İSTATİSTİK A. G E N E L B İ L G İ

İstatistik, elde edilen bir grup verinin belli hesaplama yöntemiyle objektif değerlendirilmesidir. Hedef - anlam vermek - baglantının tespiti - farkın tespiti

A. G E N E L B İ L G İ Değerlendirilmesi gereken grubun belirlenmesi - rast gele - sınırlı rast gele - sistemli

B. MERKEZİ MEYİL VE DAGILIM ► Merkezi meyil - ortalama - median - mod ► Dağılım - yaygınlık (range) - frekans dağılımı - standart sapma

Merkezi meyil ► Ortalama (mean) - bir grup verinin averaj göstergesidir. M = ΣX/N, yani veri serisinin toplamı (ΣX) veri serisindeki veri sayısıyla (N) bölünerek bulunur.

Ortalama Orn.: 6, 5, 10, 2, 5, 8, 5, 1 ve 3 veri serisinin ortalaması (M) = veri serisinin ortalaması (M) = M = ( )/9 = 45/9 =5.

MEDİAN Araştırma esnasında elde edilen veri serisinin en küçükten en büyük rakama kadar sıralaması sonrası sıranın ortasında yerleşerek veri serisini iki eşit bölüme ayıran rakamdır. Araştırma esnasında elde edilen veri serisinin en küçükten en büyük rakama kadar sıralaması sonrası sıranın ortasında yerleşerek veri serisini iki eşit bölüme ayıran rakamdır.

MEDİAN Örn. 1: Örn. 1: Aşağıdaki 1, 2, 3, 5, 5, 5, 6, 8, 46 veri serisi için median = 5.

MEDİAN Örn. 2: Örn. 2: 1, 2,3,4 veri serisi için median = 2+3=5, 5/2=2,5

MOD Veri serisinde en sık tekrarlanan rakamdır. Veri serisinde en sık tekrarlanan rakamdır. Yukarıdaki örnekte (1, 2, 3, 5, 5, 5, 6, 8, 46) mod = 5, çünki üç kez rastlanmaktadır. Yukarıdaki örnekte (1, 2, 3, 5, 5, 5, 6, 8, 46) mod = 5, çünki üç kez rastlanmaktadır.

DAGILIM SAPYAPRAKFREKANS 25,72 30,2,4,84 41,1,3,3,5,7,77 50,0,1,2,4,4,5,7,8 60,1,2,2,6,76 71,3,5,5,85 80,4,63

-3s -2s -1s M +1s +2s +3s %68

OLASILIK (PROBABİLİTE)  p olarak simgelenmektedir  0.05 (%5) veya 0.01 (%1) olabilir  α – alfa – araştırmalarda kabul olabilecek şans olasılığı (genelde %5 veya %1’dir)  Tip I yanlışlığın kontrolü için kullanılır  β – beta – Tip 2 yanlışlığın kontrolü içindir

İSTATİSTİKTEKİ DOĞRU VE YANLIŞ SONUÇLARIN GRAFİK PREZENTASYONU Ho doğrudur Ho yanlıştır Sonuç kabul görmüş Doğru karar Tip II yanlış (β) Sonuç red edilmiş Tip I yanlış (α) Doğru karar

Etki boyutu (effect size) Saptanmış ortalamalar arasındaki standartize farklılığı (farkın anlamlı olduğunu) tespit eder. ES = (M 1 – M 2 )/s M 1 -bir grup veri ortalaması M 2 –diğer grup veri ortalaması s-standart sapma ES ≥ 0,8 farkın büyük ölçüde ANLAMLI olması, ES 0,5 civarında olduğunda farkın KISMEN ANLAM taşıdığını ve ES ≤ 0,2 olması farkın büyük ölçüde anlam taşımadığına işaret etmektedir

Etki boyutu (effect size) Örnek:Gr. 1Gr.2 Ort. koşu mesafesiM 1 =3kmM 2 =2,5km Standart sapma s 1 = 0,114kms 2 =0,103km Katılımcı sayısın 1 =15n 2 =15 s = [ s 1 2 (n 1 – 1) + s 2 2 (n 2 – 1)] / (n 1 + n 2 – 2) =109 ES= (3000 – 2500)/109 = 4,6, yani ES≥0,8