ZAMİR NEDİR? İsmin yerini tutabilen,isim gibi kullanılabilen,isim soylu kelimelerle bazı eklere zamir denir. Ahmet’ten öğrendim. > Ondan öğrendim. Kitabı gördün mü ? > Bunu gördün mü? gibi örnekler verilebilir.

ZAMİRLERİN ÖZELLİKLERİ İsim soyludur. Bir ya da birden fazla ismin yerini tutarlar. Anlamdan çok görev yönü ağır basar. İsimlerin yerini geçici olarak tutarlar. İsim çekim eklerini (hal, iyelik, çoğul ekleri) genellikle alırlar. Tekil ve çoğul şekilleri vardır. Dolayısıyla cümlede isim gibi kullanılabilirler. Cümlede tek başlarına görev üstlenebilirler. Birçok sıfat, zamir olarak kullanılabilirler.

ZAMİR ÇEŞİTLERİ Şahıs zamirleri Dönüşlülük zamiri İşaret zamirleri Belgisiz zamirler Soru zamirleri İlgi zamiri İyelik zamiri

ŞAHIS ZAMİRLERİ Şahıs isimlerinin yerine kullanılan zamirlerdir. Bunlar; “ben, sen, o, biz, siz, onlar, bizler, sizler” dır. Tamlayan eki(ilgi hali eki)alabilirler,iyelik eki almazlar. Bu durumda şahıs zamirleri tamlamalarda ancak tamlayan olarak kullanılabilirler. Benim kalemim, senin defterin, onun çantası, bizim okulumuz, sizin sınıfınız,onların bahçeleri … gibi örnekler verebiliriz.

DÖNÜŞLÜLÜK ZAMİRİ Şahısları pekiştirerek bildiren ve fiildeki işin, özne tarafından bizzat yapıldığını ya da yapana dönüşünü bildiren zamirlerdir. Dönüşlülük zamiri “kendi” dir. Bu zamir diğer zamirlerden farklı olarak iyelik eklerini alabilirler. Kendi-m, kendi-n, kendi-si, kendi-miz, kendi-niz, kendi-leri Özneyle(isim ya da zamir)birlikte pekiştirme görevinde (bizzat anlamında) kullanılır. Fiilin özneye dönüşünü bildirir.

O benim elmam. gibi örnekler verebiliriz. İŞARET ZAMİRLERİ İsimlerin yerini işaret yoluyla tutan zamirlerdir. İyelik eki almazlar, diğer isim hal eklerini alabilirler. Dolayısıyla isim tamlamalarında ancak tamlayan olabilirler. İşaret zamirleri şunlardır; “bu, şu, o, öteki, beriki, böylesi, şöylesi, öylesi” Bunu biliyor musunuz? Şunu gördün mü? O benim elmam. gibi örnekler verebiliriz.

BELGİSİZ ZAMİRLER Birden fazla ismin yerini tutan ya da hangi ismin yerini tuttuğu açıkça belli olmayan zamirlerdir. Bazı ikilemelerde ikinci ve anlamsız olan kelime zamirdir. Belgisiz zamirlerin de sıfatlardan ayırt edilme yolu bütün zamirlerde olduğu gibidir. Zaten belgisiz zamirler ek almış oldukları halde sıfat olarak kullanılamazlar. Belgisiz zamirler isim tamlamalarında hem tamlayan hem de tamlanan olabilirler.

SORU ZAMİRLERİ Soru yoluyla isimlerin yerini tutan zamirlerdir. Cümledeki soru anlamı soru zamirleriyle de sağlanır. Soru zamirleri cümleye soru anlamı katar, ama bazı durumlarda soru cümlesi yapmaz. Soru zamirleri hal eki alabilirler. Soru zamirleri isim tamlamasında tamlayan da tamlanan da olabilirler.

İLGİ ZAMİRİ Belirtili isim tamlamasında tamlananın yerine kullanılır. Tamlayan eklerinin üzerine gelir. Ek halindeki tek zamirdir. “-ki” Eklendiği kelimeye bitişik yazılır ve bir ismin(tamlananın)yerini tutar. Büyük ve küçük ünlü uyumuna uymaz.

İYELİK ZAMİRİ Masa-n Su-y-u Ne-y-iniz Defter-leri İyelik ekinin kendisidir. İsim tamlamasında tamlayan kullanılmadığı taktirde tamlanandaki bu eklere iyelik zamirleri denir. Kitab-ım Masa-n Su-y-u Ne-y-iniz Defter-leri

YAPI BAKIMINDAN ZAMİRLER Basit zamirler Birleşik zamirler Öbekleşmiş zamirler Ek halindeki zamirler

BASİT ZAMİRLER Kök halindeki zamirlerdir. Basit zamirler şunlardır: “ben, sen, o, biz, siz, onlar, bu, şu, o, bunlar, şunlar, onlar, hepsi, çoğu, birisi, hangisi, kaçı, bazısı,….”

BİLEŞİK ADILLAR İki kelimenin bir araya gelmesi ile oluşan adıllara denir. Bileşik adıllar şunlardır: “hiçbiri, birçoğu, birkaçı, herbiri… vs“

ÖBEKLEŞMİŞ ZAMİRLER Kalıp halinde kullanılan zamirlerdir. Öbekleşmiş zamirler şunlardır: “ ona buna, falan filana, şundan bundan, onu bunu,… vs”

EK HALİNDEKİ ZAMİRLER Kelimelere eklenerek kullanılan zamirlerdir. Ek halindeki zamirler şunlardır: “-ki, -im, -in, -i, -imiz, -iniz, -leri … vs “

ZAMİRLER İLE İLGİLİ TEST SORULARI SORU 1: “O” sözcüğü aşağıdakilerin hangisinde ötekilerden farklı bir türdedir? A) O böyle bir tartışmaya girmedi. B) O size de yeterince yardım etti. C) O şiir dilinin yalın olmasını istiyordu. D) O resim sanatının sorunlarını biliyor. E) O konuyu hiç açmasanız iyi olur.

CEVAP 1: “E” şıkkıdır. Çünkü E şıkkı haricindeki diğer şıklarda ‘o’ sözcüğü sıfat olarak kullanılmıştır. E şıkkında ise ‘o’ sözcüğü zamir olarak kullanılmıştır.

Soru 2: Aşağıdakilerden hangisinde zamir yoktur? A) Birkaç gün de onlarda kalsaydın. B) Burada daha ne kadar bekleyeceğiz? C) Artık hiçbirine tam güvenmiyorum. D) Sen, bunlardan hangisini beğendin? E) Birtakım kişiler bu düşünceyi benimsemeyebilir.

CEVAP 2: “E” şıkkıdır. Çünkü diğer şıklarda en az bir tane olmak şartıyla zamir kullanılmıştır. Fakat “E” şıkkında sadece sıfat kullanılmıştır.

Soru 3: Aşağıdakilerin hangisinde ilgi ve iyelik zamiri aynı cümlede kullanılmıştır? A) Resimleriniz, benimki kadar güzel değil. B) Bendeki para böyle bir iş için yetmez. C) Köydeki evi satmayı düşünüyorum. D) Romanım, ikinci baskısını bu yıl yaptı. E) Seninki galiba bu kez de bizi kandırdı.

CEVAP 3: “A” şıkkıdır. Çünkü “”A” şıkkındaki –niz ve –ki ekleri iyelik ve ilgi ekleridir. Diğer şıklarda kimi kelimede ilgi kimi kelimede iyelik eki kullanılmıştır. Oysa “A” şıkkında her ikisi de kullanılmıştır.

TEŞEKKÜRLER…