TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ Y.Doç.Dr. Mehmet M. BERİLGEN

KAYNAKLAR Adım adım Microsoft VB 6.0 Professional, Michael Halvorson, Çev. Selim Göksu, Selen Yağcı,2. Baskı Arkadaş Y. 2001 Bilgisayar ve İnternet Kullanımı, Hasan Ç. Bal, Akademisyen, 2002. Açıklamalı Örneklerle Fortran IV ve Fortran 77, Prof.Dr. Fikret Keskinel, Doç.Dr. Faruk Karadoğan, 5. Baskı Birsen Yayınevi, 1984. MS VB Temel Kullanım Kılavuzu, Faruk Çubukçu, Alfa, 1998. VB ile Görsel Programlama, Memik Yanık, Beta,1999

PROGRAM NEDİR ? Belirli bir amaca yönelik olarak yazılmış, bilgisayarda yerine getirilmesi istenilen işlemler için komut ve işlem adımlarının tümüne program denir. Programda tanımlanan ilk işlem adımından başlayarak her bir adım, sırayla ve teker teker çok hızlı bir şekilde yapılır. Hazırlanan programların bilgisayara girilerek çalıştırılması işlemine programlama denir

PROGRAMLAMA DİLİ Bilgisayarlar işlemlerin kendi anlayacağı dilde (machine code) açıkca yazılmasını isterler. Bilgisayar programları yazımında belli kurallar dizisi takip edilir. Bu kurallar dizisine “Bilgisayar Programlama Dili” denir. Bilgisayar şirketlerini kendi ürettikleri bilgisayarlarını çalıştıracak programlama yöntemlerini geliştirmeleri sonucu programlama dilleri çeşitlenmiştir.

PROGRAMLAMA DİLLERİ Makina Dili (Machine Language) Sembolik Diller (Symbolic Language) Alt Düzey Üst Düzey

Alt Düzey Programlama Dilleri Makine diline çok yakındır. Yazılan program küçük bir çevirme işlemi ile makine koduna dönüştürülür. Üst Düzey Dillerden daha hızlıdır. Örnek ASSEMBLY

Üst Düzey Programlama Dilleri Bilgisayar kullanıcısının kolaylıklla yazabildiği makine diline mutlaka çevirilmesi (Derleme =Compiling) gereken dillerdir FORTRAN (FORmula TRANslation) COBOL (COmmon Business Oriented Language) BASIC (Beginners’ All purpose Symbolic Instruction Code) RPG (Report Program Generator) PL/1 (Program Language 1) ALGOL (ALGOrithmic Language) APL (A Program Language PASCAL ADA C

YENİ NESİL PROGRAMLAMA DİLLERİ NESNEYE DAYALI (OBJECT PROGRAMMING) OLAY TEMELLİ (EVENT-DRIVEN PROGRAMMING) VISUAL BASIC DELPHI VISUAL FORTRAN C++ J++ …… .... …..

Visual Basic NEDIR ? Visual Basic çok amaçlı ve aynı zamanda kolay bir şekilde program geliştirmemizi sağlayan bir programlama ortamıdır. Visual sözcüğü Windows işletim sisteminin grafik arabiriminin (GUI) özelliklerinden gelir. Visual (görsel) olmak simgelerle yapılan işletimi ifade eder. Bu ortamda işlerin yapılmsı için kod yazmak yerine fare(mouse) işlemleriyle birçok işin yapılması sağlanır. VB ortamının tasarımı öncelikli olarak yapılan işlemdir. Kod yazmak ikinci planda kalır. Basic(Beginners’ All purpose Symbolic Instruction Code) ise temel bilgisayar ve programlama eğitimi için tasarlanmış bir programlama dilidir.

NEDEN Visual Basic ? VB sadece program geliştirmekle sınırlı değildir, VBA (Visual Basic Aplication) diye bilinen ve MS office içindeki (Excel, Word, PP ve Outlook Express programlarında da kullanılır. Internet uygulamalarında kullanılan VBScript de VB’in bir alt setidir. VB ile farklı konularda programlar geliştirilebilir. Küçük bir işlem için program geliştirilebileceği gibi bütün dünyaya uzanabilecek bir Internet uygulaması da geliştirilebilir. Yukarıdaki maddelerden anlaşılacağı gibi VB basit fakat çok geniş kapsamlı bir programlama dilidir.

Visual Basic ile neler yapabiliriz ? Basit ve genel amaçlı uygulamalar Bilimsel uygulamalar Mühendislik uygulamaları Ticari programlar(elektronik alışveriş, stok kontrolü vb.) Database (Veri bankası) uygulamaları Web uygulamaları İstatistik Uygulamaları GIS (Geographic Information System) Uygulamaları Ticari amaçlı paket programlar Oyunlar

VB’nin Özellikleri VB’de Windows ortamında yazılım geliştirildiğinden diğer klasik programlama dillerine göre farklı özelliklere sahiptir. VB ile program geliştirirken öncelikle Windows arabiriminin kullanıcı etkileşiminde kullanılması düşünülür (nesnel ve olay temelli programlama). Klasik programlama dilleri genellikle DOS ve UNIX ortamında klavye ağırlıklı kullanıcı arabirimine sahiptir. Text ortamında : Kullanıcılar seçim için klavye kullanır Kullanıcıların programın kontrolünde bir etkisi olmaz Her programın kullanıcı arabirimi birbirinden farklıdır. Çoklu programlama genellikle olmaz Ekranda program çıktısı almak (preview) yapılamaz Windows Ortamında : Kullanıcılar seçim için genellikle fare kullanır Mönüler, düğmeler, iletişim kutuları ile ortak arabirimler yaratılır Kullanıcılar programın kontrolünde aktif rol oynarlar Aynı anda bir çok programın çalışması sağlanır. Ekranda çıktılar (preview) alınabilir.

