9. EYLEMLERİN YAPISI.

Slides:



Advertisements
Benzer bir sunumlar
ZAMİRLER.
Advertisements

FİİLLER.
SÖZCÜĞÜN YAPISI VE EKLER.
BEYŞEHİR ANADOLU ÖĞRETMEN LİSESİ
TÜRKÇE DERSİ FİİLDE YAPI
ZAMANLARINA GÖRE FİİLLER
Sevgi Koleji Türkçe Dersi Ödevi 7/B Sınıfı Kübra MENEKŞE.
KÖK, EK,YAPIM VE ÇEKİM EKLERİ
ZAMİRLER.
FİİL SOYLU KELİMELER: FİİLLER (EYLEMLER)
TÜRKÇE / Ünlüler ve Ses Olayları
Hazırlayan: Zeynep Adsoy Türkçe Öğretmenliği/2 No:
Sunuindir.blogspot.com YAPIM EKLERİ
Da,De Ve Ki Lerin Yazımı.
YAZIM KURALLARI.
DERSİMİZ TÜRKÇE İbrahim AKÇA.
9. Sınıf Dil ve Anlatım MART
Fiilimsi Nedir? Eylem kök veya gövdelerinden belli eklerle türeyerek girişik bileşik cümlelerde yan cümleciğin yüklemi görevini üstlenen sözcüklerdir.
SIFAT (ÖN AD) Varlıkları (isimleri) renk,biçim, hareket durum gibi değişik yönlerden niteleyen ; işaret,sayı,soru,belgisizlik gibi yönlerden de belirten.
1.İsimler Kainattaki varlıkları karşılayan kelimelere “isim” denir. İsimler değişik yönlerden incelenir.
ADI:TUĞBA NUR SOYADI:KÖKTEN SINIF:6/B NUMARA:1101
ZAMİR NEDİR? İsmin yerini tutabilen,isim gibi kullanılabilen,isim soylu kelimelerle bazı eklere zamir denir. Ahmet’ten öğrendim. > Ondan öğrendim. Kitabı.
TÜRKÇE’DE SÖZCÜK YAPISI
6. EYLEM KİPİNDE ANLAM KAYMASI.
SÖZCÜKTE YAPI.
SES BİLGİSİ Türkçe Öğretmeni.
TÜRKÇE / Ünlüler ve Ses Olayları
yapIlarIna göre fİİller
YAPILARINA GÖRE FİİLLER
CÜMLENİN ÖĞELERİ.
Aşağıdaki birleşik sözcüklerden hangisinin yapılışı diğerlerinden farklıdır? Sivrisinek Ayakkabı Karagöz Uludağ.
FİLLERDE ÇATI.
Aşağıdaki fiillerden hangisi birleşik zamanlıdır?
ANLAMLARINA GÖRE CÜMLELER
YAPI BİLGİSİ.
Canlı,cansız varlıklara verilen sözcüklere isim(ad) denir.
4.Sınıf Türkçe Dersi Hazırlayan: Ayşe Adıgüzel
YEŞİM BAYKAL
SÖZCÜĞÜN YAPISI.
‘’de’’nin Yazımı.
“DE “EKİ İLE “DE” BAĞLACININ YAZILIŞI.
Türkçe Eğitimi Kaynak Sitesi.
SES BİLGİSİ.
yapIlarIna göre fİİller
TC.ERCİYES ÜNİVERSİTESİ TÜRKÇE ÖĞRETMENLİĞİ
AYTEN Ümit Yaşar OĞUZCAN ŞİİRLER MİLYON KERE AYTEN AYTEN’İN SONU ÇIKIŞ
CÜMLEDE DE ’NİN YAZIMI.
DİLBİLGİSİ.
Fiiller (Eylemler).
FİİL SOYLU KELİMELER: FİİLLER (EYLEMLER)
DİL VE ANLATIM SELAMİ İPEK
FİİLLER.
A-Basit sözcük B-Türemiş sözcük C-Bileşik sözcük
YAPILARINA GÖRE FİİLLER TÜRKÇE / ZARFLAR (BELİRTEÇLER) Eren TAŞKAYA
YAPISINA GÖRE KELİMELER Basit Kelimeler Türemiş Kelimeler
SÖZCÜKTE YAPI.
FİİLDE YAPI GURBET DUYMUŞ.
EK FİİL / EK EYLEM /.
ÖN AD.  Sıfat : Adların önüne gelerek onları çeşitli yönlerden niteleyen ya da belirten sözlerdir.Örnek :  İyi insan, üç çocuk, bulanık su, bazı kitaplar,
KIZILDERE ÖĞRETİM OKULU ANLATIM BOZUKLUKLARI HAZIRLAYAN: MURAT COŞGUN.
YAPI BAKIMINDAN FİİLLER
Basit Türemiş Birleşik
yapIlarIna göre fİİller
ERCİYES ÜNİVERSİTESİ TÜRKÇE ÖĞRETMENLİĞİ-2 ŞADİYE DİLSİZ Sunuindir.blogspot.com.
SÖZCÜKTE YAPI Kök: Bir sözcüğün parçalanamayan, anlamlı en küçük parçasıdır. Ek: Sözcüklerin yapılarını ve biçimlerini değiştiren ses ya da seslerdir.
1) «Ahmet ile beraber İzmir’deydik.»
HATIRLAYALIM.
EYLEMDE YAPI.
BEYŞEHİR ANADOLU ÖĞRETMEN LİSESİ
BİRLEŞİK FİİLLER CİHANGİR çağlar
Sunum transkripti:

9. EYLEMLERİN YAPISI

Yapılarına göre fiiller üç grupta incelenir. 1. BASİT EYLEMLER Hiçbir yapım eki almamış fiillerdir. Güzel söz söyleyebilmek için güzel düşünmek gerekir. Dostluk bir şemsiyeye benzer. İnsan onları ancak kötü havalarda ister. İstediğim her şeyi yaptım çünkü yapamayacağımı düşündüğüm şeyi istedim. Büyük adam büyük olduğunu; büyüklüğün küçüklük olduğunu bilir.

2. TÜREMİŞ EYLEM Yapım eki almış fiillerdir. Türkçede fiil türetmenin iki yolu vardır: İsim kök ya da gövdelerinden fiil türetme:   * güzel-leş-, *sarı-ar-, *ışıl-da-, *göz-le-  *az-al-, *ben-imse-, *ince-l-, *düz-el-  *su- sa-, * sivri-l-, *yaş-a-, * kan-a- Fiilden fiil türetme:  * sev-in-, *çık-ar-, * kız-ış-, *bak-ış-  * öl-dür-, * taşı-t-, *at-ıl-, *kan-dır-, *koş-tur-

3. BİRLEŞİK FİİLLER En az iki sözcüğün birleşmesiyle oluşan fiillerdir. Üç grupta incelenir: A. Anlamca Kaynaşmış Fiiller(Deyimleşmiş) B. Yardımcı Fiiller Yapılan Birleşik Fiiller C. Kurallı Birleşik Fiiller

A. Anlamca Kaynaşmış Fiiller Bir isimle bir fiilin anlam yönünden birleşip   kaynaşmasıyla oluşur. Bu sözcüklerden biri  ya da ikisi gerçek anlamını yitirir. Deyimlerin çoğu bu türe örnektir. Sen kimsin ki bana kafa tutuyorsun? Bu tehditlerinle gözümü korkutamazsın. Annemin yemekleri hoşuna gitti mi? Odasında kitaplarına göz atıyordu. Adama laf anlatmaktan dilimde tüy bitti. Konuşulanlara ben de kulak kabarttım.

B. YARDIMCI EYLEMLE KURULAN BİRLEŞİK EYLEMLER İsim soylu bir sözcüğün üzerine “et-, ol-, kıl-, eyle-” gibi yardımcı eylemler getirilerek yapılır. Seven bu gönül seni asla terk etmeyecek. Hayat uykuyla uyanıklık arasında raks eder. Bu usanç duyan gözlerim bir şeyde karar kıldı. Seyreyleyelim mehtabı yıldızların altında. UYARI 1: Bu türle yapılan birleşik fiilin isim kısmında bir ünlü düşmesi ya da bir ünsüz türemesi varsa birleşik fiil bitişik yazılır.  Bir gün bana döneceğini hissediyorum. Ama dönsen de seni asla affetmeyeceğim. Sabreden derviş muradına ermiş.

UYARI 2 : “Et-, ol-” yardımcı eylemleri tek başına bir anlam taşıyorsa  ve önündeki isimle kaynaşmamışsa kendi görevinde kullanılmış demektir yani asıl fiildir. Köyümüzde şimdi kirazlar olmuştur. Elindeki gömlek ancak beş milyon lira eder. Ben ettim sen etme.

İki fiilin birleşmesi yoluyla oluşur. Tamamı bitişik yazılır. C. KURALLI BİRLEŞİK EYLEM İki fiilin birleşmesi yoluyla oluşur. Tamamı bitişik yazılır. Dört grupta incelenir: - Yeterlilik Fiili (-ebil-) - Tezlik Fiili (-iver-) - Süreklilik Fiili (-egel-, -edur-, -ekal-) - Yaklaşma Fiili(-eyaz-)

- Yeterlik Fiili (-ebil-) Cümleye gücü yetme ve olasılık anlamı katar. Fiilin üzerine “-ebil-” yapısı getirilerek oluşturulur. Bu genç yaşımda ölebilirim. Şiirlerimi söylemeden gidebilirim buralardan Bir gece ansızın gelebilirim. - Tezlik Fiili (-iver-) Cümleye tezlik, çabukluk anlamı katar. Uzanıp tutuver elimi ne olur geri dön. Akşamın derin kızıllığında kayboluverdim. Uzanıverse gövdem taşlara boydan boya. Polisler kaçan hırsızı yakalayıverdi.

- Sürerlik Fiili (-egel-, -edur-, -ekal-) Cümleye devam etme, süreklilik anlamı katar. Bu hikaye yıllardır süregelir. Televizyonun karşısında uyuyakalmışım. Gidedursun turnalar, gurbet ellere. Listede ismimi göremeyince listeye bakakaldım. - Yaklaşma Fiili (-eyaz-) Eylemin gerçekleşmesine çok az bir zaman kaldığını ifade eder. Az kalsın olacaktı anlamı verir. Kaldırımda yürürken düşeyazdım. Onu karşımda görünce korkudan öleyazdım.