T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü SU ÇERÇEVE DİREKTİFİ VE TÜRKİYE’DE AB’YE UYUMLU SU HAVZASI YÖNETİM STRATEJİSİ

SU ÇERÇEVE DİREKTİFİ

Avrupa Su Hukuku'nun gelişimindeki; 1975-80 arasında gerçekleşmiş birinci dalga 1980-1995 yıllarını kapsayan ikinci dalga 1995'ten günümüze kadar geçen süre Üçüncü ve son dalga Bu kapsamda Su Çerçeve Direktifi için hazırlıklar başlatılmış ve 1995 ortasından 2000 yılına kadar sürmüştür. 1996 :Su Çerçeve Direktifi Taslağının AB Komisyonu tarafından hazırlanması 1998: Taslak Direktifin tartışmaya açılması 22 Kasım 2000'de Su Çerçeve Direktifi yürürlüğe girmiştir. 3

4

SÇD’nin hedefi ve amacı İç yüzey sular, geçiş ve kıyı suları ve yeraltı suları için aşağıdaki özellikleri taşıyan bir koruma çerçevesi oluşturmak: Sucul ekosistemlerin, karasal ekosistemlerin ve sucul ekosistemlere doğrudan bağımlı sulak alanların durumunu koruma, kötüleşmesini önleme, iyileştirme; sürdürülebilir su kullanımını teşvik etme Yeraltı suyu kirliliğinin giderek azaltılması Taşkın ve kuraklığın etkilerini azaltarak iyi kalitede su teminine katkıda bulunma, yeraltı suyunun kirliliğinin azaltılması, kara ve deniz sularının korunması Tüm sularda “iyi durum”a ulaşmak; son tarih Nehir havzaları bazında su yönetimi Emisyon limit değerleri ve kalite standartlarında “birleşik yaklaşım” Doğru fiyatlar; maliyetin karşılanması Vatandaşların daha fazla katılımını sağlamak Mevzuatı düzenlemek İYİ SU KALİTESİ!!!

Nehir Havzası Yaklaşımı Su Kütleleri Yapay Su Kütleleri Kıyı Suları Nehirler Holistic approach to water management, looking at the movement of water through the hydrological cycle and the relation with the wider ecosystem Integrated approach: considering other environmental priorities, social issues (equity) and economic considerations Cost-effectiveness to delivering environmental objectives Climate change; population increase, intensification Sulak alanlar/ karasal ekosistemler Haliçler Göller Yeraltı Suları

Nehir Havzası Yönetim Planı (NHYP) Kilit adımlar Su Çerçeve Direktifi Su Kütlelerinin karakterizasyonu ve baskıların analizi İzleme verileriyle durumun sınıflandırılması 2015’e kadar İYİ duruma ulaşmak için önlemler teklif edilmesi İYİ Duruma ulaşmak için Çevresel Hedeflerin Belirlenmesi

SÇD Yaklaşımı Tanımlama Değerlendirme Önlemler Raporlama 8

İlgili Direktifler İçmesuyu Direktifi (98/83/EC) Yüzmesuyu Direktifi (76/160/EC) Yerüstü Sularından İçmesuyu Eldesi Hakkında Direktif (75/440/EC) Yeraltı Suyu Direktifi (80/68/EEC) Kuşların Korunması Direktifi (79/409/EEC) Habitat Direktifi (92/43/EEC) Stratejik Çevresel Etki Değerlendirme Direktifi (85/337/EEC) Kentsel Atık Su Arıtma Direktifi (91/271/EEC) Nitrat Direktifi (91/676/EEC) IPPC Direktifi (91/692/EEC) Seveso Direktifi (82/501/EEC) Tatlı Su Balıkçılığı Direktifi (78/659/EEC) Taşkın Direktifi Tehlikeli Maddeler Direktifi ( 76/464/EEC) İnterkalibrasyon Direktifi 9

SÇD’de Anahtar Kavramlar Nehir Havzaları Bölgesi yaklaşımı Entegre su yönetimi Ekolojik kalite Sürdürülebilir su kaynakları yönetimi Tehlikeli maddeler Ekonomik analizler / maliyetin karşılanması AB mevzuatının uyumlaştırılması 10

