaldırma Vibrasyona maruz kalma Monoton meslekler

Ağırlık Kaldırma Kaldırılan cismin pozisyonu Kaldırmanın tekrarı, şekli Kaldırılan cismin ağırlığı Bele kadar/ belden yukarı omuzlara kadar kaldırma Taşıma, itme, tutma

Mesleki risk faktörleri Vibrasyona maruz kalıcı meslekler (Şoförler ) Vasıfsız işçiler İşin monotonluğu, işinden memnun olmama, tatmin olmama, takdir edilmeme

Psikososyal risk faktörleri Depresyon Anksiyete

Diğer risk faktörleri Sigara ve alkolizm Sportif aktiviteler Önceden bel ağrısı geçirmiş olmak

Hastaya bağlı risk faktörleri Yaş / Cins Antropometrik özellikler Postural faktörler Lomber mobilite / Kas gücü Fiziksel uyum

Risk faktörleri (Yaş/cins) Prevalans her yaş grubunda ~ %20 İnsidans 55 yaşa doğru artar Kadın/ erkek oranı 60 yaşlarında kadına döner

Risk faktörleri (Antropometrik) Boy, kilo, vücud yapısı ile bel ağrısı sıklığı arasında zayıf korelasyon

Risk faktörleri ( Postural ) Skolyoz, kifoz, lordoz artışı, bacak boyu farklılığı ile bel ağrısı ilişkisi tartışmalı İleri skolyoz risk faktörü Şişmanlık risk faktörü (? )

Risk faktörleri (Lomber mobilite) Lomber mobilite  + kas gücü   risk faktörü Fleksiyonda azalma  risk faktörü Ekstansör güç azalması  risk faktörü

Belde ağrı kaynakları *Adaleler *Kemik yapı *Adaleler *Torako-lomber fasya; ? kompartman sendromu *Dura; infeksiyon/inflamasyon, ? tethering *Epidural venöz pleksus *Ligamanlar *Sakroilyak eklem *Faset eklemler *Disk

Gençlerde kortikal ve spongiöz kemiğin yüke dayanma gücü benzerdir oysa 40 yaşın üzerinde kortikal kemik total vücut yükünün % 65-75’ ini taşır

SINIFLANDIRMA I – Kas- iskelet sistemi kökenli ağrılar - Dejeneratif - İnflamatuar - Metabolik - Neoplastik - İnfeksiyöz - Travmatik - Konjenital - Kas hastalıkları

SINIFLANDIRMA II- Primer nörolojik kökenli ağrılar: - Radikülopati veya nöropati - Sinir kökleri veya forme sinirlerin inflamasyonu - Sinir kökleri veya forme sinirlerin fibrosisi - Sinirlerin hastalığı

SINIFLANDIRMA III- Karın içi patolojilere bağlı yansıyan ağrılar - Viseral hastalıklar - Vasküler hastalıklar - Retroperitoneal kitleler IV- Psikojenik veya çevresel faktörlere bağlı ağrılar V- İdiopatik bel ağrısı

Klinik- Basit bel ağrısı * 20-55 yaş arası başlayan, * Lumbosakral bölge, kalça ve uyluklarda, * Mekanik karakterde, * Hastanın genel durumunun iyi olduğu  Akut atak % 90 altı haftada düzelir.

SİNİR KÖKÜ KOMPRESYONU * Unilateral bacak ağrısı> bel ağrısı * Ağrı ayağa, topuğa kadar yayılır * Hissizlik, uyuşukluk olur, * Sinir irritasyon bulguları (DBKT gibi) (+) * Bir sinir köküne ait motor, duysal, refleks değişiklikler  Akut atak %50 altı haftada düzelir.