6.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ

5.ÜNİTE: VÜCUDUMUZDA SİSTEMLER

1.DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ

KEMİĞİN YAPISI

KIKIRDAK Kemiklerin birleştiği yerde kıkırdak adı verilen, kemiğe göre daha yumuşak ve esnek yapılar bulunur. Burnumuzda, kulağımızda kıkırdak dokular bulunur. Embriyonun iskeleti de kıkırdaktan oluşur ancak zamanla yerini kemik dokuya bırakır.

KIKIRDAK DOKUNUN GÖREVLERİ Uzun kemiklerin büyümesini sağlayarak boyumuzun uzamasına yardımcı olur. Burnumuza ve kulağımıza şekil verir. Kemiklerin hareketini kolaylaştırır, aşınmayı önler. Esnek yapısı sayesinde yemek ve soluk borusunun duvarlarının birbirine yapışmasına engel olur.

KEMİK ÇEŞİTLERİ UZUN KEMİK Kollarımızda ve bacaklarımızda uzun kemikler vardır.

KISA KEMİK Omurgamızda, ellerimizde ve ayaklarımızda kısa kemikler vardır.

YASSI KEMİK Kafatasında, omurgada ve kalçada yassı kemik vardır.

Yassı ve kısa kemiklerin ortasında sarı kemik iliği yoktur.

DESTEK VE HAREKET SİSTEMİNİN GÖREVLERİ Dik durmamızı sağlar. Vücudumuza destek olur. Kaslara ve diğer organlara tutunma görevi yapar. Kasların da yardımıyla hareket etmemizi sağlar. İç organları korur.

EKLEMLER Eklemler, kemikleri birbirine bağlayan yapılardır. Vücudumuzdaki eklemleri üç grupta toplayabiliriz: 1. Oynar Eklemler 2. Oynamaz Eklemler 3. Yarı Oynar Eklemler

1. OYNAR EKLEMLER Omuzlarda, kalçada, kol ve bacaklarda oynar eklemler bulunur. Kemikler arasındaki boşlukta bulunan eklem sıvısı kıkırdakla birlikte, kemiklerin aşınmasını önler ve hareketi kolaylaştırır.

2. OYNAMAZ EKLEMLER Kafatası kemikleri ve kuyruk omurları arasındaki eklemlerdir. Oynamaz eklemlerde kemikler birbirine sıkı sıkıya bağlıdır ve aralarında boşluk yoktur. Bu yüzden hareket edemezler.

3. YARI OYNAR EKLEMLER Omurgadaki ve göğüs kafesindeki eklemler bu tür eklemlerdir. Eklemi oluşturan iki kemik arasında kıkırdak bulunur. Bu eklemlerin hareketi sınırlıdır.

KASLAR Kaslarımız sayesinde kemiklerimizi hareket ettiririz. Kas hücreleri kasılıp gevşeyerek hareket etmemize yardımcı olur. Özelliklerine ve vücutta bulundukları yerlere göre kasları üç grupta inceleyebiliriz:

1. Çizgili Kas: İskelete bağlı kaslardır 1. Çizgili Kas: İskelete bağlı kaslardır. Çizgili kaslar iskeletimizi bir ağ gibi sarmıştır. İsteğimizle çalışır. Hızlı çalışıp çabuk yorulurlar. 2. Çizgisiz Kas: İç organların yapısında bulunur. İsteğimiz dışında çalışır. Yavaş çalışırlar ve çabuk yorulmazlar. 3.Kalp Kası: Çizgili kas görünümündedir ancak düz kas gibi çalışır. Yani isteğimiz dışında çalışır. Sağlıklı bir insanda kalp kası asla yorulmaz.

DESTEK VE HAREKET SİSTEMİNİN SAĞLIĞI

Destek ve hareket sisteminin gelişmesi ve sağlığının korunmasında en önemli etkenlerden biri dengeli beslenmedir. Özellikle büyüme döneminde kemik sağlığı için kalsiyum, fosfor ve D vitamini içeren besinler ağırlıklı olarak alınmalıdır. Güneş ışığından yeterince yararlanılmalıdır.

Doğru Yanlış Masa başında uzun süreli oturulmamalı, ara verilerek ayağa kalkıp elleri bele yerleştirip, 5-6 kez bel mümkün olduğunca geriye doğru esnetilmelidir. Duruş biçimi: Baş dik, sırt destekli, kollar rahat olmalı. Kullanıcının bilgisayara olan uzaklığı da 50-70 cm olmalıdır.

Ağır yük kaldırmaktan kaçınmalı, gerekiyorsa birinden yardım istenmelidir. Kemiklerin kırılmasına, çıkmasına neden olabilecek ya da eklem ve kaslara zarar verebilecek darbe, zorlama ve ani hareketlere karşı dikkatli olunmalıdır.

Düzenli olarak egzersiz yapılmalı.