SÇD İÇERİĞİ Havza sınırları içinde uluslararası koordinasyon (Madde 3) Bütün suların doğal, önemli şekilde değiştirilmiş ve yapay olarak sınıflandırılması ve hedefler (Madde 4) İçme suyu temini (Madde 7) İzleme (Madde 8) Maliyetin karşılanması (Madde 9, Ek III) Noktasal ve yaygın kaynaklar için kombine yaklaşım (Madde 10) Önlemler programı (Madde 11) Nehir Havzası Yönetim Planları (Madde 13) Halk Katılımı ve Danışmanlığı (Madde 14) Kirliliğe karşı stratejiler - Öncelikli Maddeler (Madde 16) Diğer topluluk mevzuatı ile ilişkiler ve yürürlükten kaldırdığı direktifler (Madde 22) Nehir Havzası yaklaşımı, yetkili koordinasyon birimi 11

NEHİR HAVZASI YÖNETİM PLANI Nehir Havzası Özelliklerinin Belirlenmesi Önemli Baskı ve Etkilerin Özeti Korunan Alanların Belirlenmesi ve haritalandırılması İzleme Ağları ve İzleme Programları haritası Çevresel Hedefler listesi Ekonomik analizin özeti Önlemler Programının özeti Daha ayrıntılı programların kaydı Halkın katılımı ve bilgilendirme önlemlerinin özeti ve ortaya çıkan değişiklikler Yetkili makamların listesi Kamuoyundan bilgi almak için irtibat noktaları 1. characteristics: a general description of the characteristics of the river basin district (Article 5 and Annex II) including: . a map showing the the location and boundaries of surface water and each ground water body and bodies, . a map showing the different surface water body types within the river basin;   2. pressures and impact a summary of significant pressures and impact of human activity on the status of surface water and groundwater, including: . estimation of point source pollution, . estimation of diffuse source pollution, including a summary of land use, . estimation of pressures on the quantitative status of water including abstractions, . analysis of other impacts of human activity on the status of water; 3. protected areas identification and mapping of protected areas (Article 6 and Annex IV) 4. monitoring networks . a map of the monitoring networks (Article 8 and Annex V) . a presentation in map form of the results of the monitoring programmes showing: 4.1. ecological and chemical status of surface water 4.2. chemical and quantitative of groundwater 4.3. status of protected areas; 5. environmental objectives a list of the environmental objectives established under Article 4 for surface waters, groundwaters and protected areas, including in particular identification of instances where use has been made of Article 4(4), (5), (6) and (7), and the associated information required under that Article; 6. economic analysis a summary of the economic analysis of water use as required by Article 5 and Annex III; 7. programmes of measures a summary of the programme or programmes of measures adopted under Article 11, including the ways in which the objectives established under Article 4 are thereby to be achieved; 7.1. a summary of the measures required to implement Community legislation for the protection of water; 7.2. a report on the practical steps and measures taken to apply the principle of recovery of the costs of water use in accordance with Article 9; 7.3. a summary of the measures taken to meet the requirements of Article 7; 7.4. a summary of the controls on abstraction and impoundment of water, including reference to the registers and identifications of the cases where exemptions have been made under Article 11(3)(e); 7.5. a summary of the controls adopted for point source discharges and other activities with an impact on the status of water in accordance with the provisions of Article 11(3)(g) and 11(3)(i); 7.6. an identification of the cases where direct discharges to groundwater have been authorised in accordance with the provisions of Article 11(3)(j); 7.7. a summary of the measures taken in accordance with Article 16 on priority substances; 7.8. a summary of the measures taken to prevent or reduce the impact of accidental pollution incidents; 7.9. a summary of the measures taken under Article 11(5) for bodies of water which are unlikely to achieve the objectives set out under Article 4; 7.10. details of the supplementary measures identified as necessary in order to meet the environmental objectives established; 7.11. details of the measures taken to avoid increase in pollution of marine waters in accordance with Article 11(6); 8. detailed programmes and management plans a register of any more detailed programmes and management plans for the river basin district dealing with particular sub-basins, sectors, issues or water types, together with a summary of their contents; 9. public information and consultation measures a summary of the public information and consultation measures taken, their results and the changes to the plan made as a consequence; 10. a list of competent authorities in accordance with Annex I; 11. contact points background documentation and information the contact points and procedures for obtaining the background documentation and information referred to in Article 14(1), and in particular details of the control measures adopted in accordance with Article 11(3)(g) and 11(3)(i) and of the actual monitoring data gathered in accordance with Article 8 and Annex V.