Nesneye Dayalı Programlama (Object Oriented Programming)) VB nesneye dayalı bir programlaam dilidir. OOP terimi değişik anlamlar taşımakla birlikte VB özünde nesne temelli bir programlama dilidir. Nesneye dayalı programlama dilleri 1980’li yıllarda C++ ile ortaya çıkmıştır. Bu tür programlama dillerinde nesneler (kullanıcı arabirimleri) hazır olarak programcıya sunulur. OOP’in üç prensibi vardır Encapsulation (Sarma) : nesne hakkındaki bilgiler ve işlemler anlamına gelir. Metot ve özellik olarak adlandırdığımız bu işlemler bir nesnenin niteliklerini ve işlemlerini ortaya koyar. Inheritance (Miras, Kalıt) : bir nesnenin başka bir nesne üzerine kurulmasıdır. Polymorphism (çok biçimlilik) : belli bir işlem yönteminin bir çok nesne tarafından kullanılmasıdır. VB sadece standart kontroller sağlamaz aynı zamanda çok sayıda başka yazılımcıların da hazırladığı kontrolleri kullanabilir (OCX kontrol ve AvtiveX kontrolleri).

Olay Temelli Programlama Bilgisayarda bir uygulamayı kullanırken bir çok olay oluşur. Bir dosya açılır ya da kapanır, bir tuşa basılır yada fare ile bir düğmeye basılır, Bir nesne ekran üzerinde sürüklenip bırakılır vb. Bu işlemlerin her biri bir olaydır (event). Olay temelli programlama( event-driven programming) klasik programlamanın aksine kullanıcıların işlemlerine göre programın yanıt vermesi esasına dayanan bir programlama sistemidir.

Kullanıcıların Fare ile neden oldukları olaylar Bir grafik nesneyi üzerine gelerek işaret etmek Bir düğmeyi tıklayarak çalıştırmak Bir seçeneği seçmek Bir mönüyü tıklayarak açmak ve bir komutu tıklamak Bir nesneyi sürüklemek Programın çalıştığı pencere ortamını boyutlandırmak, taşımak ve kapatmak Araç çubuğunda bir düğmeyi tıklamak Şekil çizmek

Nesne ve Çevresindeki Bileşenler Özellikler (Properties) bir nesnenin renk, biçim vb niteliklerini temsil eder. Yöntemler (Methods) ise nesnenin işlemlerini Olaylar (events) ise nesnenin sahip olduğu temel tepkimeleri (üzerine tıklamak veya tuşa basmak gibi) gösterir. Olaylar Özelikler Nesne Yöntemler

Bir VB Programının Kısımları Kullanıcı arabirimi Bilgi işleme (hesaplamalar) Bilgi saklama (Database işlemleri) Raporlama işlemleri

Kullanıcı Arabirimi Geliştirme Sanatı Kullanılabilirlik Yalınlık Uyumluluk Biçimleme Grafik değerler

Program Geliştirme Süreci Gereksinimlerin tanımlanması Bu gereksinimleri karşılayacak Programlama planı Bilgi akışı, hesaplamalar ve karar yapılarının şemalaştırılması Kullanıcı arabirimi tasarımı Program kodunun yazılması Kodun test edilmesi

İyi bir programın özellikleri Görsellik Kolaylık Doğruluk Hız İyi raporlama Kolayca değiştirilebilme~ güncelleme Etkin bir kodlama Etkin bir işletim (Mümkün olduğu kadar az siste kaynağına gereksinim)

Program Geliştirme Adımları Sistem Analizi Sistem Tasarımı Kodlama Test etme İşletme Belgeleme Bakım

Sistem Analizi Problemin tanımlanması ve amacın belirlenmesi ile çözülmesi için gerekli bileşenlerin saptanması aşamasıdır. Bu aşamada ayrıca, amacı gerçekleştirmede kullanılacak bileşenlerin (olayların ve nesnelerin) öncelikleri belirlenir.

Sistem tasarımı Bu aşamada sistemin bilgi akışı, girdiler, çıktılar şematik olarak ortaya konur. Bunun dışında veri yapıları ve kodlamaya ilişkin bölümler de açıklanır. Tasarım aşaması etkin bir kod yazmak için önemlidir.Özellikle kod tekrarı yapmamak için için iyi bir tasarım stratejisi geliştirilmelidir. Bu aşamada algoritmalar (bir işlemi yapmak için gerekli adımlar) geliştirilir. Akış şemaları,karar tabloları vb. üretilir.

Akış Şemaları (Flow Chart) Basla Input Hesapla Output Program Sonlansın mı Bitir H E

Karar Tablosu Durumlar/Kurallar 1 2 3 Döşeme E H Kiriş Kolon Temel İşlemler Sıva X Boya