için ekolojik ve kimyasal açıdan iyi su kalitesi! Faydalar Gelecek nesiller için ekolojik ve kimyasal açıdan iyi su kalitesi!

TÜRKİYE’DE AB’YE UYUMLU SU HAVZASI YÖNETİM STRATEJİSİ

RIVER BASINS IN TURKEY 08.04.2017 15 15

Başbakanlık Sağlık Bakanlığı Tarım ve Köyişleri İçişleri Bakanlığı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müd. Maden Tetkik Arama Genel Müd. Çevre ve Orman Bakanlığı ÇED ve Planlama Genel Müd. Çevre Yönetimi Genel Müd. Doğa Koruma ve Milli Parklar Gen. Müd. Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Gen. Müd. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koruma ve Kontrol Bayındırlık ve İskan Bakanllığı Yapı İşleri Afet İşleri Sağlık Bakanlığı Genel Sağlık Hizmetleri Genel Müd. Sağlık Dairesi Başkanlığı Refik Saydam Hıfzısıhha Merkezi İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Devlet Planlama Teşkiilatı Orman Genel Müd. İller Bankası Genel Müd. Devlet Su İşleri Genel Müd. Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müd. ULUSAL Devlet Su İşleri Bölge Müdürlüğü Orman Bölge Müdürlüğü Maden Tetkik Arama Bölge Müdürlüğü İller Bankası Bölge Müdürlüğü Meteoroloji İşleri Bölge Müdürlüğü BÖLGESEL Valilikler Kaymakamlıklar İl Özel İdareleri Büyükşehir Belediyeleri Belediyeler İl Çevre Orman Müdürlüğü İşletme Müdürlüğü Tarım İl Müdürlüğü Bayındırlık ve İskan İl Müdürlüğü İl Sağlık Müdürlüğü İlçe Sağlık Dairesi Başkanlığı YEREL

PLANLAMA

HAVZA KORUMA EYLEM PLANI KIYI YÖNETİMİ ÖZEL HÜKÜM BELİRLEME ÇALIŞMALARI SU KALİTESİ ATIK SU ARITMA 18

Havza Önceliklendirme Acil Öncelikli Havzalar Akarçay Havzası Ergene Havzası Kızılırmak Havzası Gediz Havzası Büyükmenderes Havzası Diğer Havzalar Doğu Akdeniz Havzası Batı Karadeniz Havzası Fırat-Dicle Havzası Doğu Karadeniz Havzası Hatay Suları Havzası Batı Akdeniz Havzası Çoruh Havzası Aras Havzası Öncelikli Havzalar Yeşilırmak Havzası Sakarya Havzası Susurluk Havzası Marmara Havzası Konya Havzası Küçükmenderes Havzası Seyhan Havzası Burdur Gölü Havzası Ceyhan Havzası Van Gölü Havzası Orta Akdeniz Havzası Asi Havzası Ege Suları Havzası Havza Koruma Eylem Planlarını AB Su Kalitesi hedefleri (SÇD) kapsamında geliştiriyoruz

Havzalarda Önceliklendirme 10.KONYA KAPALI HAVZASI 14. CEYHAN HAVZASI 12.SEYHAN HAVZASI 18. DOĞU AKDENİZ HAVZASI 22.ASİ HAVZASI

Havza Koruma Eylem Planları

Sakarya ve Asi Havza Koruma Eylem Planları tamamlanma aşamasındadır. Antalya Havzası, Doğu Akdeniz Havzası, Batı Karadeniz Havzası, Fırat-Dicle Havzası, Doğu Karadeniz Havzası, Batı Akdeniz Havzası, Çoruh Havzası, Aras Havzası için 2010 yılında çalışmalar başlatılacaktır. 2010 yılı Yatırım Programında bütçe ayrıldı. “11 Havzada Havza Koruma Eylem Planı Hazırlanması Projesi” 12.08.2009 tarihinde TÜBİTAK ile imzalanan sözleşmeyle başlatılmıştır. Hazır-2008 yılında başlatılan çalışmalarda 4 havzada çalışmalar tamamlanmış olup, gelişmeler izlenmektedir.

HAVZA KORUMA EYLEM PLANI Maksat Su kalitesini iyi duruma getirmek Eylem Havzadaki kirletici kaynakları tesbit etmek, mevcut durumu karakterize etmek, Yerleşim yerleri için evsel atıksu arıtma tesislerinin planlamasını yapmak, münferit ve/veya ortak arıtım imkan ve kabiliyetlerini belirlemek, Mevcut arıtma tesislerinin yenilenmesi veya iyileştirilmesine yönelik ihtiyaçları tespit etmek, gerekli önlemleri belirlemek, Söz konusu Plan kapsamında bulunan faaliyetlerin gerçekleştirilmesi için havza sınırları içerisinde sorumlulukları olan tüm kurum ve kuruluşların faaliyetlerini takvime bağlamak, Bu takvim çerçevesinde belirtilen faaliyetlerin Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından izlenerek gerçekleştirilmesini sağlamak.

Akarçay Havzası Atıksu Arıtma Tesisi Uygulama Planı Ortak ve münferit arıtma tesisi sayısı:40 Kollektör hattının toplam uzunluğu:189 km. Toplam maliyet: 144.054.000 TL N, P giderimi: 16 adet Aktif Çamur: 5 adet Doğal arıtma: 19 adet

Ergene Havzası Atıksu Arıtma Tesisi Uygulama Planı Kofcaz

Türkiye’de Su Sektörü için Kapasite Geliştirilmesi Projesi www.tr-suyonetimi.cevreorman.gov.tr

Büyük Menderes Nehir Havzası Yönetim Planı Haziran 2009 Temmuz 2009 Çevresel Hedefler Nehir Havzası Bölgesi Nehir Havzası Karakterizasyonu Önemli Su Yönetimi Konuları Raporu Önlemler Programı Nehir Havzası Yönetim Planı İzleme Mart 2009’da hazır

Göller, nehirler, geçiş suları ve kıyı suları Yapay, Büyük ölçüde değiştirilmiş, doğal sular

Büyük Menderes Havzası Yüzeysel Su Kütleleri

Büyük Menderes Havzası Yüzeysel Su Kütlelerinin Durumu

İzleme noktaları (madde 8/ek 5) Denetimsel Araştırmacı Operasyonel Korunan Alanlar

HAVZA KORUMA EYLEM PLANLARININ AB ÇALIŞMALARI İLE İLİŞKİSİ AB çalışmalarında Su Kalitesi Sektörü Koordinasyonu Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü koordinasyonunda yürütülmektedir. 23 tane su kalitesi direktifi ile çalışılmakta olup, tüm direktifleri kapsayan Su Çerçeve Direktifi su kalitesine ulaşma hedefine “Nehir Havzası Yönetimi Planı” yaklaşımını getirmektedir. Havza Koruma Eylem Planları yabancı uzmanlarca da su çerçeve direktifine en uygun planlar olarak belirtilmiştir. Bu durum çevre faslı açılış çalışmalarında gerek strateji belgelerinin hazırlanması gerekse müzakere pozisyon belgesi hazırlıklarında ülkemizin elini güçlendirmiştir. Havza Koruma Eylem Planlarının 2014 ten sonra “Nehir Havzası Yönetim Planları” şeklinde güncelleneceği belirtilmiştir. Bu kapsamda bir çerçeve su koruma kanununun olması gerekliliği vurgulanmıştır.

İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER